اکرم قربانی؛ فرید غلامرضا فهیمی؛ احمد توانا؛ مسعود کیادلیری؛ میترا محمدی
دوره 8، شماره 1 ، خرداد 1401، صفحه 11-20
چکیده
یکی از عوارض حمل و نقل در شهرها، الودگی صوتی ناشی از وسایل نقلیه است. امروزه سر و صدا در محیط‌های شهری به عنوان یک مسئله مهم در حوزه بهداشت عمومی مطرح است. با توجه به تأثیرات منفی آلودگی صوتی بر سلامتی و رفاه انسان، شناسایی و درک روزافزون این تأثیرات بر سلامتی افراد در معرض ضرورت یافته است. در این پژوهش بررسی نوع ترکیب ترافیک محور بزرگراهی ...
بیشتر
یکی از عوارض حمل و نقل در شهرها، الودگی صوتی ناشی از وسایل نقلیه است. امروزه سر و صدا در محیط‌های شهری به عنوان یک مسئله مهم در حوزه بهداشت عمومی مطرح است. با توجه به تأثیرات منفی آلودگی صوتی بر سلامتی و رفاه انسان، شناسایی و درک روزافزون این تأثیرات بر سلامتی افراد در معرض ضرورت یافته است. در این پژوهش بررسی نوع ترکیب ترافیک محور بزرگراهی و شناسایی نوع اطلاعات ترافیکی مورد نیاز با شناسایی موقعیت‌ها جهت استقرار ایستگاه برداشت صدا در طول محور بزرگراهی و تهیه دادههای صدا و شناسایی عوامل موثر بر انتشار صوت صورت پذیرفت. در هر کدام از ایستگاه‌های نمونهبرداری، متغیرهای مورد نیاز در بازههای زمانی 7:30-9:30 ، 12:30-14:30،18:30-20:30،23:30-1:30 و3:30-5:30 و فصول مختلف سال برای مدل‌سازی اندازه‌گیری و ثبت شدند. نتایج نشان می دهد که مقایسه میانگین پارامترهای آلودگی صوتی در ایستگاه‌های مختلف بزرگراه شهید کلانتری در سطح معنیداری 5 درصد نشان داد که بیشترین میزان صدا و شاخص‌های صوتی اندازه‌گیری شده به ترتیب مربوط به ایستگاه اول آبادگران با میزان دسی بل 79.61 دسی بل، جاده ورودی به کوهسنگی حدود 80 دسی بل و کمترین میزان ایستگاه میدان حافظ حدود 58 دسی بل می باشد. پارامترهای Lmax, Leq, L10, L50 و L90 از لحاظ تصویری توزیع یکسان و یکنواخت نتایج در محدوده خط برازش دیده می شود. با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق اعلام می گردد که درکلیه فصول سال میانگین تراز معادل صدا در تمامی ایستگاه‌های مورد بررسی، بالاتر از تراز صدای محیطی روزانه توصیه شده استاندارد صدا در هوای آزاد ایران می‌باشد . در حالیکه استاندارد میزان تراز صوت در مناطق مسکونی طی روز 55 دسی بل و شب 45 دسی بل می باشد.
فرشاد احمدیلر؛ لیلا خازینی؛ سید شمس الدین علیزاده
دوره 8، شماره 1 ، خرداد 1401، صفحه 21-32
چکیده
زمینه و هدف: آلودگی‌های منتشره در صنایع چاپ، مطابق تحقیقات سازمان بهداشت جهانی به عنوان یکی از جدی‌ترین خطرات برای سلامتی کارکنان به شمار می‌رود. اثرات بهداشتی این آلاینده ها از بیماری‌های حاد مانند سوزش چشم تا اثرات مزمن مانند ابتلا به سرطان و حتی آسیب به DNA است. مواد و روش‌ها: جهت مطالعه آلودگی هوا در محیط‌های داخلی صنعت چاپ، ...
بیشتر
زمینه و هدف: آلودگی‌های منتشره در صنایع چاپ، مطابق تحقیقات سازمان بهداشت جهانی به عنوان یکی از جدی‌ترین خطرات برای سلامتی کارکنان به شمار می‌رود. اثرات بهداشتی این آلاینده ها از بیماری‌های حاد مانند سوزش چشم تا اثرات مزمن مانند ابتلا به سرطان و حتی آسیب به DNA است. مواد و روش‌ها: جهت مطالعه آلودگی هوا در محیط‌های داخلی صنعت چاپ، با استفاده از دستورالعمل EPA و روش رتبه بندی مکانی، نمونه‌ها جمع‌آوری و سپس توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی آنالیز شد. یافته‌ها: بر اساس نتایج کرماتوگرافی گازی، مجموع غلظت ترکیبات آلی بسیار فرار و ترکیبات آلی فرار در نزدیک‌ترین نقطه به مخزن رنگ، محل قرارگیری اپراتور در فاصله یک متری و دو متری از دستگاه هلیوگراور، و فضای عمومی کارخانه به ترتیب برابر %83/20، %41/5، %85/1 %46/1 به دست آمد. 52% از آلاینده‌های مشاهده شده جزو حلال‌های آلی مرکب، 38% از ترکیبات گوگرددار و 52% جزو ترکیبات نیتروژن‌دار بودند. حدود 24% از آلاینده‌ها ساختار پیچیده‌ای متشکل از 12 کربن و بالاتر دارند. غلظت آلاینده‌های مشاهده شده نه تنها از استانداردهای OSHA و NIOSH بسیار فراتر است؛ بلکه در مقایسه با پژوهش مشابه بین المللی نیز، بسیار بالا می‌باشد؛ بطوری که در محدوده اعلان کد خطر بوده و اثرات بهداشتی نگرانکننده‌ای بر کارکنان دارند.نتیجه گیری: نتایج نشان‌دهنده نیاز به مداخله فوری برای کاهش آلایندگی محیط‌های صنعت چاپ می‌باشد. روش ارجح برای مدیریت کیفیت هوای داخلی، کنترل و جایگزینی منبع آلودگی، تهویه عمومی و موضعی مناسب با استفاده از تجهیزات تهویه مطبوع و یا استفاده همزمان از فیلترها و سیستم تهویه مطبوع جهت کاهش انتشار پیشنهاد می‌شود.
محسن نیازی؛ علی نقی زاده؛ منصور بازیار
دوره 8، شماره 1 ، خرداد 1401، صفحه 33-45
چکیده
چکیده: زمینه و هدف:کدورت آب تصفیه شده به عنوان یک پارامتر مهم در تعیین کیفیت آب آشامیدنی و یا صنعتی در تمامی تصفیه خانه ها اندازه گیری می شود. از دیر باز با توجه به اهمیت یافتن شیوع عوامل بیماریزا مثل ژیاردیا و کریپتوسپوریدیوم که عامل ایجاد بیماری های خطرناکی همچون اسهال خونی می باشند، رابطه کاهش میزان کدورت و افزایش حذف این میکروارگانیزم ...
بیشتر
چکیده: زمینه و هدف:کدورت آب تصفیه شده به عنوان یک پارامتر مهم در تعیین کیفیت آب آشامیدنی و یا صنعتی در تمامی تصفیه خانه ها اندازه گیری می شود. از دیر باز با توجه به اهمیت یافتن شیوع عوامل بیماریزا مثل ژیاردیا و کریپتوسپوریدیوم که عامل ایجاد بیماری های خطرناکی همچون اسهال خونی می باشند، رابطه کاهش میزان کدورت و افزایش حذف این میکروارگانیزم ها در مطالعات به اثبات رسیده است.مواد و روش ها:در این مطالعه یک مدل شبکه عصبی مصنوعی و رگرسیون خطی چندگانه در پیش بینی کدورت خروجی از آب تصفیه شده تصفیه خانه شهر طبس توسعه و عملکرد آنها با هم مقایسه گردید. کل جامدات محلول، pH، ، دما و کدورت ورودی به عنوان پارامترهای ورودی مدل ها در پیش‌بینی‌ها استفاده شد. بهترین الگوریتم پس انتشار و تعداد نورون برای بهینه‌سازی معماری مدل تعیین شد.یافته ها:نتایج نشان داد که الگوریتم لونبرگ-مارکوارت به عنوان بهترین الگوریتم انتخاب شد و تعداد نورون بهینه نیز 16 تعیین شد. همچنین نتایج تحلیل حساسیت مدل شبکه عصبی نشان داد که کدورت ورودی با مقدار 29 درصد به عنوان مهمترین پارامتر در توسعه مدل شبکه عصبی مصنوعی است.نتیجه گیری:نتایج ضریب همبستگی مدل رگرسیون خطی چندگانه و مدل شبکه عصبی مصنوعی به ترتیب برای داده های آموزش 63/0 و 892/0 و برای داده های تست 60/0 و 8571/0 به دست آمد که نشان از برتری مدل شبکه عصبی مصنوعی در پیش بینی کدورت خروجی از تصفیه خانه آب طبس است.
رضا خیری سلطان احمدی؛ حبیب نظرنژاد؛ فرخ اسدزاده
دوره 8، شماره 1 ، خرداد 1401، صفحه 46-58
چکیده
زمینه و هدف: رسوبات رودخانه‌ای یکی از شناساگرهای زیست‌محیطی بسیار مهم برای تعیین میزان آلودگی در بوم‌سازگان هستند. هدف از انجام این پژوهش، بررسی کیفیت رسوبات رودخانه مهاباد در استان آذربایجان‌غربی است.مواد و روش‌ها: بدین منظور 15 نمونه رسوبات سطحی (از عمق 20-0 سانتی‌متری) رودخانه برداشت شد. خصوصیات فیزیکی و شیمیایی رسوبات شامل: بافت، ...
بیشتر
زمینه و هدف: رسوبات رودخانه‌ای یکی از شناساگرهای زیست‌محیطی بسیار مهم برای تعیین میزان آلودگی در بوم‌سازگان هستند. هدف از انجام این پژوهش، بررسی کیفیت رسوبات رودخانه مهاباد در استان آذربایجان‌غربی است.مواد و روش‌ها: بدین منظور 15 نمونه رسوبات سطحی (از عمق 20-0 سانتی‌متری) رودخانه برداشت شد. خصوصیات فیزیکی و شیمیایی رسوبات شامل: بافت، مواد آلی، مواد خنثی‌شونده، هدایت الکتریکی، pH، مقدار کل فلزات سنگین اندازه‌گیری شد. همبستگی بین خصوصیات فیزیکی و شیمیایی رسوبات با فلزات سنگین، با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون در نرم افزار SPSS انجام شد.یافته‌ها: میانگین غلظت کل فلزات سنگین آرسنیک، نیکل، روی، کادمیوم، سرب، کبالت، کروم و مس به ترتیب 29/13، 40/63، 53/60، 47/0، 39/0، 40/18، 47/44 و 93/25 میلی‌گرم بر کیلوگرم است. آرسنیک، نیکل و کادمیوم مقادیری بالاتر از غلظت استاندارد فلزات سنگین در رسوبات را داشتند. طبق نتایج ضریب همبستگی پیرسون، ظرفیت تبادل کاتیونی، ماده آلی، رس و سیلت بیشترین همبستگی مثبت معنی‌دار را با نحوه توزیع فلزات سنگین دارند. از طرف دیگر به غیر از مس، کروم و کبالت بقیه عناصر باهم همبستگی مثبت معنی‌دار 99 درصد را نشان می‌دهند. نتایج نشان داد همه عناصر دارای منشأ یکسانی هستند/نتیجه‌گیری: با توجه با تفکیک نمونه‌های بالادست و پایین‌دست می‌توان گفت غلظت عناصر در بالادست ناشی از عوامل طبیعی بوده و در پایین‌دست با افزایش فعالیت‌های انسانی، آلایندگی فلزات سنگین بیشتر شده است.
محمد جواد چابکی؛ علی اصغر نجف پور؛ ضیاالدین بنیادی؛ علی اکبر دهقان کنگ
دوره 8، شماره 1 ، خرداد 1401، صفحه 59-67
چکیده
زمینه و هدف: فعالیت های انسانی، مقادیر زیادی نیتروژن، فسفر و مواد آلی وارد اکوسیستم های آبی نموده است. مواد و روش ها: نمونه های فاضلاب شهری و صنعتی به ترتیب از تصفیه خانه پرکند آباد شماره یک مشهد و تصفیه خانه فاضلاب شهرک صنعتی کلات تهیه گردید. نمونه های فاضلاب به منظور حذف فعالیت مواد معلق درشت و باکتری ها به مدت یک ساعت ته نشین و سپس ...
بیشتر
زمینه و هدف: فعالیت های انسانی، مقادیر زیادی نیتروژن، فسفر و مواد آلی وارد اکوسیستم های آبی نموده است. مواد و روش ها: نمونه های فاضلاب شهری و صنعتی به ترتیب از تصفیه خانه پرکند آباد شماره یک مشهد و تصفیه خانه فاضلاب شهرک صنعتی کلات تهیه گردید. نمونه های فاضلاب به منظور حذف فعالیت مواد معلق درشت و باکتری ها به مدت یک ساعت ته نشین و سپس استریل گردید. جلبک کلرلا ولگاریس از جهاد دانشگاهی مشهد خریداری و در محیط کشت اختصاصی تحت شرایط نور سفید تک رنگ با روشنایی 350±5000 لوکس، تناوب نوری 14 ساعت روشنایی و 10 ساعت تاریکی، درجه حرارت 2±25 درجه سانتیگراد و pH نزدیک به خنثی (5/8-7) در مدت زمان 10 روز تکثیر شد. سپس یک لیتر از محلول فوق به راکتورهایی به حجم 10 لیتر حاوی نمونه فاضلاب شهری، صنعتی و محیط کشت اختصاصی بارگذاری گردید و در مجاورت نور بمدت 10 روز هوادهی شد. در فواصل زمانی معین هر 2 روز یکبار) نمونه هایی از راکتورها جهت اندازه گیری پارامترهای COD، نیتروژن کل، فسفرکل، pH و مقدار کلروفیل گرفته شد.یافته ها: راندمان حذف جلبک کلرلا ولگاریس برای COD، نیتروژن کل و فسفرکل در فاضلاب شهری 69/63 ، 52/12 و 79/13 درصد و برای فاضلاب صنعتی 57/66 ، 34 و 18/50 درصد می باشد. بر اساس یافته ها، کارایی جلبک در حذف مقدار اکسیژن مورد نیاز شیمیایی بیشتر و برای نیتروژن کل کمتر از بقیه آلاینده ها بود. همچنین در فاضلاب شهری کمترین کارایی در حذف نیتروژن کل بود. کارایی جلبک در حذف آلاینده ها در فاضلاب صنعتی بهتر از فاضلاب شهری بود.نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که محیط فاضلاب شهری و صنعتی می تواند یک محیط مناسب برای رشد و تکثیر جلبک کلرلا ولگاریس باشد. همچنین این ریزجلبک توانایی حذف مواد مغذی موجود در پساب را دارد.
عظیم ربیعی مصباح؛ سهیل سبحان اردکانی؛ مهرداد چراغی؛ بهاره لرستانی
دوره 8، شماره 1 ، خرداد 1401، صفحه 68-82
چکیده
زمینه و هدف: هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌ای (PAHs)، گروهی از آلاینده‌های محیط زیستی با قابلیت ناهنجاری‌زایی، جهش‌زایی و سرطان‌زایی هستند که از احتراق ناقص و پیرولیز سوخت‌های فسیلی و یا احتراق مواد آلی تولید می‌شوند. این مطالعه با هدف شناسایی، تعیین محتوی و منشأ‌یابی PAHs در خاک سطحی مناطق صنعتی شهرستان همدان در سال 1399 انجام ...
بیشتر
زمینه و هدف: هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌ای (PAHs)، گروهی از آلاینده‌های محیط زیستی با قابلیت ناهنجاری‌زایی، جهش‌زایی و سرطان‌زایی هستند که از احتراق ناقص و پیرولیز سوخت‌های فسیلی و یا احتراق مواد آلی تولید می‌شوند. این مطالعه با هدف شناسایی، تعیین محتوی و منشأ‌یابی PAHs در خاک سطحی مناطق صنعتی شهرستان همدان در سال 1399 انجام شد. مواد و روش ها: در این پژوهش توصیفی، 36 نمونه خاک سطحی از 12 ایستگاه مستقر در مناطق صنعتی جمع‌آوری شد. پس از استخراج آنالیت ها به روش سوکسله، از روش کروماتوگرافی گازی- طیف سنجی جرمی (GC-MS) برای شناسایی و تعیین محتوای ترکیبات PAHs در نمونه ها استفاده شد. برای تعیین منشاء PAHs از روش نسبت‌های تشخیصی مولکولی (MDRs) استفاده شد. همچنین، مقادیر پارامترهای pH، هدایت الکتریکی (EC) و کربن آلی کل (TOC) نمونه‌های خاک نیز اندازه‌گیری شد. پردازش آماری داده‌ها نیز با استفاده از نسخه 20 نرم‌افزار SPSS انجام شد. یافته ها: بر اساس نتایج، مجموع غلظت 16 ایزومر شناسایی‌شده از 2417 تا 16279 میکروگرم در کیلوگرم متغیر و میانگین مقادیر آنها 7685 میکروگرم در کیلوگرم بود. به‌علاوه، مشخص شد که هیدروکربن‌های 4-6 حلقه‌ای %66 از کل مقادیر PAHs را به‌خود اختصاص داده‌اند. از طرفی، فلورانتن (Fla)، پایرن (Pyr) و بنزو (بتا) فلورانتن (B(b)F) فراوان‌ترین ترکیبات شناسایی‌شده در خاک بودند و میانگین محتوی ترکیبات بنزو (آلفا) آنتراسن (B(a)A)، بنزو (بتا) فلورانتن (B(b)F)، بنزو (آلفا) پایرن (B(a)P) و دی بنزو (آ اچ) آنتراسن (DB(ah)A) از بیشینه رواداری کیفیت خاک هلند بیشتر بود. نتایج روش MDRs نشان داد که هر دو منابع پیروژنیک و پتروژنیک منشاء PAHها در منطقه مورد مطالعه هستند. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه حاکی از تأثیر بالای فعالیت‌های انسانی بر آلودگی خاک منطقه مورد مطالعه به PAHs است و از این‌رو، نسبت به اعمال راهکارهای مدیریتی از جمله پالایش و پاکسازی خاک‌های آلوده برای حفظ سلامت محیط و انسان توصیه می‌شود.
مهران ملکی روشتی؛ زهرا قلیچی؛ سمیه برزنونی؛ مریم فیض عارفی؛ جواد حسینی؛ محسن پورصادقیان
دوره 8، شماره 1 ، خرداد 1401، صفحه 83-90
چکیده
مقدمه و هدف: امروزه، همه‌گیری بیماری کرونا (Covid-19) به یکی از مشکلات ویژه و حائز اهمیت در جوامع انسانی تبدیل گشته است. متاسفانه این بیماری منجر به خسارت و آسیب‌های گسترده‌ای شده است. مطالعه حاضر با هدف بررسی و مقایسه بازخوردهای حاصل از سطح رفتارهای پیشگیرانه ایرانیان از ابتلا به کووید-19 در سال 1399 و 1400 انجام گرفت.روش کار: در پژوهش توصیفی- ...
بیشتر
مقدمه و هدف: امروزه، همه‌گیری بیماری کرونا (Covid-19) به یکی از مشکلات ویژه و حائز اهمیت در جوامع انسانی تبدیل گشته است. متاسفانه این بیماری منجر به خسارت و آسیب‌های گسترده‌ای شده است. مطالعه حاضر با هدف بررسی و مقایسه بازخوردهای حاصل از سطح رفتارهای پیشگیرانه ایرانیان از ابتلا به کووید-19 در سال 1399 و 1400 انجام گرفت.روش کار: در پژوهش توصیفی- مقطعی حاضر، در مجموع 744 نفر از شرکت‌کنندگان در سال‌های 1399 و 1400 به روش نمونه‌گیری در دسترس وارد مطالعه شدند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه الکترونیکی بود که از طریق اینترنت در دسترس کاربران قرار گرفت. برای توصیف دادههای کمی یافته‌ها به صورت، انحراف معیار ± میانگین (Mean ± SD) بیان شد و برای توصیف دادههای کیفی از فراوانی استفاده شد. ثبت و تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم افزار Excel نسخه 2016 انجام گرفت.یافته ها: در این مطالعه افراد اظهار داشتند که در سال 1400 شخصا بهداشت فردی و عمومی را به میزان متوسط (18%) و کمتر (21%) رعایت کرده‌اند. اما در مطالعه سال 1399 میزان افرادی که بهداشت فردی و عمومی را متوسط و کمتر رعایت کرده‌اند به ترتیب حدود 8% و 13% بوده است. همچنین میزان مراجعات به بانک نیز در سال 1400 به نسبت سال 1399 رشد چشمگیری داشته است. به طور کلی رعایت سایر رفتارهای پیشگیرانه مثل رعایت فاصله اجتماعی، شستشوی مرتب دست‌ها و عدم برگزاری میهمانی و مراسمات نسبت به سال 1399 کمتر شده ست. نتیجه گیری: نتایج حاصل از یافته‌های پژوهش می‌تواند اطلاعات مفیدی برای تدوین سیاست‌ها و خط مشی‌های نظام سلامت ایران برای نشان دادن وضعیت رفتار پیشگیرانۀ عموم مردم ارائه کند. بطور کلی مطالعه بیانگر این موضوع است که افراد جامعه در سال 1400 دستورالعمل‌های بهداشتی را به میزان پایین‌تری به نسبت سال 1399 رعایت کرده‌اند.
سید محمد شبیری؛ مهدیه رضایی؛ الهام میلانی
دوره 8، شماره 1 ، خرداد 1401، صفحه 91-102
چکیده
زمینه و هدف: با توجه به همه‌گیری ویروس کووید 19 و اثرگذاری آن بر محیط‌زیست از ابعاد مختلف، این پژوهش با هدف شناسایی و اولویت‌بندی نیازهای آموزشی دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز تهران جنوب در راستای دستیابی به مدیریت سبز دانشگاهی در دوران این پاندمی انجام‌‌شده است.مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر، کاربردی، ازنظر زمانی مقطعی و از منظر شیوه ...
بیشتر
زمینه و هدف: با توجه به همه‌گیری ویروس کووید 19 و اثرگذاری آن بر محیط‌زیست از ابعاد مختلف، این پژوهش با هدف شناسایی و اولویت‌بندی نیازهای آموزشی دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز تهران جنوب در راستای دستیابی به مدیریت سبز دانشگاهی در دوران این پاندمی انجام‌‌شده است.مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر، کاربردی، ازنظر زمانی مقطعی و از منظر شیوه گردآوری داده‌ها از نوع توصیفی پیمایشی بوده است. جامعه آماری، دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز تهران جنوب به تعداد 7160 نفر در نیمسال اول سال تحصیلی 1400-1399 بود و حجم نمونه با فرمول کوکران، 365 نفر محاسبه شد. روش نمونه‌گیری، تصادفی طبقه‌ای بود. با روش اسنادی نیازهای آموزشی، استخراج و در قالب پرسشنامه در اختیار دانشجویان قرار داده شدند که روایی صوری، محتوایی و سازه و پایایی پرسشنامه، بررسی شدند و به‌منظور اولویت‌بندی شاخص‌های هر دسته از آزمون فریدمن استفاده گردید.یافته‌ها: 70 درصد از جامعه موردمطالعه، زن و 30 درصد، مرد و 57 درصد از دانشجویان در مقطع کارشناسی، 39 درصد در مقطع کارشناسی ارشد و 4 درصد در مقطع دکتری در حال تحصیل هستند. اولویت نیازهای آموزشی در سه حوزه دانش، نگرش و رفتار بررسی شد و نیازهای آموزشی دانشجویان در راستای مدیریت سبز در حوزه نگرش با میانگین رتبه‌ای 34/2 در رتبه اول قرار گرفت.نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج پژوهش در هر سه حوزه موردمطالعه، اولین اولویت مربوط به رعایت فاصله با سایر دانشجویان و عدم تجمع به‌‌خصوص در مکان‌های مسقف بوده است و با بهره‌گیری از اولویت‌های شناسایی‌شده، پیشنهادهای لازم در هر حوزه ارائه شد.
)