فاطمه صحرائی؛ عبدالمطلب صیدمحمدی؛ فاطمه بیات؛ شیلان حسینی
چکیده
زمینه و هدف: فاضلاب‌‌های حاوی مواد رنگی به‌دلیل ویژگی‌هایی مانند دیر تجزیه‌پذیر و سمی‌بودن، چنانچه بدون تصفیه به محیط وارد شوند خسارات جبران‌ناپذیری به محیط زیست وارد می‌کنند. لذا، این مطالعه با هدف بررسی کارایی فناوری ازن‌زنی کاتالیزوری با استفاده از کلسیم‌پراکساید و تیتانیم‌دی‌اکسید در حذف رنگ اسید قهوه‌ای 14از محلولهای ...
بیشتر
زمینه و هدف: فاضلاب‌‌های حاوی مواد رنگی به‌دلیل ویژگی‌هایی مانند دیر تجزیه‌پذیر و سمی‌بودن، چنانچه بدون تصفیه به محیط وارد شوند خسارات جبران‌ناپذیری به محیط زیست وارد می‌کنند. لذا، این مطالعه با هدف بررسی کارایی فناوری ازن‌زنی کاتالیزوری با استفاده از کلسیم‌پراکساید و تیتانیم‌دی‌اکسید در حذف رنگ اسید قهوه‌ای 14از محلولهای آبی انجام گرفت.مواد و روش ها: مطالعه‌ی حاضر در مقیاس آزمایشگاهی و با استفاده از یک راکتور ازن‌زنی به‌صورت ناپیوسته انجام گرفت. تاثیر دوز کاتالیست، غلظت اولیه رنگ، pH اولیه و زمان تماس در راندمان ازن‌زنی کاتالیستی مورد بررسی قرار گرفت. جهت بررسی میزان تجزیه‌پذیری رنگ از آنالیز COD استفاده شد. تغییرات شدت رنگ توسط دستگاه اسپکتروفتومتر در طول موج 461 نانومتر قرائت گردید.یافته‌ها: مطابق با نتایج حاصل از آنالیز داده‌ها، شرایط بهینه حذف رنگ اسید قهوه‌ای 14در زمان تماس 60 دقیقه، pH برابر با 9، غلظت اولیه آلاینده 50 میلی‌گرم بر لیتر و دوز کاتالیزور برابر با 4/0 گرم بر لیتر به‌دست آمد. در شرایط مذکور راندمان حذف رنگ 25/97 درصد گزارش شد. هم‌چنین راندمان حذف COD در طی زمان 60 دقیقه و تحت شرایط بهینه به 9/58 درصد رسید.نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد کلسیم‌پراکساید و تیتانیم‌دی‌اکسید با پتانسیل کاتالیستی بالایی می‌توانند به‌عنوان یک گزینه پیشنهادی جهت حذف رنگ از پساب فاضلاب نساجی در فرآیند ازن‌زنی کاتالیزوری مورد استفاده قرار گیرند.
امیرارسلان پرداختی؛ سعیده یوسفی؛ محمد سمیعی
چکیده
زمینه و هدف: فلزات سنگین از طریق فرآیندهای مختلف به منابع تأمین‌کننده‌ی آب راه می یابند و با ورود در زنجیره‌ی غذایی و تجمع در نسوج سبب ایجاد اثرات سوء بر سلامت انسان می گردند. لذا این مطالعه با هدف تعیین غلظت فلزات سنگین در منابع آب آشامیدنی شهرستان آزادشهر و هم‌چنین ارزیابی ریسک بهداشتی سرطان‌زایی و غیرسرطان‌زایی فلزات مورد ...
بیشتر
زمینه و هدف: فلزات سنگین از طریق فرآیندهای مختلف به منابع تأمین‌کننده‌ی آب راه می یابند و با ورود در زنجیره‌ی غذایی و تجمع در نسوج سبب ایجاد اثرات سوء بر سلامت انسان می گردند. لذا این مطالعه با هدف تعیین غلظت فلزات سنگین در منابع آب آشامیدنی شهرستان آزادشهر و هم‌چنین ارزیابی ریسک بهداشتی سرطان‌زایی و غیرسرطان‌زایی فلزات مورد مطالعه در این منطقه صورت گرفت.مواد و روش‌ها: در این مطالعه (توصیفی – مقطعی) مجموعاً از 10 منبع آب به‌روش لحظه ای نمونه‌برداری انجام شد. غلظت فلزات سنگین (آرسنیک، سرب، کادمیوم، کروم، روی، نیکل و مس) بر اساس روش های استاندارد توسط دستگاه جذب اتمی (ICP-MS) اندازه گیری شد. ارزیابی ریسک سلامت انسان، با استفاده از روش های مورد تأیید آژانس حفاظت محیط زیست آمریکا (EPA) مورد سنجش قرارگرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد که میانگین غلظت فلزات سنگین (نیکل، روی، مس، سرب، کروم، کادمیوم و آرسنیک) به‌ترتیب 0/576، 0/487، 0/811، 0/118، 23/29، 0/014، 3/466 میکروگرم در لیتر می‌باشد که بر اساس آن بیشترین و کمترین میانگین غلظت فلزات سنگین به‌ترتیب مربوط به کروم و کادمیوم می‌باشد. نتایج ارزیابی ریسک سلامت سرطان‌زایی کل فلزات در بزرگسالان و کودکان در محدوده‌ی ریسک بالا می‌باشند. شاخص خطر (HI) غیرسرطان زایی در بزرگسالان در تمام منابع در محدوده‌ی ریسک کم و در کودکان 7 منبع دارای ریسک کم و 3 منبع دیگر در محدوده‌ی ریسک غیرسرطان‌زایی متوسط قرار دارند.نتیجه‌گیری: در این مطالعه مقدار فلزات آرسنیک و کروم زیر حد استاندارد بود ولی به‌دلیل پتانسیل بالای سرطان‌زایی آن‌ها، ارزیابی ریسک بهداشتی، خطر سرطان زایی در هر دو گروه سنی بزرگسالان و کودکان را برای فلزات آرسنیک و کروم نشان می دهد. بنابراین پایش فلزات سنگین به‌طور مستمر باید در دستور کار واحد‌های نظارتی قرار گیرد.
سید راضیه پورموسوی؛ آزیتا کوشافر
چکیده
زمینه و هدف: فلزات سنگین به‌دلیل ماهیت بسیار خطرناک در میان همه‌ی آلاینده‌ها، توسط پژوهشگران، شیمی‌دانان و زیست‌شناسان مورد توجه قرار دارند. این تحقیق در سال 1402 با هدف بررسی آلودگی فلزات سنگین کادمیوم، نیکل و وانادیوم ناشی از پوشش قیر در چشمه قیرماماتین بر روی آب رودخانه اعلاء انجام شد.مواد و روش ها: در این پژوهش نمونه های آب به‌صورت ...
بیشتر
زمینه و هدف: فلزات سنگین به‌دلیل ماهیت بسیار خطرناک در میان همه‌ی آلاینده‌ها، توسط پژوهشگران، شیمی‌دانان و زیست‌شناسان مورد توجه قرار دارند. این تحقیق در سال 1402 با هدف بررسی آلودگی فلزات سنگین کادمیوم، نیکل و وانادیوم ناشی از پوشش قیر در چشمه قیرماماتین بر روی آب رودخانه اعلاء انجام شد.مواد و روش ها: در این پژوهش نمونه های آب به‌صورت سیستماتیک از هر ایستگاه با 3 تکرار در فصل تابستان (تیر ماه) و فصل زمستان (بهمن ماه) جمع‌آوری شدند. به‌عبارت دیگر در مجموع از 5 ایستگاه با 3 تکرار در دو فصل سال، 30 نمونه آب تهیه گردید. برای اندازه‌گیری فلزات از دستگاه Optima 8300 ICP-OES ساخت شرکت Perkin Elmer آمریکا استفاده گردید.یافته ها: میانگین غلظت فلزات سنگین کادمیوم، نیکل و وانادیوم در آب رودخانه‌ی اعلاء به‌ترتیب 0/89، 71/16و 8/10 میلی‌گرم بر لیتر به‌دست آمد. مقایسه‌ی میانگین فلزات سنگین کادمیوم (0/041=Pvalue) و نیکل (0/022=Pvalue) در آب رودخانه‌ی اعلاء در فصل تابستان و زمستان اختلاف معنی‌داری را نشان داد (0/05>p)، اما میانگین غلظت وانادیوم در دو فصل تابستان و زمستان اختلاف معنی‌داری نداشت (0/05<p). میانگین غلظت کادمیوم، نیکل و وانادیوم در آب رودخانه اعلاء در مقایسه با حد آستانه‌ی استاندارد ملی ایران (شماره 1053) و سازمان بهداشت جهانی بالاتر به‌دست آمد (0/05>p) و بر اساس تحلیل واریانس مقادیر کادمیوم (0/034=Pvalue)، نیکل (0/002=Pvalue) و وانادیوم (0/014=Pvalue) در مقایسه با حد مجاز استاندارد ملی ایران (شماره 1053) اختلاف معنی داری داشت (0/05>p).نتیجه گیری: با توجه به مقادیر نیکل و وانادیوم در ایستگاه‌های پایین دست به‌نظر می رسد که قیر ورودی به رودخانه‌ی اعلاء بر کیفیت آب تاثیر گذاشته است. مقادیر شاخص خطر سرطان‌زایی و شاخص خطر غیرسرطان‌زایی فلزات کادمیوم، نیکل و وانادیوم در آب رودخانه اعلاء نشان داد که مصرف آب این رودخانه برای انسان می‌تواند خطرناک باشد.
فاطمه سادات خطیبی؛ حسین علیدادی؛ بهنام باریک بین؛ نجمه افشار کهن؛ علی اکبر دهقان
چکیده
زمینه و هدف: یکی از معضلات جامعه‌ی شهرنشین امروز رشد سریع جمعیت، افزایش موادمصرفی و در نتیجه تولید روزافزون پسماندهای شهری است که نیازمند برنامه‌ریزی اصولی جهت دفع صحیح می‌باشد. کمپوست‌سازی هم‌زمان ضایعات آلی به‌عنوان روشی موثر برای دفع دو یا چند زباله به‌طور هم‌زمان و به حداقل رساندن معایب کمپوست شناخته شده است. این مطالعه ...
بیشتر
زمینه و هدف: یکی از معضلات جامعه‌ی شهرنشین امروز رشد سریع جمعیت، افزایش موادمصرفی و در نتیجه تولید روزافزون پسماندهای شهری است که نیازمند برنامه‌ریزی اصولی جهت دفع صحیح می‌باشد. کمپوست‌سازی هم‌زمان ضایعات آلی به‌عنوان روشی موثر برای دفع دو یا چند زباله به‌طور هم‌زمان و به حداقل رساندن معایب کمپوست شناخته شده است. این مطالعه بر روی شاخص‌های مختلف تثبیت و رسیدن فرآیند کمپوست هم‌زمان پسماند آلی و فضولات مرغی تمرکز دارد.مواد و روش‌ها: در این مطالعه‌ی تجربی، پسماند آلی از سلف دانشگاه، فضولات مرغی از مرغداری دانشگاه فردوسی و عامل حجیم‌کننده خاک‌اره از سطح شهر تهیه و فرایند کمپوست‌سازی هم‌زمان مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش به‌طور کلی 52 بار نمونه برداشته شد و تغییرات پارامترهای فیزیکی شامل دما، EC، مواد آلی و رطوبت، پارامترهای شیمیایی شامل TOC, TKN C/N و pH، پارامترهای بیولوژیکی شامل شاخص جوانه‌زنی، کلی‌فرم کل و لیفرم مدفوعی در چهار راکتور12 لیتری سنجش شد. هوادهی با زیروروکردن توده ها به‌صورت هفته‌ای انجام شد. نسبت میزان فضولات مرغی و پسماند آلی شهری و خاک‌اره در راکتورهای A1-A4 به‌ترتیب به‌صورت 7.6:0:2.4، 7:1.5:1.5، 5:3:2 و 3:6:1 بارگزاری گردید و در پایان داده‌ها توسط نرم‌افزار SPSS16 مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: دمای توده در راکتور ها پس از بارگزاری افزایش یافت. مواد آلی نهایی در راکتور A2 وA3 کمتر از راکتورهای دیگر بود. پس از طی 90 روز، حذف مواد آلی در4 راکتور بین 36/5 تا 31/5 درصد بود. مقادیر نهایی pH برای راکتورهای A1-A4 بین 7/1 تا 7/9 بود. در طی فرآیند، هدایت الکتریکی در هر چهار راکتور افزایش یافت و در محدوده‌ی 4/84 تا 4/2 دسی‌زیمنس بر متر قرار گرفت. به‌طور کلی C/N در طول زمان در راکتورها دارای روند کاهشی بود و در نهایت در انتهای فرایند کمپوست‌سازی، نسبت C/N در همه‌ی راکتورها در محدوده‌ی استاندارد قرار داشت. از نظر شاخص جوانه‌زنی به‌ترتیب راکتور A4 ،A3 ،A1 و A2 بیشترین سرعت رشد ریشه بذر و شاخص جوانه‌زنی را داشتند. نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که هفته‌ی دهم در فرایند کمپوست‌سازی زمان مناسبی برای رسیدن تمام توده‌ها است. راکتورهای A3 و A4 ازنظر نسبت C/N و شاخص جوانه‌زنی، بهترین راکتورها معرفی شدند. بنابراین مطابق نتایج کمپوست مشترک فضولات مرغی و پسماند آلی شهری یک راه‌حل ساده، امکان‌پذیر و مقرون به‌صرفه برای مدیریت پسماند سلف سرویس و فضولات مرغی مرغداری‌ها است.
غزل مهری؛ سید مسعود منوری؛ شهرام بیک پور
چکیده
زمینه و هدف: تغییرات در شرایط اجتماعی و اقتصادی منجر به افزایش تولید زباله‌های جامد در دهه‌های اخیر شده است. سناریوهای مختلف مدیریت پسماند جامد شهری با هدف کاهش اثرات زیست محیطی و ارزیابی امرژی پیش‌بینی شده اند. هدف از این مطالعه ارزیابی امرژی شاخص بازده زیست‌محیطی و امرژی خالص در روش‌های مدیریت پسماند است.مواد و روش‌ها: این تحقیق ...
بیشتر
زمینه و هدف: تغییرات در شرایط اجتماعی و اقتصادی منجر به افزایش تولید زباله‌های جامد در دهه‌های اخیر شده است. سناریوهای مختلف مدیریت پسماند جامد شهری با هدف کاهش اثرات زیست محیطی و ارزیابی امرژی پیش‌بینی شده اند. هدف از این مطالعه ارزیابی امرژی شاخص بازده زیست‌محیطی و امرژی خالص در روش‌های مدیریت پسماند است.مواد و روش‌ها: این تحقیق پیمایشی توصیفی و تحلیل است. به‌منظور محاسبه‌ی مقادیر امرژی در مدیریت پسماندهای شهری، ابتدا مقادیر کمی هر منبع بر اساس واحد مربوطه (جرم، انرژی، پول و غیره) به‌دست آمده و سپس در ضریب تبدیل مربوطه‌اش ضرب شد و همه به واحد امرژی تبدیل شدند. امرژی ذخیره محاسبه شد. در نهایت شاخص‌های مورد بررسی در روش‌های مختلف مدیریت پسماند جهت سرمایه‌گذاری و بازیافت امرژی محاسبه گردید.یافته‌ها: نتایج ارزیابی نشان می‌دهد که کمپوست‌سازی زباله در کرج بالاترین بهره‌وری زیست‌محیطی را در رابطه با امرژی خالص است. نتایج نشان می‌دهد کل سرمایه‌گذاری امرژی به ازای هر گرم پسماند جمع‌آوری شده به‌ترتیب در روش دفن بهداشتی (106×51/6sej/g MSW)، در سوزاندن (106×61/4sej/g MSW ) در روش زباله‌سوز و در روش کمپوست (105×06/8sej/g MSW ) محاسبه شد. نتایج بازده زیست‌محیطی و امرژی خالص شهر کرج نشان داد روش کمپوست مناسب‌ترین بازده زیست‌محیطی (EYR) است. نتیجه‌گیری: نتایج ارزیابی امرژی نشان می‌دهد که با افزایش شاخص نسبت بازده زیست‌محیطی، امرژی خالص افزایش می‌یابد. روش کمپوست در مقایسه با روش دفن بهداشتی بهترین بازده زیست‌محیطی (EYR) دارد.
صلاح بایزیدی؛ جمیل امان اللهی
چکیده
زمینه و هدف: یکی از شاخص های مهم در بحث کیفیت هوا، غلظت ذرات معلق PM2.5 می باشد. بدین منظور در این پژوهش از مدل ترکیبی تبدیل موجک گسسته حداکثر هم پوشانی-تجزیه مد متغیر–شبکه عصبی پس انتشار (MODWT-VMD-BPNN) بر پایه تکنیک تجزیه دو مرحله‌ای برای پیش‌بینی ذرات‌معلق PM2.5 شهر ارومیه استفاده شده است. مواد و روش ها: سری داده‌های اصلی ذرات معلق PM2.5 ...
بیشتر
زمینه و هدف: یکی از شاخص های مهم در بحث کیفیت هوا، غلظت ذرات معلق PM2.5 می باشد. بدین منظور در این پژوهش از مدل ترکیبی تبدیل موجک گسسته حداکثر هم پوشانی-تجزیه مد متغیر–شبکه عصبی پس انتشار (MODWT-VMD-BPNN) بر پایه تکنیک تجزیه دو مرحله‌ای برای پیش‌بینی ذرات‌معلق PM2.5 شهر ارومیه استفاده شده است. مواد و روش ها: سری داده‌های اصلی ذرات معلق PM2.5 ابتدا توسط مدل تبدیل موجک گسسته حداکثر هم پوشانی به دوسطح جزئیات با فرکانس بالا (d1 و d2) و یک سطح تقریب با فرکانس پایین (a2) تجزیه و در مرحله دوم هر کدام از سطوح جزئیات و سطح تقریب توسط مدل تجزیه مد متغیر به 8 مود متغیر تجزیه شد. سپس هر کدام از مدهای متغیر توسط شبکه عصبی پس انتشار مدلسازی و پیش بینی شدند. یافته ها: بر اساس نتایج مدل های ترکیبی (MODWT-BPNN) و (VMD- BPNN) نسبت به مدل تکی شبکه عصبی پس انتشار (BPNN) عملکرد بهتری داشته اند. و در بین مدل های ترکیبی مدل (MODWT-BPNN) به دلیل تحلیل سیگنال هایی دارای تغییرات ناگهانی و ناپیوستگی موضعی به وسیله ی موجک ها عملکرد بهتری نسبت به مدل (VMD-BPNN) دارد. مدل ترکیبی تجزیه دو مرحله ای ((MODWT-VMD-BPNN نسبت به دیگر مدل های تجزیه ای تک مرحله ای و مدل تکی شبکه عصبی پس انتشار با مقادیر معیارهای ارزیابی خطا شامل 2/8582= RMSE=3/8074 MAE و آماره 0/92 = R در مرحله آموزش و 2/1840 = RMSE = 2/7679 MAE و آماره 0/80= R در مرحله آزمون، عملکرد بهتری داشته است.نتیجه گیری: مدل های تجزیه ای دو مرحله ای با تجزیه سطح جزئیات و سطح تقریب به 8 مود می تواند مشکل آمیختگی مدها را حل کند و پیش بینی میزان غلظت PM2.5 را با دقت بهتری انجام دهد لذا این مدل می تواند برای پیش بینی آلاینده های جوی به کار گرفته شود.
کیمیا اسکندری؛ پریسا صدیق آرا؛ سعید عاقبت بخیر
چکیده
زمینه و هدف: این مطالعه به بررسی اثرات شمع‌های معطر بر تولید هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌ای(PAHs) که از آلاینده‌های رایج و مضر محیطی هستند و تأثیرات قابل‌توجهی بر سلامت انسان دارند، می‌پردازد. شمع‌های معطر و تزئینی که به‌طور گسترده در خانه‌ها، مراسم مذهبی و فرهنگی، مراکز سلامتی و سایر محیط‌های داخلی استفاده می‌شوند، PAH ...
بیشتر
زمینه و هدف: این مطالعه به بررسی اثرات شمع‌های معطر بر تولید هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌ای(PAHs) که از آلاینده‌های رایج و مضر محیطی هستند و تأثیرات قابل‌توجهی بر سلامت انسان دارند، می‌پردازد. شمع‌های معطر و تزئینی که به‌طور گسترده در خانه‌ها، مراسم مذهبی و فرهنگی، مراکز سلامتی و سایر محیط‌های داخلی استفاده می‌شوند، PAH های سمی را منتشر کرده که می‌توانند به آلودگی هوای داخل و خطرات بهداشتی مرتبط با آن کمک می‌کنند. هدف این مطالعه ارزیابی اثرات بهداشتی مرتبط با قرار گرفتن در معرض PAHs ناشی از شمع‌های معطر و ارائه‌ی راهنمایی برای انتخاب جایگزین‌های ایمن‌تر است.مواد و روش‌ها: در تاریخ 15 فوریه 2023، جست‌و‌جویی جامع در پایگاه‌های داده شاملPubMed ، Web of Science و Scopus با استفاده از کلید واژه‌های مرتبط با شمع‌های معطر و PAHs انجام شد. پس از غربالگری اولیه 1297 مقاله یافت شد و پس از حذف مطالعات نامرتبط، تکراری و غیرانگلیسی، 180 مقاله مرتبط به‌طور دقیق بررسی شدند. در نهایت، 11 مورد از مهم‌ترین و مرتبط‌ترین مطالعات به‌صورت خلاصه در این مقاله ارائه گردید.یافته‌ها: یافته ها نشان می‌دهد که شمع‌های معطر آلاینده‌های مضری مختلفی ازجملهVOCs ،PM و PAHs را آزاد می کنند که اثرات منفی قابل ملاحظه‌ای بر سلامت تنفسی دارند و می‌توانند در صورت قرار گرفتن مکرر خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهند. این مطالعه بر لزوم انجام مطالعات میدانی برای درک بهتر تأثیرات طولانی‌مدت استفاده از شمع‌های معطر تأکید می‌کند.نتیجه‌گیری: ارزیابی و کاهش خطرات بهداشتی مرتبط با استفاده از شمع‌های معطر ضروری است. توصیه‌هایی شامل استفاده از جایگزین‌های پاک‌تر، کاهش قرار گرفتن در معرض آلاینده‌ها، استفاده از شمع‌های طبیعی و دارای فتیله‌های کوتاه‌تر، محدود کردن زمان سوختن شمع‌ها و فیلتراسیون هوا داخلی ارائه می‌شود. آگاهی‌دهی و پژوهش‌های بیشتر برای درک کامل تأثیرات بهداشتی استفاده از شمع‌های معطر و توسعه گزینه‌های ایمن‌تر برای مصرف‌کنندگان ضروری است.
فاطمه جعفریان؛ خوشناز پاینده؛ احد نظرپور؛ علی غلامی؛ کامران محسنی فر
چکیده
زمینه و هدف: آلودگی فلزات سنگین در خاک های سطحی به‌دلیل انتقال ترکیبات سمی به انسان از مسیرهای تنفسی، گوارشی و پوستی دارای اهمیت فراوانی می‌باشند. این تحقیق در سال 1401 با هدف بررسی آلودگی فلزات سنگین آرسنیک، سرب، کادمیوم، نیکل، مس، روی، کبالت و کروم نمونه های خاک اطراف کارخانه‌ی فولاد خوزستان انجام شد. مواد و روش ها: منطقه‌ی نمونه ...
بیشتر
زمینه و هدف: آلودگی فلزات سنگین در خاک های سطحی به‌دلیل انتقال ترکیبات سمی به انسان از مسیرهای تنفسی، گوارشی و پوستی دارای اهمیت فراوانی می‌باشند. این تحقیق در سال 1401 با هدف بررسی آلودگی فلزات سنگین آرسنیک، سرب، کادمیوم، نیکل، مس، روی، کبالت و کروم نمونه های خاک اطراف کارخانه‌ی فولاد خوزستان انجام شد. مواد و روش ها: منطقه‌ی نمونه برداری خاک های سطحی اطراف کارخانه‌ی فولاد خوزستان (50 ایستگاه) و 1 ایستگاه شاهد بود. در این تحقیق نمونه برداری بر اساس روش سیستماتیک با تعداد 50 نمونه خاک با 3 تکرار انجام شد. فلزات به وسیله‌ی دستگاه جذب اتمی AA220Z ساخت شرکت واریان کشور استرالیا سنجش شدند. یافته ها: در محدوده‌ی کارخانه‌ی فولاد خوزستان، بالاترین میانگین مقادیر فلزات سنگین مربوط به کبالت (13/02 میلی‌گرم بر کیلوگرم) و کمترین آن نیز در مربوط به کادمیوم (0/02 میلی‌گرم بر کیلوگرم) بوده است. مقادیر کبالت و نیکل، در نمونه های خاک بیش از سایر فلزات به‌دست آمد. شاخص نمرو آرسنیک 1/95 درون محدوده و 1/84 خارج از محدوده و کبالت 1/43 درون محدوده و 1/31 خارج از محدوده در سطح آلودگی کم و برای سایر فلزات سنگین در سطح بدون آلودگی بود. شاخص‌های آلودگی محیطی فاکتور آلودگی، شاخص زمین انباشتگی، فاکتور غنی‌سازی و شاخص نمرو حاکی از عدم آلودگی فلزات سنگین در خاک‌های اطراف کارخانه‌ی فولاد خوزستان می‌باشد.نتیجه گیری: نمونه‌های خاک کارخانه‌ی فولاد خوزستان دارای غلظت های متفاوتی از فلزات سنگین بودند که کبالت بالاترین و کادمیوم کمترین مقادیر را در خاک داشتند. بر اساس نتایج شاخص های آلودگی چنین می توان استنباط کرد که فرآیندهای زمین شناسی و اقلیمی تاثیر بالاتری در آلودگی خاک دارند.