کیوان شایسته؛ مهران خجسته؛ نیایش شایسته؛ محمدجواد خانی؛ فرزاد زحمتی؛ وحید وحیدفرد
چکیده
زمینه و هدف: رودخانه بالخلی‌چای که به سد یامچی می‌ریزد تامین-کننده آب شرب اردبیل میباشد. در این تحقیق، مطالعه اثرگذاری چشمه قینرجه بر روی رودخانه بالخلی‌چای براساس شاخص‌های کیفیت آبهای سطحی مدنظر میباشد.مواد و روش: ابتدا اقدام به پایش ماهانه و آنالیز چشمه آبگرم قینرجه ( ایستگاه 1)، رودخانه قبل پذیرش و بعد از پذیرش آب چشمه ( ایستگاههای ...
بیشتر
زمینه و هدف: رودخانه بالخلی‌چای که به سد یامچی می‌ریزد تامین-کننده آب شرب اردبیل میباشد. در این تحقیق، مطالعه اثرگذاری چشمه قینرجه بر روی رودخانه بالخلی‌چای براساس شاخص‌های کیفیت آبهای سطحی مدنظر میباشد.مواد و روش: ابتدا اقدام به پایش ماهانه و آنالیز چشمه آبگرم قینرجه ( ایستگاه 1)، رودخانه قبل پذیرش و بعد از پذیرش آب چشمه ( ایستگاههای 2 و 3) به‌مدت یک‌سال شد. علیرغم دبی پایین چشمه نسبت به رودخانه، غلظت برخی کاتیون‌ها و آنیون‌ها در رودخانه به‌شدت افزایش یافت. در این مقاله، با تعیین IRWQISC به-عنوان شاخص کیفیت آبهای سطحی ایران و NSFWQI بهعنوان شاخصی بین-المللی، کیفیت آب برای سه ایستگاه، تعیین شد.یافتهها: نتایج بیانگر آن بود که آب رودخانه، بعد از ورود آب چشمه از لحاظ کیفیت، تنزل رده پیدا کرد؛ به-عبارتی دیگر، شاخص IRWQISC کیفیت آب رودخانه از رده نسبتا خوب به متوسط تنزل یافت. بهدلیل وجود حدود ppb2000 آرسنیک، حدود ppb7000 آهن و حدود ppb2500 منگنز در چشمه قینرجه، به‌نظر میرسد که شاخص‌های متداول جهت مطالعه کیفیت واقعی رودخانه بالخلی‌چای کافی نباشد؛ لذا شاخص IRWQISTهم در این تحقیق مورد توجه قرار گرفت. در اثر ورود چشمه به رودخانه، شاخص سمیت رودخانه از وضعیت نسبتا خوب به نسبتا بد، دو رده تنزل یافت.نتیجهگیری: با توجه به تاثیرگذاری بالای چشمه قینرجه بر روی کیفیت رودخانه بالخلی‌چای از منظر شاخص‌های IRWQISC و خصوصا IRWQIST و با توجه به اهمیت رودخانه بالخی‌چای در تامین آب‌شرب اردبیل، ضرورت تصفیه آب چشمه قبل از ورود به رودخانه بالخلی‌چای کاملا مشهود است
بهنام پرداختی؛ حسین پیرخراطی؛ فرخ اسد زاده
چکیده
زمینه و هدف: در این مطالعه ارزیابی فلزات سنگین در خاک اطراف شهر زنجان، با بکارگیری شاخص‌های آلودگی، ریسک سرطان‌زایی و غیرسرطان‌زایی و تعیین منشأ فعالیت‌های زمین‌زاد و انسان‌زاد با استفاده از روش‌های آماری پرداخته شد. مواد و روشها: در این پژوهش، تعداد 30 نمونه از عمق 20-0 سانتیمتری خاک برداشته و براساس روش هضم اسیدی توسط آنالیز ...
بیشتر
زمینه و هدف: در این مطالعه ارزیابی فلزات سنگین در خاک اطراف شهر زنجان، با بکارگیری شاخص‌های آلودگی، ریسک سرطان‌زایی و غیرسرطان‌زایی و تعیین منشأ فعالیت‌های زمین‌زاد و انسان‌زاد با استفاده از روش‌های آماری پرداخته شد. مواد و روشها: در این پژوهش، تعداد 30 نمونه از عمق 20-0 سانتیمتری خاک برداشته و براساس روش هضم اسیدی توسط آنالیز طیف سنجی پلاسمای جفت شده القایی مورد آنالیز قرار گرفت.یافتهها: فاکتور غنی شدگی برای روی و کادمیوم به ترتیب با میانگین 1/42 و 5/34 در رده‌ی غنی شدگی شدید و شاخص زمین انباشت برای کادمیوم با میانگین 8/2 در رده‌ی بالای آلودگی قرار داشت. تغییرات مکانی شاخص بار آلودگی و درجه‌ی آلودگی اصلاح شده نشان داد که در نزدیکی مراکز صنعتی شدت آلودگی بیشتر شده و رگرسیون خطی بین ریسک اکولوژیکی و ضریب میانه دامنه اثر متوسط (903/0=R2) نشان داد که 76 درصد نمونهها در احتمال سمیت قرار گرفته‌اند. کادمیوم در کودکان و بزرگسالان با میانگین شاخص خطر غیرسرطان‌زایی 2 و 5/0 بخصوص در معرض جذب پوستی با میانگین 5/0 بیشترین خطر را داشت. خطر ابتلا به بیماری‌های سرطانی بیشتری را نشان میدهد. نتیجهی تعیین منشأ و سهم فلزات سنگین به کمک ارزیابی-های آماری نشان داد که سرب، روی و کادمیوم در نتیجهی فعالیت‌های انسانی و کروم، مس و آرسنیک در نتیجهی توأمان فعالیت‌های انسانی و زمین زاد در منطقه تجمع یافته‌اند. نتیجهگیری: پیشنهاد می‌گردد به منظور کاهش اثرات منفی زیست محیطی فلزات سنگین در خاک اطراف شهر زنجان، اقداماتی مانند کاهش ورود آلاینده‌ها و پالایش خاک آلوده صورت گیرد.
سکینه رستمی طرزم؛ فرید غلامرضا فهیمی؛ رضا امیرنژاد؛ آپتین راهنورد؛ احمد توانا
چکیده
مقدمه و هدف: کارخانجات استحصال طلا از جمله صنایعی می‌باشند که اگر به صورت صحیح و اصولی ومطابق با اهداف توسعه پایدار فعالیت ننمایند، آلودگی‌های زیست محیطی زیادی را در محیط زیست ایجاد خواهند نمود. در این کارخانجات، سدهای باطله مکان‌هایی برای جمع‌آوری و نگهداری پساب‌ها و مواد باطله حاصل از کارخانجات استحصال طلا می‌باشند و در صورتی ...
بیشتر
مقدمه و هدف: کارخانجات استحصال طلا از جمله صنایعی می‌باشند که اگر به صورت صحیح و اصولی ومطابق با اهداف توسعه پایدار فعالیت ننمایند، آلودگی‌های زیست محیطی زیادی را در محیط زیست ایجاد خواهند نمود. در این کارخانجات، سدهای باطله مکان‌هایی برای جمع‌آوری و نگهداری پساب‌ها و مواد باطله حاصل از کارخانجات استحصال طلا می‌باشند و در صورتی که کنترل و پایش مناسبی بر روی آنها انجام نشود، میتوانند به عنوان منبع مهم آلودگی به سیانید و فلزات سنگین محیط باشند. در این مطالعه، آلودگی به سیانید و فلزات سنگین آبهای زیرزمینی، خاک و پسماندهای باطله کارخانه استحصال طلای کانی کاران تکاب مورد مطالعه قرارگرفت.روش کار: در این مطالعه توصیفی-مقطعی، نمونه‌برداری از چاه‌های پیزومتری، خاکهای اطراف کارخانه کانی کاران و سد باطله کارخانه مذکور در یک دوره یکساله (19 ایستگاه نمونه‌برداری) انجام شد. نمونه‌های آب پس از تثبیت در دمای چهار درجه سانتی گراد به آزمایشگاه منتقل شدند و فلزات سنگین در نمونه های آب، خاک و باطله به روش اسپکتروفتومتری جذب اتمی اندازه گیری شدند.یافتهها: میزان سیانید، جیوه و آرسنیک در نمونه‌های آب به ترتیب در محدوده‌ی ) 0-106(، (7/83 -0) و (4/120–0) میلی‌گرم در لیتر مشاهده شد. همچنین میزان این آلاینده‌ها در نمونه‌های خاک به ترتیب در محدوده‌ی (58 –02/37)، (6/25 – 0) و ( 420 – 6/27) میلی‌گرم بر کیلوگرم بود. نتیجهگیری: نتایج نشان داد که از نظر میزان آرسنیک تفاوت معنیداری در میانگین غلظت در آب چاه‌های مورد بررسی وجود ندارد. اما در خصوص جیوه و سیانید، چاه‌های مورد بررسی دارای تفاوت معنیداری هستند. نمونه‌های خاک مربوط به کیک باطله دارای بیشترین غلظت سیانید و فلزات سنگین بوده و تفاوت معنیداری با سایر نمونهها داشتند.
محمد ابراهیم فاضل ولی پور
چکیده
زمینه وهدف : امروزه آلودگی خاک به فلزات سنگین بهعنوان یکی از مهمترین آلاینده ها محسوب میشود و از نظر سمیت و پایداری جز خطرناکترین گروه طبقه بندی شدهاند و بهدلیل خصوصیات آلایندگی شان در خاک، سمی بودن، زمان ماندگاری بالا و تجمع آنها در بافت جانداران، از اهمیت اکولوژیکی و بیولوژیکی زیادی برخوردارند. مطالعه حاضر ...
بیشتر
زمینه وهدف : امروزه آلودگی خاک به فلزات سنگین بهعنوان یکی از مهمترین آلاینده ها محسوب میشود و از نظر سمیت و پایداری جز خطرناکترین گروه طبقه بندی شدهاند و بهدلیل خصوصیات آلایندگی شان در خاک، سمی بودن، زمان ماندگاری بالا و تجمع آنها در بافت جانداران، از اهمیت اکولوژیکی و بیولوژیکی زیادی برخوردارند. مطالعه حاضر با هدف بررسی نحوه پراکنش و توزیع فلزات سنگین در خاک منطقه دهنو شاندیز (شمال غرب مشهد) انجام شد.مواد و روشها: در این تحقیق 20 نمونه خاک از عمق صفر تا 30 سانتیمتری جمع آوری گردید و غلظت کل عناصر آرسنیک، کادمیوم، کبالت، کروم و نیکل با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر جذب اتمی اندازهگیری شد. برخی از ویژگیهای خاک شامل PH، درصد کربن، ظرفیت تبادل کاتیونی و بافت خاک نیز در نمونهها اندازهگیری گردید. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرم افزار آماری spss ، ورژن 7/2 انجام شد.یافتهها: بر اساس نتایج حاصل از اندازهگیری میزان غلظت فلزاتسنگین، میانگین غلظت آرسنیک، کادمیوم، کبالت، کروم و نیکل در منطقه مورد مطالعه بهترتیب 10/87، 0/26، 14/8، 56/6 و 2/68میلی گرم بر کیلوگرم بود. همچنین براساس نتایج حاصل از آنالیز آماری انحرافمعیار و میانگین فلزات آرسنیک، کادمیوم، کبالت، کروم و نیکل در منطقه مورد مطالعه بهترتیب 1/97، 0/16، 1/32، 19/47 و 17/39 بود.نتیجه گیری: غلظت نیکل در خاکهای منطقه نسبت به میانگین استاندارد سازمان حفاظت محیطزیست ایران بالاتر و غلظت کروم، کبالت، کادمیوم و آرسنیک نسبت به میانگین این استاندارد پایینتر است. وجود خاک های سرپانتینیتی، سبب افزایش غلظت عنصر نیکل در منطقه شده است.
احمد خوش بین؛ علیرضا پورخباز
چکیده
زمینه و هدف: یکی از نگرانی‌های عمده جهانی در مورد محیطزیست آلودگی اکوسیستمهای آبی توسط فلزات سنگین است. این عناصر محیط‌های آبی را آلوده نموده و از طریق تجمع زیستی در بافتهای موجودات زنده سطوح بالاتر زنجیره غذایی که توسط انسان مصرف می‌شوند تجمع یافته و غلیظ می‌شوند. در این مطالعه به بررسی غلظت سه فلز سنگین سرب، نیکل و کادمیوم ...
بیشتر
زمینه و هدف: یکی از نگرانی‌های عمده جهانی در مورد محیطزیست آلودگی اکوسیستمهای آبی توسط فلزات سنگین است. این عناصر محیط‌های آبی را آلوده نموده و از طریق تجمع زیستی در بافتهای موجودات زنده سطوح بالاتر زنجیره غذایی که توسط انسان مصرف می‌شوند تجمع یافته و غلیظ می‌شوند. در این مطالعه به بررسی غلظت سه فلز سنگین سرب، نیکل و کادمیوم در بافت عضله دو گونه ماهی شوریده و کوتر در بنادر صیادی کنارک و پزم پرداخته شد. روش کار: تعداد 36 نمونه ماهی از بنادر کنارک و پزم جمع‌آوری گردید. پس از آماده‌سازی نمونهها به روش هضم اسیدی، غلظت عناصر سنگین سرب، نیکل و کادمیوم به‌وسیله دستگاه جذب اتمى Contr-AA- 700 اندازهگیری شد. دادهها با استفاده از نرم‌افزار SPSS (نسخه 20) و آزمون‌های ANCOVA و آزمون همبستگی پیرسون در سطح معنیداری 05/0 درصد تجزیه‌وتحلیل شدند. یافتهها: بر اساس نتایج مطالعه، بین مقادیر فلزات سرب، نیکل و کادمیوم در بافت عضله شوریده و کوتر اختلاف معنیداری وجود نداشت (P>0/05). میانگین غلظت فلزات سنگین موردمطالعه در عضله ماهیان صیدشده از بندر کنارک بیشتر از نمونه‌های خلیج پزم بود. همچنین میزان غلظت فلزات سنگین سرب، نیکل و کادمیوم در ماهی کوتر کمتر از نمونه‌های شوریده به دست آمد. نتیجهگیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد میزان سرب و کادمیوم در بافت عضله ماهیان موردمطالعه پایینتر از استانداردهای سازمان غذا و داروى آمریکا، وزارت شیلات و کشاورزى انگلستان، سازمان جهانى غذا و کشاورزى و آژانس حفاظت محیطزیست آمریکا بود. غلظت فلز نیکل در عضله ماهیان موردمطالعه در مقایسه با حد مجاز سازمان بهداشت جهانی بیشتر به دست آمد.
قاسم رنجبر؛ علی اصغر نجف پور؛ علی اکبر دهقان
چکیده
چکیده زمینه و هدف: عمده ترین و مهم ترین راه ورود فلزات سنگین به بدن انسان خوردن مواد غذایی به ویژه سبزیجات می باشد. به همین منظور در این مطالعه غلظت فلزات سنگین(سرب، کادمیوم، آرسنیک و جیوه) در سبزیجات مزارع حاشیه رودخانه کشف رود مورد بررسی قرار گرفته است. مواد و روش ها: در این مطالعه آزمایشگاهی تعداد 54 نمونه از سه نوع سبزی در دو ماه متوالی ...
بیشتر
چکیده زمینه و هدف: عمده ترین و مهم ترین راه ورود فلزات سنگین به بدن انسان خوردن مواد غذایی به ویژه سبزیجات می باشد. به همین منظور در این مطالعه غلظت فلزات سنگین(سرب، کادمیوم، آرسنیک و جیوه) در سبزیجات مزارع حاشیه رودخانه کشف رود مورد بررسی قرار گرفته است. مواد و روش ها: در این مطالعه آزمایشگاهی تعداد 54 نمونه از سه نوع سبزی در دو ماه متوالی از سه مزرعه (یک مزرعه شاهد و دو مزرعه مورد) گرفته شد. مزارع مورد دقیقا در مجاورت رودخانه کشف رود انتخاب شد. عمل هضم اسیدی نمونه ها مطابق با روش های استاندارد صورت گرفت و از دستگاه جذب اتمی جهت تعیین غلظت فلزات سنگین نمونه ها و از نرم افزارSPSS و اکسل، جهت تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج: میانگین غلظت فلزات سنگین(سرب، کادمیوم، آرسنیک و جیوه) در نمونه های سبزیجات، متفاوت و در بازه زمانی و مکانی مختلف، متغیر مشاهده شد. بر اساس نتایج، سرب بالاترین غلظت متوسط (µg/L8/648) را در بین فلزات داشت. از بین سبزیجات منتخب، بیشترین آلودگی به فلزات سنگین به نمونه های شوید (µg/L2/192) مربوط بود. نتیجه گیری: غلظت فلزات سنگین در برخی از نمونه های سبزیجات بیش از حدود مجاز ملی و بین المللی بدست آمد که می تواند ناشی از عوامل دیگر غیر از استفاده از فاضلاب جهت آبیاری باشد. با این وجود استفاده از پساب استاندارد جهت آبیاری کشاورزی نیازمند اقدامات کنترلی و عمل به وظایف دستگاه های مربوطه می باشد. واژه های کلیدی: سبزیجات، کشف رود، فلزات سنگین، کادمیوم، سرب، آرسنیک، جیوه
ایمان شهیدی کاویانی؛ پروانه پیکانپور فرد
چکیده
زمینه و هدف: افزایش جمعیت منجر به گسترش صنایع شده و مدیریت نادرست صنایع منجر به آلودگی اراضی و آسیب های جبران ناپذیر به طبیعت و موجودات زنده می گردد. لذا بررسی نقش مراکز صنعتی در آلودگی محیط زیست و از آن جمله در خاک، یکی از مهمترین اقدامات در زمینه کنترل آلودگی هاست. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی میزان آلودگی خاک سطحی به فلزات سنگین و ...
بیشتر
زمینه و هدف: افزایش جمعیت منجر به گسترش صنایع شده و مدیریت نادرست صنایع منجر به آلودگی اراضی و آسیب های جبران ناپذیر به طبیعت و موجودات زنده می گردد. لذا بررسی نقش مراکز صنعتی در آلودگی محیط زیست و از آن جمله در خاک، یکی از مهمترین اقدامات در زمینه کنترل آلودگی هاست. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی میزان آلودگی خاک سطحی به فلزات سنگین و در معرض صنایع نفت انجام شد. مواد و روشها: در این تحقیق برای اندازه گیری میزان فلزات سنگین در مجموع تعداد 15 نمونه خاک سطحی در سه تکرار و از عمق 30-0 سانتی متری خاک برداشت شد. سنجش عناصر سنگین به روش طیف‌سنجی پلاسمای جفت شده القایی انجام پذیرفت. یافتهها: بر اساس نتایج میانگین میزان ﻏﻠﻈﺖ عناصر کادمیوم، سرب و مس در خاک میدان نفتی به ترتیب 1±40/2، 91/5±89/8 و 81/52±83/55 میلی گرم در کیلوگرم به دست آمد. نتیجه گیری: میانگین مقادیر فلزات سنگین کادمیوم و مس از میانگین جهانی بالاتر و میانگین مقادیر سرب میانگین جهانی پایین تر به دست آمد. همچنین با توجه به درجه ی سمیت بالای کادمیوم می توان بیشترین خطر ناشی از آلودگی خاک را به کادمیوم اختصاص داد. محاسبه میزان آلودگی هر یک از سه عنصر و برای پنج ایستگاه نمونه گیری نشان داد که خاک منطقه نفتی نسبت به کادمیوم بیش از دو عنصر دیگر دارای آلودگی بوده و صنایع نفت در آلودگی خاک به کادمیوم بیش از دیگر عناصر اثرگذار بوده است. همچنین با محاسبه میزان شاخص های آلودگی خاک در ایستگاه های نمونه برداری شده و مقایسه آن ها نشان داد که همانگونه که انتظار می رفت خاک نواحی بهره برداری و سر چاه نفت نسبت به دیگر نواحی دارای میزان آلودگی شدیدتری بوده و اتخاذ تدابیر زیست محیطی شدیدتری برای این مناطق ضروری است.
محمدصالح علی طالشی؛ مظاهر معین الدینی؛ سادات فیض نیا؛ رضا شهبازی؛ استفانیا اسکوئیزاتو
چکیده
زمینه و هدف: ذرات غبار اتمسفری نقش قابل توجهی در انتقال عناصر شیمیایی رهاشده از منابع صنعتی و شهری دارند. بطوری‌که آلاینده‌های متصل به این ذرات میتوانند طی مسافت‌های طولانی منتقل شده و به عنوان تابعی از شرایط هواشناسی، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی ذرات و طبیعت سطح هستند. هدف از مطالعه حاضر ارزیابی غنای فلزی و درجه آلودگی فلزات سنگین ...
بیشتر
زمینه و هدف: ذرات غبار اتمسفری نقش قابل توجهی در انتقال عناصر شیمیایی رهاشده از منابع صنعتی و شهری دارند. بطوری‌که آلاینده‌های متصل به این ذرات میتوانند طی مسافت‌های طولانی منتقل شده و به عنوان تابعی از شرایط هواشناسی، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی ذرات و طبیعت سطح هستند. هدف از مطالعه حاضر ارزیابی غنای فلزی و درجه آلودگی فلزات سنگین در غبار ترسیب‌شده اتمسفری شهر تهران بود. مواد و روشها: نمونه‌های غبار از 8 نقطه از شهر تهران در سال 1397 برداشت شد. فلزات سنگین (سرب، روی، مس، نیکل، کروم، منگنز و آلومینیوم) در این ذرات با استفاده از دستگاه ICP-MS آنالیز شد. غنای فلزات و درجه آلودگی با استفاده از شاخص‌های فاکتور غنی‌شدگی (EF)، انباشت زمینی (Igeo)، درجه آلودگی (Cd) و درجه آلودگی اصلاح‌شده (mCd) تعیین شد. از آزمون‌های تی جفتی، همبستگی پیرسون و تجزیه خوشه‌ای سلسله مراتبی جهت تحلیل استفاده شد. یافتهها: روند میانگین غلظت عناصر در فصل گرم و سرد مشابه و به صورت آلومینیوم>روی>منگنز>سرب>مس>کروم>نیکل بود. نتایج شاخص غنی‌شدگی در نمونه‌های غبار ترسیب‌شده اتمسفری نشان داد که عناصر سرب و روی در فصل گرم و سرب و مس در فصل سرد دارای غنی‌شدگی شدید بودند. نتایج آزمون تی جفتی تفاوت معنیداری را بین عناصر مس وکروم بین فصول نشان داد. آزمون تجزیه خوشه‌ای نیز عنصر آلومینیوم را با منشأ طبیعی و بقیه عناصر را با منشأ انسانی نشان داد. نتیجهگیری: نتایج این مطالعه نشان داد که غبار ترسیب‌شده اتمسفری شهر تهران دارای سطوح بالایی از آلودگی بخصوص در فصل سرد است. لذا لزوم تدوین سیاست‌هایی مدون و کاربردی‌تر جهت ارتقای کیفیت هوای شهر تهران ضروری به‌نظر میرسد.
محمد علی ززولی؛ جمشید یزدانی؛ محسن خانبابایی
چکیده
چکیده زمینه و هدف: بخش اعظم پسماندهای شهری کشورمان را مواد فسادپذیر تشکیل میدهد. کمپوست، بهترین گزینه جهت مدیریت این جزء پسماند میباشد. به همین دلیل تعداد زیادی صنایع کمپوست در کشور احداث شده است. کود کمپوست تولیدی باید مطابق استانداردها باشد تا قابلیت استفاده جهت اصلاح و بهبود کیفیت خاک را داشته باشد؛ لذا مطالعه حاضر با هدف ...
بیشتر
چکیده زمینه و هدف: بخش اعظم پسماندهای شهری کشورمان را مواد فسادپذیر تشکیل میدهد. کمپوست، بهترین گزینه جهت مدیریت این جزء پسماند میباشد. به همین دلیل تعداد زیادی صنایع کمپوست در کشور احداث شده است. کود کمپوست تولیدی باید مطابق استانداردها باشد تا قابلیت استفاده جهت اصلاح و بهبود کیفیت خاک را داشته باشد؛ لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی کود کمپوست تولیدی صنایع مستقر در استان‌های مازندران، گلستان و گیلان و مقایسه آنها با استاندارها انجام شد. مواد و روشها: در این مطالعه توصیفی- تحلیلی، عملیات نمونه‌برداری و آنالیز پارامترهای فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی ماهیانه یکبار در طی 3 ماه فصل بهار انجام شد تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS، ورژن 16 انجام شد. یافتهها: بر اساس نتایج، میانگین pH، قطر ذرات، فسفر، درصد مواد خارجی و فلزات سنگین در کمپوست‌های این شهرها پایینتر از حد مجاز استاندارد ایران، سازمان جهانی بهداشت و نظریه گوتاس بود. از نظر رطوبت و نسبت کربن به ازت، مطابق کمپوست درجه 2 بود. از نظر درصد کربن، مواد آلی و ازت در محدوده کمپوست درجه 1 استاندارد ایران و نظریه گوتاس و قابل قبول بود. از نظر کلیفرم‌های مدفوعی و سالمونلا در کلاس A و از نظر تخم انگل در کلاس B قرار داشت. نتیجهگیری:کیفیت کمپوست تولیدی در رده درجه 2 است، لذا جهت دستیابی به کمپوست درجه 1 نیاز است اقداماتی نظیر جداسازی در مبدأ و بهره‌برداری اصولی‌تر از فرآیند کودسازی به‌عمل آید. نوع مقاله: پژوهشی
حسن ملوندی؛ نسرین حسن زاده
چکیده
زمینه و هدف: ارزیابی غلظت و درجه آلودگی فلزات سنگین در رودخانه ها بر اساس شاخص های آلودگی رسوبات، یکی از موضوعات مهم در تحقیقات بوم سم شناسی است. بنابراین هدف از این تحقیق، سنجش غلظت فلزات سنگین در رسوبات رودخانه سیاهرود و ارزیابی ریسک خطر سلامت این آلاینده ها بود. هدف دیگر تعیین وضعیت این رودخانه از لحاظ آلوده و غیر آلوده بودن برای ...
بیشتر
زمینه و هدف: ارزیابی غلظت و درجه آلودگی فلزات سنگین در رودخانه ها بر اساس شاخص های آلودگی رسوبات، یکی از موضوعات مهم در تحقیقات بوم سم شناسی است. بنابراین هدف از این تحقیق، سنجش غلظت فلزات سنگین در رسوبات رودخانه سیاهرود و ارزیابی ریسک خطر سلامت این آلاینده ها بود. هدف دیگر تعیین وضعیت این رودخانه از لحاظ آلوده و غیر آلوده بودن برای مطالعات بوم سم شناسی بود. روش کار: از روش هضم اسیدی برای آماده سازی نمونه ها استفاده شد. سپس غلظت عناصر Cr، Fe، Zn، As، Se، Ni، Co، Al و Mn با استفاده از ICP-OES اندازه گیری شد. شاخص های ریسک آلودگی و ریسک اکولوژیکی نیز محاسبه گردید. یافته ها: میانگین غلظت های کروم، آهن، روی، آرسنیک، سلنیوم، نیکل، کبالت، آلومینیوم و منگنز به ترتیب 02/33، 82/7309، 61/42، 15/13، 36/13، 88/12، 58/6، 28/1559 و µg/g dw 51/384 بودند. اکثر عناصر مورد مطالعه در طبقه اول شاخص های ارزیابی آلوگی قرار داشتند. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده بر مبنای شاخص های آلودگی و مقایسه با دستورالعمل کیفیت رسوبات نشان داد که غلظت عناصر Cr، Se و As نگران کننده است و این عناصر به طور بالقوه می توانند تهدید کننده سلامت موجودات باشند. برای مطالعات بوم سم شناسی، این رودخانه از لحاظ عناصر Cr، Se و As می تواند نسبتاً آلوده و برای سایر عناصر مورد مطالعه غیر آلوده در نظر گرفته شود. هرچند انجام مطالعات تکمیلی و پایش آلاینده ها در این اکوسیستم جهت اتخاذ تصمیمات مدیریتی صحیح و اثر بخش ضروری می باشد.
ریحانه دهقان؛ احمد رفیعی پور؛ سید حسین نژاد سجادی
چکیده
چکیده زمینه و هدف: فلزات سنگین به دلیل قابلیت تجمع زیستی در بدن ماهیان، میتوانند خطر جدی برای امنیت غذایی محسوب شوند. از این رو با توجه به نقش مهمی که ماهیها در تغذیه انسان دارند، بررسی غلظت فلزات سنگین در بخش خوراکی ماهی ضروری به نظر میرسد، لذا مطالعه حاضر با هدف تعیین غلظت تجمع‌یافته عناصر سنگین جیوه، سرب و کادمیوم در بافت ...
بیشتر
چکیده زمینه و هدف: فلزات سنگین به دلیل قابلیت تجمع زیستی در بدن ماهیان، میتوانند خطر جدی برای امنیت غذایی محسوب شوند. از این رو با توجه به نقش مهمی که ماهیها در تغذیه انسان دارند، بررسی غلظت فلزات سنگین در بخش خوراکی ماهی ضروری به نظر میرسد، لذا مطالعه حاضر با هدف تعیین غلظت تجمع‌یافته عناصر سنگین جیوه، سرب و کادمیوم در بافت عضله ماهیان هوور، شیر و تیلاپیا در شهرستان جیرفت انجام گرفت. مواد و روشها: به منظور بررسی غلظت فلزات سنگین جیوه، سرب و کادمیوم در بافت عضله 3 ماهی شیر، هوور و تیلاپیا، تعداد 20 عدد از هر ماهی به صورت تصادفی از ماهی فروشیهای شهرستان جیرفت در زمستان 1396 تهیه شد. نمونهها به روش هضم اسیدی آماده شدند. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرم‌افزار آماری اس پی اس اس، ورژن 19 و آزمون‌های تجزیه واریانس و تی (تک گروهی) انجام شد. میزان p کمتر از 05/0 معنی‌دار در نظر گرفته شد. یافتهها: بین میزان تجمع فلزات سرب و کادمیوم در بافت عضله شیر، هوور و تیلاپیا اختلاف معنیداری وجود داشت (0/05>p). میزان تجمع سرب در ماهیان شیر، تیلاپیا و هوور بهترتیب 0/07±0/19، 0/66±0/81 و 0/43±0/47 و غلظت کادمیوم نیز در ماهی شیر، هوور و تیلاپیا بهترتیب 0/26± 0/49، 0/22±1/35 و 0/23±1/52 میکروگرم بر گرم به‌دست آمد، اما بین میزان تجمع جیوه در بافت عضله این سه ماهی اختلاف معنیداری مشاهده نشد (0/05≤p). نتیجهگیری: غلظت جیوه در بافت عضله ماهیان مورد بررسی پایینتر از استاندارد جهانی بود، اما غلظت دو فلز کادمیوم و سرب در بافت ماهیان تیلاپیا و هوور بالاتر از استاندارد جهانی بود. نوع مقاله: مقاله پژوهشی کلید واژهها: جیرفت، زنجیره غذایی، فلزات سنگین، کادمیوم
عباس خدابخشی؛ محمد رسول اسدی امیرآبادی؛ مرتضی سدهی؛ کبری شاکری
چکیده
زمینه و هدف: با پیشرفت جامعه و تغییر در شیوه زندگی مردم، استفاده از ظروف یکبار مصرف امری اجتناب‌ناپذیر شده است. استفاده از این ظروف می‌تواند سلامت فردی و عمومی جامعه را تهدید کند. در حال حاضر ایران جزء 5 کشور اول دنیا در استفاده از این ظروف است. مطالعه حاضر با هدف بررسی غلظت فلزات سنگین سرب، کروم و مس در ظروف یکبار مصرف مورد استفاده ...
بیشتر
زمینه و هدف: با پیشرفت جامعه و تغییر در شیوه زندگی مردم، استفاده از ظروف یکبار مصرف امری اجتناب‌ناپذیر شده است. استفاده از این ظروف می‌تواند سلامت فردی و عمومی جامعه را تهدید کند. در حال حاضر ایران جزء 5 کشور اول دنیا در استفاده از این ظروف است. مطالعه حاضر با هدف بررسی غلظت فلزات سنگین سرب، کروم و مس در ظروف یکبار مصرف مورد استفاده در شهرکرد انجام گرفت. مواد و روشها: این مطالعه بر روی ظروف یکبار مصرف (فوم، گیاهی و پلاستیکی) موجود در شهرکرد انجام گرفت. برای این منظور از سه نمایندگی و از هر نمایندگی سه نمونه ظرف یکبار مصرف (فوم، گیاهی و پلاستیکی) انتخاب گردید. تعداد کل نمونه‌های جمع‌آوری شده 72 عدد بود. هضم نمونهها بر اساس مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران انجام گرفت و سپس غلظت فلزات سنگین توسط دستگاه جذب اتمی تعیین مقدار گردید. نتایج با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS، ورژن 16 مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. یافتهها: میانگین غلظت فلزات سنگین در این ظروف برای مس، کروم و سرب به ترتیب بر اساس جنس، فوم، گیاهی و پلاستیکی از راست به چپ (8/19، 7/4، 0/83 - 4/5، 6/04، 3/33 - 3/73، 7/09، 0)، بر اساس شکل، لیوان، بشقاب و قاشق (5/55، 6/07، 2/55 - 5/26، 7/48، 2 - 4/32، 6/75، 0) و بر اساس برند، ایرانیان، قائم و کیانی (5/36، 2/46، 1/56 - 5/68، 10/76، 1/68 - 4/35، 7/1، 1/12) mg به ازاء هر mg/kg) )kg) از وزن خشک نمونه به‌دست آمد. نتیجهگیری: مقایسه مقدار فلزات اندازهگیری شده در ظروف یکبار مصرف نشان داد که میانگین غلظت سرب بر اساس برند در مقایسه با حداکثر مقدار مجاز توصیه شده سرب ( 2mg/kg) در حد استاندارد بود. میانگین غلظت کروم در ظروف یکبار مصرف در مقایسه با حداکثر مقدار مجاز توصیه شده ( 1mg/kg) از استاندارد مورد نظر بیشتر بود. برای مس استاندارد خاصی مشخص نشده است.
الهام شهری؛ نعمت اله خراسانی؛ غلامرضا نوری؛ فردوس کردمصطفی پور؛ محمد ولایت زاده
چکیده
زمینه و هدف: فلزات سنگین از آلایندههایی هستند که در اکوسیستمهای آبی مشکلات بسیاری را برای آبزیان و در نهایت برای انسانها ایجاد میکنند. مطالعه حاضر با هدف تعیین میزان فلزات سنگین نیکل، سرب، کادمیوم و روی و ارزیابی خطر در عضله ماهیان شوریده، حلوا سیاه، شیر و کوتر دریای عمان در منطقه چابهارانجام شد. مواد و روش ها: 96 نمونه ...
بیشتر
زمینه و هدف: فلزات سنگین از آلایندههایی هستند که در اکوسیستمهای آبی مشکلات بسیاری را برای آبزیان و در نهایت برای انسانها ایجاد میکنند. مطالعه حاضر با هدف تعیین میزان فلزات سنگین نیکل، سرب، کادمیوم و روی و ارزیابی خطر در عضله ماهیان شوریده، حلوا سیاه، شیر و کوتر دریای عمان در منطقه چابهارانجام شد. مواد و روش ها: 96 نمونه ماهی از صیدگاه بندر چابهار از دو منطقه ساحلی و دریایی در فصل بهار تهیه شد. جهت استخراج فلزات از بافتهای مورد مطالعه، از روش هضم مرطوب استفاده شد و تعیین غلظت فلزات سنگین به وسیله دستگاه جذب اتمی Younglin AAS8020 صورت گرفت. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS (نسخه 17) و آزمون‌های ANOVA و Duncan test انجام شد. یافته ها: بر اساس نتایج مطالعه، بالاترین و پایین ترین میزان کادمیوم به ترتیب در ماهی کوتر و شوریده بود. میزان سرب در ماهی کوتر پایین ترین میزان را داشت. بالاترین و پایین ترین میزان نیکل و روی نیز در ماهی کوتر و شیر به‌دست آمد. بالاترین میزان فلزات کادمیوم، نیکل و روی جذب شده در ماهی کوتر در کودکان بود. نتیجهگیری: میزان فلز کادمیوم، سرب و روی در مقایسه با آستانه استانداردهای جهانی سازمان غذا و کشاورزی، سازمان بهداشت جهانی، وزارت کشاورزی - شیلات انگلستان و انجمن ملی بهداشت و سلامت استرالیا و سازمان غذا و داروی آمریکا پایین تر بود. غلظت نیکل در عضله ماهی کوتر در مقایسه با استانداردهای جهانی بیشتر به‌دست آمد.
عباسعلی زمانی؛ الهام احمدپور مبارکه؛ عبدالحسین پری زنگنه؛ یونس خسروی
چکیده
زمینه و هدف: صنعت سیمان از مهمترین کارخانه‌های تولیدی و تأثیرگذار در شکوفایی اقتصادی کشور است. این صنعت می‌تواند باعث ورود فلزات سنگین به محیط زیست شود. مطالعه حاضر با هدف بررسی و تعیین منبع احتمالی فلزات سنگین شامل کروم، منگنز، آهن، کبالت، نیکل، مس، کادمیوم، آرسنیک و روی در خاکهای سطحی اطراف کارخانه سیمان کردستان به کمک زمین ...
بیشتر
زمینه و هدف: صنعت سیمان از مهمترین کارخانه‌های تولیدی و تأثیرگذار در شکوفایی اقتصادی کشور است. این صنعت می‌تواند باعث ورود فلزات سنگین به محیط زیست شود. مطالعه حاضر با هدف بررسی و تعیین منبع احتمالی فلزات سنگین شامل کروم، منگنز، آهن، کبالت، نیکل، مس، کادمیوم، آرسنیک و روی در خاکهای سطحی اطراف کارخانه سیمان کردستان به کمک زمین آمار چند متغیره انجام شد. مواد و روش ها: به منظور رسیدن به هدف پژوهش، 88 نمونه خاک از اطراف کارخانه در شعاع‌های 500، 1000، 2000 و 3000 متری و از دو عمق 15-0 و cm 30-15 خاک سطحی انتخاب شد. سپس با استفاده از روش زمین آمار چند متغیره، به بررسی چگونگی توزیع فلزات سنگین و دلیل پراکنش آنها در منطقه مورد مطالعه پرداخته شد. یافته ها: بر اساس نتایج تحلیل آماری داده‌های به‌دست آمده از آنالیز خاک، سه مؤلفه اصلی با بیش از 90 درصد واریانس کل در بین فلزات سنگین مورد مطالعه آشکار گردید. مدلهای دایره‌ای، کروی، نمایی و گوسی به روش‌های کریجینگ ساده، کوکریجینگ معمولی، کوکریجینگ عام و ساده برای پهنه‌بندی پراکندگی مقدار فلزهای مورد مطالعه در محیط نرم‌افزار ArcGIS 10.2به عنوان مدلهای بهینه شناسایی شدند. صحت نقشه‌های تهیه شده با استفاده از روش‌های میانگین انحراف خطا، خطای قدر مطلق میانگین و ضریب همبستگی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتیجه گیری: پهنه‌بندی مقدار فلزات سنگین نشان میدهد که میانگین مقدار فلزهای کادمیوم، آرسنیک، سرب و مس در نمونه‌های خاک اطراف کارخانه بیشتر از میانگین استاندارد جهانی است. همچنین می‌توان گفت که ساختار زمین‌شناسی منطقه بیشترین نقش را در آلودگی خاک دارد، با این حال فعالیت‌های انسانی و به‌ویژه کارخانه سیمان کردستان نیز در افزایش آلودگی تأثیر داشته است.
امین پناه؛ عبدالعلی کرمشاهی؛ جواد میرزایی؛ محسن دارابی
چکیده
زمینهوهدف: صنایع سیمان از آلاینده های صنعتی، به خصوص آلودگی فلزات سنگین محسوب می‌شوند. امروزه گیاه پالایی یکی از بهترین روشها برای حذف و یا کاهش آلودگی فلزات سنگین میباشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی توان گیاه پالایی کادمیوم، روی، سرب و منگنز بر روی گونه‌های عرعر، زبان گنجشک، اقاقیا، نارون‌چتری، اکالیپتوس، بلوط، ...
بیشتر
زمینهوهدف: صنایع سیمان از آلاینده های صنعتی، به خصوص آلودگی فلزات سنگین محسوب می‌شوند. امروزه گیاه پالایی یکی از بهترین روشها برای حذف و یا کاهش آلودگی فلزات سنگین میباشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی توان گیاه پالایی کادمیوم، روی، سرب و منگنز بر روی گونه‌های عرعر، زبان گنجشک، اقاقیا، نارون‌چتری، اکالیپتوس، بلوط، سرو سیمین، کاج تهران و سرو شیراز در اطراف کارخانه سیمان ایلام انجام شد. مواد و روش ها: برای اندازهگیری فلزات ترسیب شده در برگ گونه‌های مورد بررسی، 0/2 گرم از مادة خشک گیاهی (برگ) توزین و به هر نمونه 4 میلی‌لیتر اسید نیتریک 65 درصد اضافه شد و به مدت 24 ساعت در دمای اتاق قرار داده شدند. سپس توسط دستگاه جذب اتمیک مدل novAA-P400 میزان فلزات مورد نظر در نمونه ها قرائت شدند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS 20 و آزمون‌هایKolmogrov-Smirnov، Leven، وOne way Anova انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که میزان کادمیوم در الکتروفیلتر کارخانه تقریباً نزدیک به میزان کادمیوم ترسیب شده در برگ گونه ها میباشد، اما میزان سرب، روی و منگنز در الکتروفیلتر کارخانه خیلی بیشتر از میزان ترسیب این سه فلز در برگ گونه‌ها بود. بیشترین و کمترین مقدار ترسیب سرب به ترتیب مربوط به اکالیپتوس و سرو شیراز بود. علاوه براین بیشترین مقدار ترسیب منگنز در عرعر و کمترین میزان مربوط به کاج تهران بود. نتایج همچنین نشان داد بیشترین مقدار ترسیب روی مربوط به بلوط و کمترین مقدار مربوط به زبان‌گنجشک و بیشترین مقدار ترسیب کادمیوم مربوط به عرعر و کمترین مقدار مربوط به کاج تهران بود. نتیجه گیری: گونه های پهن برگ ترسیب بیشتری از فلزات سنگین را دارند، لذا پیشنهاد میشود در برنامه‌های آتی توسعه فضای سبز، کاشت گونه های پهن برگ به ویژه گونه های بلوط، عرعر و اکالیپتوس در اولویت قرار گیرند.
کژال کاکایی؛ علیرضا ریاحی بختیاری؛ مهدی غلامعلی فرد
چکیده
زمینه و هدف: نفوذ شیرابه حاصل از دفن پسماند‌ها به داخل زمین و رسیدن آن به سفره های آب زیرزمینی به دلیل وجود آلاینده هایی نظیر هیدروکربن ها، فلزات سنگین و نظایر آن، باعث آلودگی منابع آب و خاک شده که یکی از مهم ترین مخاطرات محیط زیستی است. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی ریسک ورود شیرابه حاوی فلزات سنگین ناشی از پسماندهای خطرناک به آب ...
بیشتر
زمینه و هدف: نفوذ شیرابه حاصل از دفن پسماند‌ها به داخل زمین و رسیدن آن به سفره های آب زیرزمینی به دلیل وجود آلاینده هایی نظیر هیدروکربن ها، فلزات سنگین و نظایر آن، باعث آلودگی منابع آب و خاک شده که یکی از مهم ترین مخاطرات محیط زیستی است. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی ریسک ورود شیرابه حاوی فلزات سنگین ناشی از پسماندهای خطرناک به آب زیرزمینی در محل دفن پسماند شهر همدان با مدل IWEM انجام شد. مواد و روشها: ابتدا مقدار فلزات سنگین (Cu، Pb، Ni و Cd) در نمونه های ترکیبی شیرابه با استفاده از دستگاه جذب اتمی تعیین شد. سپس با استفاده از مدل IWEM و با آنالیز احتمالات مونت کارلو، ریسک ورود فلزات سنگین از طریق شیرابه به آب زیرزمینی ارزیابی شد. یافتهها: با توجه به نتایج حاصل از مدل IWEM بر اساس ارزیابی سطح دوم که پارامترهای محل دفن پسماند شهر همدان را مورد توجه قرار داد و سپس بر اساس مدل EPACMTP تحلیل صورت گرفت، گزینه ژئوسنتتیک پیشنهاد شد. نتیجهگیری: مناسب‌ترین پوشش برای حفاظت از آب زیرزمینی در محل دفن پسماند شهر همدان که با استفاده از مدل IWEM پیشنهاد شد؛ گزینه پوشش ژئوسنتیک (Composite linear) است و احتمال خطر ناشی از نفوذ شیرابه به آب زیرزمینی زیاد است. بنابراین در زمینه دفن پسماندهای خطرناک اتخاذ تصمیم های مدیریتی سخت‌گیرانه تر نیاز است و باید به دفع این مواد و مدیریت آنها توجه ویژه شود و استفاده از مدل IWEM در تعیین نوع پوشش محل دفن پسماند به منظور جلوگیری از ورود شیرابه به آب زیرزمینی امری ضروری است.
مجید میرزابیگی؛ عباس عباس نیا؛ مژگان ناجی؛ جواد سلیمی؛ مجتبی سجادی؛ اسماعیل حراسی؛ امیرحسین محوی
چکیده
زمینه و هدف: دسترسی به آب آشامیدنی سالم، یکی از شاخص‌های بهداشتی تعیین شده توسط سازمان جهانی بهداشت و مورد توجه مسئولین ذیربط جوامع مختلف میباشد، لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی میزان فلزات سنگین و مقایسه آن با استانداردهای ملی و بین‌المللی انجام شد. روشکار: در این مطالعه توصیفی - مقطعی نمونه‌های آب آشامیدنی بر اساس روش استاندارد ...
بیشتر
زمینه و هدف: دسترسی به آب آشامیدنی سالم، یکی از شاخص‌های بهداشتی تعیین شده توسط سازمان جهانی بهداشت و مورد توجه مسئولین ذیربط جوامع مختلف میباشد، لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی میزان فلزات سنگین و مقایسه آن با استانداردهای ملی و بین‌المللی انجام شد. روشکار: در این مطالعه توصیفی - مقطعی نمونه‌های آب آشامیدنی بر اساس روش استاندارد از 41 منبع تأمین کننده اصلی آب شرب در روستاهای شهرستان تربت‌حیدریه تهیه و به آزمایشگاه ارسال شد. نمونه‌های مورد نظر با دستگاه جذب اتمی کوره گرافیت AA240FS مورد آنالیز قرار گرفت. در نهایت دادهها با استفاده از نرم‌افزار Arc-GIS v10.3 و Excel v.2010 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافتهها: میانگین غلظت فلزات کادمیوم، سرب و کروم در چاه‌های آب شرب مناطق روستایی شهرستان تربت‌حیدریه به ترتیب 0/17±0/59، 1/7±1/8 و 33/4±33/5 میکروگرم در لیتر و در محدوده استاندارد بود. اما حداکثر غلظت فلز کروم در 11 روستا بیشتر از مقدار مجاز تعیین شده سازمان جهانی بهداشت و استاندارد ملی بود. نتیجهگیری: میانگین غلظت فلزات اندازهگیری شده در بیشتر چاه‌های مورد بررسی روستاهای تربت‌حیدریه پایینتر از مقدار مجاز تعیین شده سازمان جهانی بهداشت میباشد، اما در مناطقی که حداکثر غلظت این فلزات بالاتر از حد مجاز تعیین شده میباشد، پیشنهاد میشود مطالعه‌ای در خصوص تعیین بیماری‌های مرتبط با این فلزات و مطالعه‌ای جامع‌تر در فصول کم‌آبی و پر‌آبی انجام شود.
رقیه رضایی مالیدره؛ محمد شکر زاده؛ بیتا خاصی؛ سمانه روحی؛ فاطمه زابلی
چکیده
زمینه وهدف: پخت‌و‌پز و همچنین شستشو باعث کاهش میزان فلزات سنگین در برنج میشود. بنابراین شناسایی بهترین روش پخت‌وشستشو جهت کاهش فلزات سنگین ضروری است. هدف از این مطالعه بررسی میزان باقی‌مانده فلزات کادمیوم و سرب در برنج طارم در شهر قائم‌شهر بعد از فرآیندهای شستشو و پخت می باشد. روشکار:این مطالعه توصیفی- مقطعی درسال 1394 درشهرقائم‌شهراستان ...
بیشتر
زمینه وهدف: پخت‌و‌پز و همچنین شستشو باعث کاهش میزان فلزات سنگین در برنج میشود. بنابراین شناسایی بهترین روش پخت‌وشستشو جهت کاهش فلزات سنگین ضروری است. هدف از این مطالعه بررسی میزان باقی‌مانده فلزات کادمیوم و سرب در برنج طارم در شهر قائم‌شهر بعد از فرآیندهای شستشو و پخت می باشد. روشکار:این مطالعه توصیفی- مقطعی درسال 1394 درشهرقائم‌شهراستان مازندران انجام شد. شهر قائم‌شهر به پنج منطقه تقسیم و از هر منطقه سه نمونه برنج به‌طور تصادفی جمع‌آوری شد. غلظت فلزات سرب و کادمیوم در 75 نمونه برنج خام، شسته شده به‌وسیله آب، پخته شده، آبکش شده و کته مورد ارزیابی قرارگرفت.جهت اندازهگیری میزان دو فلز سنگین کادمیوم وسرب دربرنج و مقایسه سطح زیر منحنی استاندارد بانمونه‌های موردآزمایش، ازاستانداردهای ساخته شده استفاده شد. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرم‌افزار آماریSPSS(نسخه 18) و آزمون‌هایt-test Student، Analysis of Variance (ANOVA) و آزمون تعقیبی Duncanانجام شد (05/0>p). یافتهها:بر اساس آزمون t-test Student، میزان غلظت سرب و کادمیوم در برنج از حد استاندارد جهانی و ایران بالاتر بود. کمترین میزان کادمیوم در روش آبکشی (0/80±0/19) و کمترین میزان سرب درروش شستشوبا آب (0/3±0/87) بود. بر اساس آزمون ANOVAبین غلظت کادمیوم و سرب درنمونه‌های برنج در مناطق مختلف اختلاف معنیداری وجود داشت (0/50>p).براساس آزمون Duncan نیزمیانگین‌های مقادیر کادمیوم و سرب در نمونه خام با تمامی نمونهها اختلاف معنیداری داشت و میزان این فلزات در برنج خام بیشتر از سایر نمونهها بود (0/50>p). نتیجهگیری: میزان فلزات مورد مطالعه در نمونه های برنج مورد بررسی بالاتر از حد مجاز استاندارد بود. کمترین میزان فلزات در روش های آبکشی و شستشو مشاهده شد. با توجه به اینکه آلودگی در برنج کشت شده نزدیک به پساب های صنعتی بیشتر بود، می‌بایست از کاشت برنج در مناطق نزدیک به کارخانجات صنعتی ممانعت به‌عمل آید و آموزش‌های لازم جهت نحوه پخت برنج داده شود.