مقالات شماره چهارم در حال صفحه آرایی است وبزودی منتشر می شود.
الهه خیامی؛ مهدی پهلوانی؛ ابراهیم اسماعیل زاده
چکیده
زمینه و هدف: این پژوهش با هدف ارزیابی عملکرد تصفیه فرآیند بیولوژیکی (Modified Ludzack Ettinger) تصفیه خانه فاضلاب شهری شماره 4 مشهد_ التیمور صورت گرفت. مواد و روش ها: ارزیابی عملکرد تصفیه خانه در یک دوره 12 ماهه از فروردین 1399 تا اسفند1399 انجام شد. نمونه برداری از فاضلاب خام ورودی و پساب خروجی به صورت مرکب براساس تغییرات دبی انجام شده است. همچنین پارامتر ...
بیشتر
زمینه و هدف: این پژوهش با هدف ارزیابی عملکرد تصفیه فرآیند بیولوژیکی (Modified Ludzack Ettinger) تصفیه خانه فاضلاب شهری شماره 4 مشهد_ التیمور صورت گرفت. مواد و روش ها: ارزیابی عملکرد تصفیه خانه در یک دوره 12 ماهه از فروردین 1399 تا اسفند1399 انجام شد. نمونه برداری از فاضلاب خام ورودی و پساب خروجی به صورت مرکب براساس تغییرات دبی انجام شده است. همچنین پارامتر های مورد بررسی شامل BOD5 ، COD، TSS،TDS ،EC ،pH ، کلیفرم کل، کلیفرم مدفوعی مطابق روشهای ارائه شده در کتاب استاندارد متد برای آزمایشات آب و فاضلاب اندازه گیری شده اند. جهت تجزیه وتحلیل داده ها و مقایسه آنها از آزمون آماری ANOVA استفاده گردید. یافته ها: براساس نتایج بیشترین راندمان حذف به ترتیب مربوط به پارامترهایT.C ،F.C ،TSS ، BOD5،COD ،TDS وEC به ترتیب با درصد 100،100، 98/48، 97/88، 96/48، 25/97 و 25/88 بوده است. راندمان حذف قابل توجه پارامترهای اندازه گیری شده در پساب خروجى از تصفیه خانه فاضلاب شماره 4 مشهد (التیمور) نشان دهنده عملکرد مناسب سیستم فرایند MLE می باشد. نتایج آزمون ANOVA برای مقایسه راندمان حذف پارامترها در فصول مختلف نشان داد عملکرد تصفیه خانه تحت تأثیر تغییر فصل نبوده است. نتیجه گیری: مقادیر آلاینده ها با استاندارد سازمان حفاظت محیط زیست ایران جهت تخلیه به محیطزیست و استفاده از پساب مقایسه گردید. طبق بررسی های انجام شده در خصوص پارامترهای مورد آزمایش پساب خروجی با استاندارد های سازمان حفاظت محیط زیست جهت مصارف آبیاری و کشاورزی، آبهای سطحی و چاه جاذب هم خوانی دارد، اما برای سایر مصارف و بهره وری مناسب از پساب باید تمام جنبه های آن در نظر گرفته شود.کلید واژه ها: اثرات محیط زیستی، استفاده مجدد، پساب، راندمان حذف
شهرام صادقی؛ بهزاد شاهمرادی؛ نمامعلی آزادی؛ کژال کرمی؛ منا قصلانی؛ منا کرمی چشمه زنگی؛ بیان حسین زاده
چکیده
زمینه و هدف: یکی از مهمترین منابع انتشار گاز متان، اماکن دفن بهداشتی زباله میباشد. اثرات گلخانه‌ای گاز متان را می-توان با تبدیل آن به سوخت کنترل کرد. هدف از این مطالعه بررسی خصوصیات کمی و کیفی پسماند شهر سقز و ظرفیت-سنجی مقدار استحصال گاز متان ناشی از آن با استفاده از نرم افزار LandGEM در طی یک دوره 20 ساله از سال 1394 تا 1413 میباشد. مواد و ...
بیشتر
زمینه و هدف: یکی از مهمترین منابع انتشار گاز متان، اماکن دفن بهداشتی زباله میباشد. اثرات گلخانه‌ای گاز متان را می-توان با تبدیل آن به سوخت کنترل کرد. هدف از این مطالعه بررسی خصوصیات کمی و کیفی پسماند شهر سقز و ظرفیت-سنجی مقدار استحصال گاز متان ناشی از آن با استفاده از نرم افزار LandGEM در طی یک دوره 20 ساله از سال 1394 تا 1413 میباشد. مواد و روشها: در این مطالعه که بهصورت توصیفی- مقطعی انجام شد، اطلاعات اولیه مانند مقدار زباله تولیدی، جمعیت شهر و مشخصات محل دفن زباله شهر سقز جمع‌آوری شد. برای پیش بینی جمعیت شهر سقز در سال‌های متوالی پیش‌رو، از آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1390، جمعیت کنونی و نرخ رشد جمعیتی شهر سقز استخراج و مبنای محاسبه قرار گرفت. برای جمعیت‌های تخمین زده شده، با استفاده از بسته نرم افزاری LandGEM 3.02 پتانسیل تولید گاز متان از زباله‌های شهر سقز بدست آمد. یافتهها: نتایج نشان داد که انتظار می‌رود، زباله تولیدی شهر از ۶۲۰۵۰ تن در سال ۱۳۹۵ به بیش ۱۰۸۸۰۵ تن در سال 1413 گردد. این مقدار معادل انتشار گاز متان از ۳۲ تن در ساعت در سال 1395 به بیش از ۲۲۰۳ تن در ساعت در سال ۱۴۱۳ است. نتیجهگیری: نتایج حاصل از این مطالعه میتواند مورد استفاده مدیران شهری برای کنترل و مدیریت انتشار گاز متان به منظور کاهش اثرات منفی آن به خصوص در حیطه محیط زیست قرار گیرد.
داود بلارک؛ ادریس بذرافشان؛ یوسف مهدوی
چکیده
مقدمه و هدف: کروم از مهمترین فلزات سنگین به شمار می‌آید که در بسیاری از فاضلاب‌های صنعتی پیدا میشود و مخاطرات بهداشتی و زیستمحیطی دارد؛ بنابراین، هدف از این مطالعه بررسی کارایی بیومس علف هرز اویارسلام ارغوانی در حذف کروم شش ظرفیتی از محلولهای آبی است. مواد و روشها: این مطالعه بهصورت تجربی و در مقیاس آزمایشگاهی انجام ...
بیشتر
مقدمه و هدف: کروم از مهمترین فلزات سنگین به شمار می‌آید که در بسیاری از فاضلاب‌های صنعتی پیدا میشود و مخاطرات بهداشتی و زیستمحیطی دارد؛ بنابراین، هدف از این مطالعه بررسی کارایی بیومس علف هرز اویارسلام ارغوانی در حذف کروم شش ظرفیتی از محلولهای آبی است. مواد و روشها: این مطالعه بهصورت تجربی و در مقیاس آزمایشگاهی انجام شد. تغییرات pH، دز جاذب، زمان تماس و غلظت کروم بر عملکرد جاذب تعیین و ایزوترمها و سنتیکهای جذب بررسی شدند و غلظت باقی‌مانده با استفاده از اسپکتروفتومتر در طولموج 540 نانومتر آنالیز گردید. یافتهها: یافتههای این تحقیق نشان داد pH معادل 3، غلظت اولیه کروم 10 میلیگرم بر لیتر، دز جاذب 4 گرم بر لیتر و زمان تماس 60 دقیقه، بهعنوان شرایط بهینه تعیین شدند. میزان حذف کروم شش ظرفیتی در بهترین شرایط 99 درصد بود. نتایج مطالعه، جذب بیشترین همبستگی را با مدل لانگمیر و سنتیک درجه دو نشان داد و حداکثر ظرفیت جذب بر اساس مدل لانگمیر 12/10 به دست آمد. نتیجهگیری: نتایج بهدستآمده از انجام آزمایش‌ها مشخص کرد که میتوان از فرایند جذب زیستی، بهعنوان روشی مؤثر و سریع در حذف کروم شش ظرفیتی استفاده نمود
فهیمه شریفان؛ علی شهیدی؛ عباس خاشعی سیوکی
چکیده
زمینه و هدف: کروم شش ظرفیتی از جمله فلزات سنگین سمی و قابل حل در آب است که هم از طریق سیستم گوارش و هم از طریق پوست در بدن انسان جذب و ذخیره میگردد. میزان کروم در آب شرب شهر بیرجند بیش از حد مجاز است، لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی امکان حذف کروم شش ظرفیتی با استفاده از پودر و کربن مخروط کاج و مقایسه این دو جاذب با یکدیگر انجام شد. مواد و ...
بیشتر
زمینه و هدف: کروم شش ظرفیتی از جمله فلزات سنگین سمی و قابل حل در آب است که هم از طریق سیستم گوارش و هم از طریق پوست در بدن انسان جذب و ذخیره میگردد. میزان کروم در آب شرب شهر بیرجند بیش از حد مجاز است، لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی امکان حذف کروم شش ظرفیتی با استفاده از پودر و کربن مخروط کاج و مقایسه این دو جاذب با یکدیگر انجام شد. مواد و روشها: در این مطالعه برای محاسبه کارایی حذف (Re)، پارامترهای زمان تماس، pH، غلظت اولیة کروم شش ظرفیتی در محلول، غلظت جاذب بر میزان جذب این فلز و اثر دما بررسی شد. آزمایش‌ها به صورت ناپیوسته بر روی شیکر انجام گرفت. یافتهها: میزان جذب کروم به میزان قابل توجهی به pH محلول بستگی دارد و بیشترین میزان جذب زمانی حاصل شد که pH محلول در محدوده 3 برای پودر و 1 برای کربن مخروط کاج قرار داشت. حداکثر حذف کروم شش ظرفیتی برای پودر مخروط کاج 96/5 درصد و برای کربن حاصل از آن 93/958 درصد بود. بر اساس نتایج، جذب یون محلول کروم شش ظرفیتی از طریق جاذبهای مورد استفاده در این پژوهش، از مدل ایزوترمی لانگمیر به خوبی تبعیت میکند. نتیجهگیری: بیشترین میزان جذب کروم، توسط پودر مخروط کاج بود و میتوان از مخروط کاج به عنوان یک روش مؤثر و ارزان قیمت در جهت حذف کروم شش ظرفیتی از پسابهای آلوده استفاده کرد.
یحیی چوپان؛ سمیه امامی
چکیده
زمینه و هدف:تصفیه و بازچرخش فاضلابها، مهمترین راهکار در ﻛﺸﻮرﻫﺎی واقع در مناطق ﺧﺸﻚ و ﻧﻴﻤﻪﺧﺸﻚ ﺟﻬﺎن از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﺮان در ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻛﺸﺎورزی بهعنوان یک ﻣﻨﺒﻊ ﻣﻄﻤﺌﻦ و پایدار میباشد. در کشور ما استفاده مجدد از پساب تصفیهشده در حال تبدیل شدن به یک روش مورد تأیید جهت برگشت اجزای مفید فاضلاب به چرخه آب ...
بیشتر
زمینه و هدف:تصفیه و بازچرخش فاضلابها، مهمترین راهکار در ﻛﺸﻮرﻫﺎی واقع در مناطق ﺧﺸﻚ و ﻧﻴﻤﻪﺧﺸﻚ ﺟﻬﺎن از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﺮان در ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻛﺸﺎورزی بهعنوان یک ﻣﻨﺒﻊ ﻣﻄﻤﺌﻦ و پایدار میباشد. در کشور ما استفاده مجدد از پساب تصفیهشده در حال تبدیل شدن به یک روش مورد تأیید جهت برگشت اجزای مفید فاضلاب به چرخه آب است، لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی کیفیت پساب خروجی فاضلاب تصفیهخانه شهری تربتحیدریه جهت مصارف آبیاری و کشاورزی انجام شد. مواد و روشها: در این پژوهش به بررسی آنالیز شیمیایی و میکروبی پساب فاضلاب تصفیهشده شهری تصفیهخانه تربتحیدریه برای مصارف کشاورزی در منطقه مذکور در سال 1394 پرداخته شد. پارامترهای خروجی پساب شامل TSS، BOD5، COD، کلیفرم، نیترات، پارامتر کدورت، سولفات، فسفات، کلراید و ترکیبات غیر آلی سمی مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرمافزار DSTAT و حجم آماری 45 نمونه انجام شد. یافتهها: نتایج آنالیز شیمیایی پساب فاضلاب نشان داد که میزان نیترات موجود در پساب بهترتیب بر اساس استاندارد سازمان محیطزیست (WHO) و FAO بالاتر از حد مجاز قرار داشته و برای استفاده در مصارف کشاورزی بایستی تمهیداتی لحاظ گردد. نتیجهگیری: بر اساس نتایج، کل جامدات محلول، اکسیژن محلول، اکسیژن مورد نیاز بیولوژیکی، اکسیژن مورد نیاز شیمیایی، کلیفرم، کاتیونهای کلسیم، منیزیم و سدیم و آنیونهای سولفات، فسفات و کلراید در پساب تصفیهشده تصفیهخانه در حد استاندارد آبیاری محصولات میباشد و برای کشاورزی محصولاتی مانند غلات و گیاهان یک‌ساله ساقهدار مانعی ایجاد نمیکنند.
سهیل سبحان اردکانی؛ لعبت تقوی
چکیده
زمینه و هدف:امروزه مخاطره مصرف مواد غذایی به‌خصوصمرکبات بهعنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از رژیم غذایی انسان، به‌واسطه آلودگی محیطزیست با فلزات سنگین به یک چالش جدی تبدیل شده است. مطالعه حاضر با هدف تعیین مخاطره سلامت مصرف مرکبات پرمصرف عرضه‌شده در بازار مصرف شهر همدان بر اساس پتانسیل خطر عناصر آرسنیک و روی در سال 1394 انجام شد. مواد ...
بیشتر
زمینه و هدف:امروزه مخاطره مصرف مواد غذایی به‌خصوصمرکبات بهعنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از رژیم غذایی انسان، به‌واسطه آلودگی محیطزیست با فلزات سنگین به یک چالش جدی تبدیل شده است. مطالعه حاضر با هدف تعیین مخاطره سلامت مصرف مرکبات پرمصرف عرضه‌شده در بازار مصرف شهر همدان بر اساس پتانسیل خطر عناصر آرسنیک و روی در سال 1394 انجام شد. مواد و روشها: در این مطالعه تحلیلی (مشاهده ای)، در مجموع 48 نمونه مرکبات از گونه های پرتقال، گریپفروت، لیموشیرین و نارنگی از 4 مرکز عمده فروش در سطح شهر همدان به صورت تصادفی خریداری و به آزمایشگاه منتقل شد. پس از آماده سازی نمونه‌ها به روش هضم اسیدی در آزمایشگاه، غلظت تجمع یافته عناصر توسط دستگاه نشر اتمی در سه تکرار خوانده شد. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرمافزار آماری SPSS (نسخه 20) و آزمون‌های Test Shapiro-Wilk،One Sample T Test، one-way ANOVA وPearson’s Correlation Coefficient انجام شد. یافته ها: بیشینه میانگین غلظت عناصر آرسنیک و روی با 0/07±0/09 و 0/09±0/26 میلیگرم در کیلوگرم بهترتیب مربوط به نمونه‌های گریپفروت و لیموشیرین بود. از طرفی بر اساس نتایج مطالعه، شاخص مخاطره سلامت برای عناصر مورد مطالعه کوچک‌تر از 1 بود، در نتیجه مصرف کنترل‌شده مرکبات برای بزرگسالان و کودکان مخاطره‌آمیز نمی‌باشد. نتیجه گیری: هرچند با استناد به نتایج محاسبه شاخص مخاطره سلامت، مصرف مرکبات مورد مطالعه اثر سوء بهداشتی بر سلامت مصرف‌کنندگان ندارد، ولی با توجه به افزایش نرخ استفاده از نهاده های کشاورزی به ویژه کودهای فسفاته، فاضلاب شهری و لجن فاضلاب توسط کشاورزان، نسبت به پایش دوره‌ای و منظم مواد غذایی به ویژه اقلام وارداتی از نظر غلظت باقی‌مانده یا تجمع یافته انواع سموم شیمیایی و سایر فلزات سمی از قبیل جیوه، سرب، کادمیوم و کروم توصیه میشود.
لیلا ابراهیم زاده
چکیده
زمینه و هدف: امروزه به دلایل متعدد بیماری های منتقله از آب و غذا و طغیان های ناشی از آن در دنیا رو به گسترش است. این پژوهش با هدف تجزیه و تحلیل داده های شیوع بیماری های منتقله از آب و مواد غذایی در استان کردستان انجام شد. مواد و روش ها: این مطالعه، نوعی مطالعه توصیفی- تحلیلی است که طغیان های گزارش شده طی سال های 1390- 1396 را در استان کردستان ...
بیشتر
زمینه و هدف: امروزه به دلایل متعدد بیماری های منتقله از آب و غذا و طغیان های ناشی از آن در دنیا رو به گسترش است. این پژوهش با هدف تجزیه و تحلیل داده های شیوع بیماری های منتقله از آب و مواد غذایی در استان کردستان انجام شد. مواد و روش ها: این مطالعه، نوعی مطالعه توصیفی- تحلیلی است که طغیان های گزارش شده طی سال های 1390- 1396 را در استان کردستان مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است. در این مطالعه ارتباط نسبت طغیان های گزارش شده به تفکیک منبع طغیان (آب یا غذا) با متغیرهای مورد مطالعه از جمله سن، جنس، عامل بیماری، منطقه، محل وقوع طغیان، زمان وقوع طغیان، دارای شبکه توزیع آب آشامیدنی و وضعیت کلرزنی با استفاده از کای اسکوائر مورد بررسی قرار گرفت. جهت انجام آنالیزهای آماری نرم افزار STSTA ورژن 13 مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها: طبق نتایج این مطالعه از مجموع 390 طغیان گزارش شده طی دوره پژوهش، (08/23درصد)90 مورد ناشی از آب، (92/66 درصد)261 مورد ناشی از غذا و (10درصد) 39 مورد با منبع نامشخص ارزیابی گردید. از نظر محل سکونت (67/76درصد)69 مورد از طغیانهای ناشی از آب در روستاها و (33/23 درصد) 21 مورد در مناطق شهری اتفاق افتاده درحالیکه (32/56 درصد)147 مورد از طغیانهای ناشی از غذا در مناطق شهری و (68/43 درصد) 114 مورد در مناطق روستایی رخ داده و بین وقوع طغیانها و محل سکونت در شهر و روستا ارتباط معناداری وجود داشت(P value<0.001). نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق، رعایت بهداشت مواد غذایی در تهیه و پخت غذا و نظارت بر تامین آب آشامیدنی سالم، نقش به سزایی در کاهش میزان شیوع طغیانهای ناشی از آب و غذا دارد.
مهدی صادقی؛ نوشین نوروزی؛ علی شهبازی
چکیده
مقدمه و هدف: کیفیت آب عامل مهمی است که تمام جنبه های اکو سیستم و بهداشت نظر سلامت مواد غذایی به فعالیت های اقتصادی به پایداری و سلامت اکو سیستم را تحت تأثیر قرار می دهد، این مطالعه با هدف بررسی تغییرات کیفی آب رودخانه زیارت طراحی و اجرا شد. مواد و روش ها: از رودخانه زیارت(5 ایستگاه) هر ماه در سال 97نمونه برداری انجام شد. نمونه ها طبق شرایط ...
بیشتر
مقدمه و هدف: کیفیت آب عامل مهمی است که تمام جنبه های اکو سیستم و بهداشت نظر سلامت مواد غذایی به فعالیت های اقتصادی به پایداری و سلامت اکو سیستم را تحت تأثیر قرار می دهد، این مطالعه با هدف بررسی تغییرات کیفی آب رودخانه زیارت طراحی و اجرا شد. مواد و روش ها: از رودخانه زیارت(5 ایستگاه) هر ماه در سال 97نمونه برداری انجام شد. نمونه ها طبق شرایط استاندارد در کنار یخ به آزمایشگاه منتقل شده و پارامترهای نیترات، فسفر، اکسیژن مورد نیاز بیوشیمیایی، اکسیژن مورد نیاز شیمیایی، آمونیوم، سختی کل و کلی فرم مدفوعی طبق روش استاندارد متد اندازه گیری شد. و شاخص کیفی آب (WQI) محاسبه شد. یافته ها: نتایج حاصل از مطالعه بر اساس شاخص WQI نشان داد که این شاخص برای تمام ایستگاه های رودخانه زیارت بین 68/29 تا 78/ 64 بوده و در برخی ایستگاه ها حد متوسط (70-50) و در برخی از ایستگاه ها دارای کیفیت بد(50-25) می باشد. تاثیر گذارترین پارامتر بر کیفیت آب رودخانه پارامتر BOD می باشد و پس آن کل جامدات، کدورت ،فسفات ،نیترات و کلی فرم های گرماپای می باشد. نتیجه گیری: بیشترین آلودگی در ایستگاه های انتهایی ( 4 و 5) به دلیل فعالیت بیشتر صنعنی ، ورود فاضلاب ها و پساب ها در شهر گرگان به رودخانه می باشد. از بین پارامترهای اندازه گیری شده نیتروژن و فسفر به عنوان مواد مغذی در صورت عدم کنترل باعث ایجاد خطر تغذیه گرایی خواهد شد. فعالیت های کشاورزی ، دامداری و تفریحی اطراف رودخانه بر روی کیفیت آب رودخانه تاثیر گذار است. به طوریکه در ایستگاه های بالادست کیفیت مناسب تری مشاهده شد. با توجه به این که رودخانه زیارت از مهمترین منبع تامین آب مورد نیاز بخش کشاورزی و صنعتی در استان گلستان می باشد. لذا پایش و کنترل آلاینده‌های ورودی به این رودخانه ضروری است
محمدحسن یزدانی؛ مریم جامی اودولو؛ ژیلا فرزانه سادات زارنجی
چکیده
زمینه و هدف: با ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺸﮑﻼت زﯾﺴﺖﻣﺤﯿﻄﯽ روزﺑﻪروز در ﺣﺎل اﻓﺰاﯾﺶ اﺳﺖ، ﺣﻔﻆ ﻣﺤﯿﻂزﯾﺴﺖ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ رﻓﺘﺎر زﯾﺴﺖﻣﺤﯿﻄﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. در این میان زبالهپراکنی و تجمع زباله در طبیعت و محیط، بهعنوان یک مسأله زیستمحیطی و انسانی کاملاً شناخته شده است که علاوه بر مسائل زیباییشناختی محیط، تهدیدی برای ...
بیشتر
زمینه و هدف: با ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺸﮑﻼت زﯾﺴﺖﻣﺤﯿﻄﯽ روزﺑﻪروز در ﺣﺎل اﻓﺰاﯾﺶ اﺳﺖ، ﺣﻔﻆ ﻣﺤﯿﻂزﯾﺴﺖ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ رﻓﺘﺎر زﯾﺴﺖﻣﺤﯿﻄﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. در این میان زبالهپراکنی و تجمع زباله در طبیعت و محیط، بهعنوان یک مسأله زیستمحیطی و انسانی کاملاً شناخته شده است که علاوه بر مسائل زیباییشناختی محیط، تهدیدی برای بهداشت و سلامتی روحی، روانی و جسمی شهروندان است. علی‌رغم تأثیرات مثبت شیوع ویروس کووید-19 در محیط زیست، تأثیرات منفی نیز بر محیط زیست داشته است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل آسیبشناسانه رفتار زیستمحیطی شهروندان در منطقه 3 شهر اردبیل با تأکید بر زبالهپراکنی در دوران پاندومی کووید-19 و با در نظر گرفتن 4 معیار (فقدان امکانات، محیط کثیف، گمنامی و عادت به زبالهپراکنی) صورت گرفت.مواد و روشها: در این مطالعه توصیفی تحلیلی و پیمایشی، جهت سنجش رفتارهای زیستمحیطی شهروندان محلات مورد مطالعه، شاخص‌های مرتبط زبالهپراکنی با استفاده از روش آنتروپی وزندهی و محلات هدف با بهره‌گیری از روشهای تصمیم‌گیری رتبه‌بندی و برای دستیابی به اولویتبندی نهایی از روش ادغامی کپ‌لند استفاده شد. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرمافزار آماری25 SPSS، و اکسل جهت برآورد میانگین پاسخهای پرسشنامه انجام شد.یافته ها: بر اساس یافتههای حاصل از روشهای مختلف تصمیم‌گیری، محله ملایوسف و ملاباشی با کمترین امتیاز در نامطلوبترین وضعیت و رتبه نخست به لحاظ زبالهپراکنی قرار داشتند و محله رضوان با کسب بیشترین امتیاز در رتبه آخر و دارای بهترین وضعیت بود.نتیجه گیری: از آنجایی که بسیاری از شهروندان فقدان یا ضعف خدمات مربوط به دفع زباله را یکی از دلائل مهم رفتار زبالهپراکنی دانستهاند، از این رو فراهم نمودن زیرساختهای بهداشتی- مراقبتی و آموزشی در سطح شهر بسیار حائز اهمیت میباشد تا بتوان افراد جامعه را به رفتارهای زیستمحیطی مسئولانه تشویق نمود.
الهه رضایی؛ مهدی صادقی؛ قدرت اله شمس خرم آبادی
چکیده
زمینه و هدف: شیرابه زمین‌های دفن پسماند شهری، یکی از مشکلات مهم محیط‌زیستی است. انعقاد الکتریکی ازجمله روش‌هایی است که برای تصفیه شیرابه به آن توجه میشود. هدف از این مطالعه، تصفیه پذیری شیرابه محل دفن پسماند به روش الکتروشیمیایی با استفاده از الکترودهای پلاتین و گرافیت در مقیاس آزمایشگاهی بوده است روش کار: در این مطالعه، تجهیزات ...
بیشتر
زمینه و هدف: شیرابه زمین‌های دفن پسماند شهری، یکی از مشکلات مهم محیط‌زیستی است. انعقاد الکتریکی ازجمله روش‌هایی است که برای تصفیه شیرابه به آن توجه میشود. هدف از این مطالعه، تصفیه پذیری شیرابه محل دفن پسماند به روش الکتروشیمیایی با استفاده از الکترودهای پلاتین و گرافیت در مقیاس آزمایشگاهی بوده است روش کار: در این مطالعه، تجهیزات مربوط به راکتور الکتروشیمیایی شامل الکترودآندصفحه‌ای از جنس پلاتین تجاری و کاتد از جنس گرافیت به کار رفته است. درصد حذف کروم و مواد آلی در گستره شدت جریان الکتریکی، 1،2، 3 و 4 آمپر و زمان واکنش 1، 2، 3، 4، 5، 6، 7 و 8 ساعت تعیین مقدار شد. یافتهها: نتایج این مطالعه نشان داد که افزایش زمان سبب افزایش حذف COD و BOD و کروم میشود؛ همچنین، میزان تجزیه‌پذیری نیز افزایش می‌یابد. با افزایش میزان شدت جریان الکتریکی، زمان مورد نیاز برای رسیدن به راندمان‌های حذف مشابه کاهش می‌یابد و با کم شدن میزان شدت جریان الکتریکی، زمان مورد نیاز افزایش می‌یابد. نتیجهگیری: فرایند الکتروشیمیایی بهعنوان فرایند پیش‌تصفیه میتواند سبب حذف مواد آلی، فلزات سنگین، کاهش بار آلی و افزایش تجزیه‌پذیری فاضلاب شود. همچنین، میتواند بهعنوان گزینه‌ای مؤثر برای تصفیه مؤثر فاضلابها، جلوگیری از آلودگی محیطزیست، منابع آب و حفاظت از آنها مدنظر قرار گیرد.
سهیل سبحان اردکانی؛ سمیره محمودنژاد؛ معصومه حیدری
چکیده
زمینه و هدف: فلزات سنگین از جمله آلاینده‌های مهم بوم سازگان‌های آبی هستند که به واسطه غیر قابل تجزیه بودن و پایداری بالا، از توانایی ایجاد سمیت برای موجودات زنده برخوردارند. لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی آلودگی آب رودخانه کلین کبود به فلزات سنگین روی، کادمیوم، کروم و مس طی فصول بهار و تابستان سال 1392 انجام گرفت. مواد و روش ها: در ...
بیشتر
زمینه و هدف: فلزات سنگین از جمله آلاینده‌های مهم بوم سازگان‌های آبی هستند که به واسطه غیر قابل تجزیه بودن و پایداری بالا، از توانایی ایجاد سمیت برای موجودات زنده برخوردارند. لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی آلودگی آب رودخانه کلین کبود به فلزات سنگین روی، کادمیوم، کروم و مس طی فصول بهار و تابستان سال 1392 انجام گرفت. مواد و روش ها: در این مطالعه تجربی - توصیفی، پس از بازدید میدانی از منطقه مورد مطالعه و انتخاب 5 ایستگاه نمونه‌برداری در طول مسیر رودخانه، 40 نمونه آب در فروردین و تیر ماه سال 1392 برداشت شد. پس از آماده سازی نمونه ها در آزمایشگاه، غلظت یون های فلزی در آنها توسط طیف سنج نشر اتمی در سه تکرار خوانده شد. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرمافزار آماری SPSS (نسخه 19) و آزمون‌های Shapiro-Wilk، One Sample t-Test، Duncan Multiple Range Test، Independent T-Test و Pearson Correlation Coefficient در سطح معنیداری 0/05 انجام شد. یافته ها: بر اساس نتایج مطالعه حاضر میانگین غلظت عناصر روی، کادمیوم، کروم و مس در نمونه های آب در فصل بهار به ترتیب برابر با 11/34±26/20، 0/06±0/73، 0/11±1/50 و 14/05±121/10 میکروگرم در لیتر و در نمونه‌های فصل تابستان بهترتیب برابر با 24/72±27/10، 0/05±0/72، 0/16±1/50 و 31/27±123/80 میکروگرم در لیتر بود. از طرفی میانگین غلظت همه عناصر مورد مطالعه در نمونه‌های آب مربوط به فصول بهار و تابستان از رهنمود سازمان‌های جهانی بهداشت و حفاظت محیط زیست برای مصارف کشاورزی و آبیاری کمتر بود. نتیجه گیری: هرچند در مطالعه حاضر در بازه زمانی مورد مطالعه، آب رودخانه کلین کبود آلوده به فلزات سنگین نبود، ولی به‌دلیل استقرار انواع کاربری های صنعتی، شهری و کشاورزی در حاشیه رودخانه و به تبع آن تخلیه کنترل نشده فاضلاب آنها به این بوم‌سازگان، آلودگی و افت کیفی آب در آینده‌ای نزدیک دور از انتظار نیست.
آرزو نجائی؛ صمد بابایی؛ مرادعلی زارعی پور
چکیده
زمینه و هدف: یکی از موارد مهم در زمینه حفظ و ارتقای سلامت جامعه، دفع بهداشتی زباله است. امروزه استفاده از مدلهای آموزشی جهت تعیین علل عدم پذیرش رفتارهای مرتبط با سلامت رو به فزونی است. مطالعه حاضر با هدف بررسی عوامل مرتبط با رفتار دفع بهداشتی زباله بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی در کارکنان مراکز بهداشت شهرستان ارومیه انجام شد. مواد و ...
بیشتر
زمینه و هدف: یکی از موارد مهم در زمینه حفظ و ارتقای سلامت جامعه، دفع بهداشتی زباله است. امروزه استفاده از مدلهای آموزشی جهت تعیین علل عدم پذیرش رفتارهای مرتبط با سلامت رو به فزونی است. مطالعه حاضر با هدف بررسی عوامل مرتبط با رفتار دفع بهداشتی زباله بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی در کارکنان مراکز بهداشت شهرستان ارومیه انجام شد. مواد و روشها: این مطالعه توصیفی - تحلیلی در سال 1395 بر روی 300 نفر از کارکنان مراکز بهداشت شهرستان ارومیه صورت گرفت. گردآوری داده‌هابا استفاده از پرسشنامه‌ای مشتمل بر سؤالات فردی و سازههای مدل اعتقاد بهداشتی انجام شد. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرمافزار آماری SPSS،ورژن 16 و آزمون‌هایLinear Regression, Independent T, ANOVAانجام گرفت. یافتهها: بین رفتار دفع بهداشتی زباله با جنسیت، وضعیت تأهل، رسته شغلی و وضعیت اقتصادی ارتباط آماری معنیداری مشاهده شد (0/05>p). از بین سازه های مدل اعتقاد بهداشتی، شدت درک شده بیشتر رفتار دفع بهداشتی زباله را پیشگویی کرد. از عوامل پیشگویی کننده در مراحل بعدی بهترتیب میتوان خودکارآمدی درک شده، منافع درک شده، حساسیت درک شده، آگاهی و موانع درک شده را نام برد. نتیجهگیری: بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی، سازههای شدت درک شده و خود کار آمدی در رفتار دفع بهداشتی زباله بیشترین تاثیر را داشت، پیشنهاد می شود در طراحی و اجرای برنامه های مدیریت دفع بهداشتی زباله بر روی سازه های شدت درک شده و خودکارآمدی بیشتر تاکید شود.
مجتبی افشارنیا؛ علی اکبر دهقان کنگ؛ حسین علیدادی؛ نجمه افشارکهن؛ صدیقه مجیدیان
چکیده
چکیده مقدمه: پسابهای رنگی حاصل از صنایع نساجی یکی از عظیم ترین منابع آلوده کننده ی محیط های آبی می باشند.یکی از رنگهای پرکاربرد در صنایع نساجی رنگ متیلن بلو می باشد.متیلن بلو که به دلیل آروماتیک بودن، اغلب سمی، سرطان زا، جهش زا و مقاوم به تجزیه بیولوژیکی است، اثرات مضری بر موجودات زنده در مدت زمان کوتاه مواجهه دارد. فرایند جذب سطحی ...
بیشتر
چکیده مقدمه: پسابهای رنگی حاصل از صنایع نساجی یکی از عظیم ترین منابع آلوده کننده ی محیط های آبی می باشند.یکی از رنگهای پرکاربرد در صنایع نساجی رنگ متیلن بلو می باشد.متیلن بلو که به دلیل آروماتیک بودن، اغلب سمی، سرطان زا، جهش زا و مقاوم به تجزیه بیولوژیکی است، اثرات مضری بر موجودات زنده در مدت زمان کوتاه مواجهه دارد. فرایند جذب سطحی در سال های اخیر توجهات زیادی را به خود جلب کرده است. لذا این مطالعه با هدف بررسی امکان استفاده از نانو ذرات بیسموت اکسی یدید درجذب رنگ متیلن بلو از فاضلاب سنتتیک انجام شد. مواد و روش ها: مطالعه حاضر در مقیاس آزمایشگاهی روی نمونه های سنتیک رنگ در سیستم ناپیوسته انجام گرفت.اثر متغیرهای مهم در فرایند (pH، دز، زمان تماس و غلظت اولیه رنگ) و همچنین مطالعه ایزوترم و سنتیک فرایند مورد بررسی قرار گرفت. جاذب مورد استفاده بیسموت اکسی یدید بود که طبق استاندارد در آزمایشگاه تهیه گردید. یافته ها : حداکثر راندمان حذف رنگ متیلن بلو از محلول در pH بهینه برابر 9، زمان تماس 30 دقیقه، دوز جاذب 3 گرم بر لیتر و غلظت اولیه 10 میلی گرم بر لیتر مشاهده شد تبعیت حذف متیلن بلو از مدل کنیتیکی شبه درجه 2 و مدل ایزوترم لانگمویر نشان داد مرحله جذب به عنوان مرحله کنترل کننده فرایند مطرح بود. نتیجه گیری: نتایج آزمایشات نشان داد که بیسموت اکسی یدید پتانسیل بالایی جهت حذف مولکولهای رنگ متیلن بلو از نمونه های آب آلوده برخوردار است.
زهره رهنمابرگرد؛ سید علی سجادی؛ حوریه نداف؛ مهناز خرقانی
چکیده
زمینه و هدف: صرف نظر از اثرات مثبت اقتصادی، تأثیرات نامطلوب محیط زیستی معادن، ارزﯾﺎﺑﯽ اﺛﺮات زﯾﺴﺖﻣﺤﯿﻄﯽ را ضروری میسازد، لذا مطالعه حاضر با هدف ارزیابی اثرات زیستمحیطی معادن سنگ گرانیت و مرمریت در استان خراسان رضوی انجام شد. مواد و روشها: در این مطالعه توصیفی- مقطعی، اثرات زیستمحیطی معدن سنگ گرانیت ده‌غیبی و معدن ...
بیشتر
زمینه و هدف: صرف نظر از اثرات مثبت اقتصادی، تأثیرات نامطلوب محیط زیستی معادن، ارزﯾﺎﺑﯽ اﺛﺮات زﯾﺴﺖﻣﺤﯿﻄﯽ را ضروری میسازد، لذا مطالعه حاضر با هدف ارزیابی اثرات زیستمحیطی معادن سنگ گرانیت و مرمریت در استان خراسان رضوی انجام شد. مواد و روشها: در این مطالعه توصیفی- مقطعی، اثرات زیستمحیطی معدن سنگ گرانیت ده‌غیبی و معدن سنگ سرخ‌سنگ چاه فالیز (مرمریت) در سال 1396 مورد بررسی قرار گرفتند. پس از بازدیدهای میدانی، اطلاعات از طریق چکلیست گردآوری و تجزیه و تحلیل دادهها از طریق ماتریس RIAMو لئوپولد ایرانی انجام شد. یافتهها: بر اساس نتایج تجزیه و تحلیل اطلاعات معادن از طریق ماتریس لئوپولد، میانگین رده‌بندی کلی در تمام محیطها شامل فرهنگی، اقتصادی- اجتماعی، بیولوژیکی و فیزیکی 1/46- بود که بیانگر پیامدهای منفی ضعیف است. همچنین مخرب‌ترین پیامدها مربوط به محیط بیولوژیکی بود. بر اساس نتایج ماتریس RIAM، بیشترین تأثیرات منفی معدن‌کاری بر روی محیط فیزیکی- شیمیایی بود. نتیجهگیری: فعالیتهای بهره‌برداری از سنگ گرانیت ده‌غیبی و سنگ سرخ‌سنگ چاه فالیز (مرمریت) با توجه به ماتریس RIAM در مجموع دارای اثرات منفی متوسط تا اندک بر روی محیط فیزیکی- شیمیایی و با توجه به ماتریس لئوپولد، دارای اثرات منفی اندک بر محیطهای بیولوژیکی و فیزیکی- شیمیایی میباشد. با اعمال ملاحظات زیستمحیطی ادامه بهره‌برداری از معدن سنگ خراسان رضوی میتوان علاوه بر تحقق اهداف توسعه ملی، اشتغال‌زایی و ایجاد تأسیسات زیربنایی را نیز دنبال کرد.
محمد هادی ابوالحسنی؛ نیلوفر پیرستانی؛ علی اسلامی
چکیده
چکیده زمینه و هدف: افزایش غلظت فلزات سنگین سمی در محیط زیست، مخاطراتی را برای سلامتی انسان و موجودات زنده به‌دنبال داشته است. هدف از انجام این مطالعه بررسی تأثیر خصوصیات پشم‌سنگ در جذب نیکل (II) از محلولهای آبی با استفاده از پسماند پشم‌سنگ می باشد. مواد و روشها: ابتدا برخی خصوصیات پسماند پشم‌سنگ مانند pH، هدایت الکتریکی، pHZPC، ترکیب ...
بیشتر
چکیده زمینه و هدف: افزایش غلظت فلزات سنگین سمی در محیط زیست، مخاطراتی را برای سلامتی انسان و موجودات زنده به‌دنبال داشته است. هدف از انجام این مطالعه بررسی تأثیر خصوصیات پشم‌سنگ در جذب نیکل (II) از محلولهای آبی با استفاده از پسماند پشم‌سنگ می باشد. مواد و روشها: ابتدا برخی خصوصیات پسماند پشم‌سنگ مانند pH، هدایت الکتریکی، pHZPC، ترکیب شیمیایی با استفاده از آنالیزهای پراش اشعه ایکس و فلوئورسانس اشعه ایکس و همچنین ساختار و ریختشناسی جاذبها با استفاده از میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) تعیین شد. آزمایشات جذب بهصورت ناپیوسته با استفاده از محلولهای آزمایشگاهی حاوی نیکل انجام گرفت و شرایط بهینه جذب در اثر فاکتورهای مختلف pH، غلظت اولیه یونهای فلزی، زمان تماس و مقدار جاذب بر میزان جذب در سطوح مختلف مورد بررسی قرار گرفت. همچنین به منظور رسم نمودارهای همدما از ایزوترمهای لانگمویر و فروندلیچ استفاده شد. یافتهها: بیشترین میزان جذب با اختلاف معنیداری در ۵=pH و کمترین مقدار آن در ۳=pH مشاهده شد. میزان جذب در غلظت ۵ میلیگرم در لیتر محلول با اختلاف معنیداری بیشتر از سایر غلظتها بود و کمترین میزان در غلظت ۱۰۰ میلیگرم در لیتر مشاهده شد. کمترین میزان جذب نیکل با اختلاف معنیداری در زمان ۵ دقیقه و بیشترین کارایی جذب در زمان ۹۰ دقیقه مشاهده شد. درصد جذب پسماند پشم‌سنگ در ۱۰ گرم در لیتر با اختلاف معنیداری بیشتر از دیگر مقادیر جاذب و کمترین درصد جذب جاذب در ۱ گرم در لیتر مشاهده شد. برازش همدماهای جذب سطحی نشان داد که جذب نیکل توسط پسماند پشم‌سنگ با مدل فروندلیچ مطابقت داشت. نتیجهگیری: پسماند پشم‌سنگ میتواند قابلیت حذف نیکل از پسابهای صنعتی را داشته باشد.
میترا محمدی؛ سپیده انصاری؛ زینب اصغری؛ سمانه نجفی؛ زهره میرزایی نیکو؛ الهه خیامی
چکیده
زمینه و هدف: سبزیجات از جمله مواد غذایی با ارزشی محسوب می شوند. با این وجود ممکن است علاوه بر عناصر ضروری، حاوی مواد سمی با بیش از غلظت مجاز باشند که باعث ایجاد نگرانی های زیادی از نظر کیفیت و امنیت این محصولات و سلامت انسان شده است. لذا تحقیق حاضر به منظور بررسی تأثیر آلاینده های جوی دی اکسید کربن،بنزین و باران اسیدی بر مقاومت گیاهان ...
بیشتر
زمینه و هدف: سبزیجات از جمله مواد غذایی با ارزشی محسوب می شوند. با این وجود ممکن است علاوه بر عناصر ضروری، حاوی مواد سمی با بیش از غلظت مجاز باشند که باعث ایجاد نگرانی های زیادی از نظر کیفیت و امنیت این محصولات و سلامت انسان شده است. لذا تحقیق حاضر به منظور بررسی تأثیر آلاینده های جوی دی اکسید کربن،بنزین و باران اسیدی بر مقاومت گیاهان ریحان و جعفری انجام شد.مواد و روش: این پژوهش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار و 54 تیمار اجرا شد. در این مطالعه CO2 با سه غلظت 0، 1000 و ppm 1800 ، بنزین با سه شرایط بدون افزودن بنزین، با بنزین معمولی و با افزودن بنزین سوپر و محلول اسیدی در دو سطح pH 4 و 6 مورد بررسی قرار گرفتند. لازم به ذکر است که آب مقطر با 7= pH به عنوان تیمار شاهد انتخاب گردید.یافته ها: نتایج نشان داد که غلظت ppm 1000 دی اکسید کربن موجب 63/178% افزایش عملکرد گیاه شده در حالیکه تغلیظ آن تا 1800 ppm، منجر به نابودی گیاه در طی دو روز گردید. همچنین مشخص شد که بنزین سوپر به دلیل بالا بودن عدد اکتان و مکمل های موجود در آن نسبت به بنزین معمولی اثر آلایندگی کمتری (به میزان 7/5%) بر گیاه دارد. علاوه بر این تفاوت معنی داری بین غلظتهای مختلف محلول اسیدی بر مقاومت گیاه مشاهده نشد. در این آزمایش، گیاه جعفری مقاومت بیشتری نسبت به ریحان در مقابل آلاینده ها از خود نشان داد. نتیجه گیری: دی اکسید کربن نسبت به سایر آلاینده های مورد مطالعه و همچنین نقش کلیدی آن در پدیده گرمایش جهانی، نیازمند اعمال مدیریت موثر به منظور ارتقای بهداشتی جامعه و کنترل منابع تولید کننده این گاز در اتمسفر می باشیم.
معصومه عامریان
چکیده
زمینه و هدف: با توجه به اهمیت مصرف بامیه، کنترل غلظت فلزات سنگین در مواد غذایی برای اطمینان از ایمنی سلامت فرد ضروری است، لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی غلظت فلزات سنگین و نیترات در بامیه گلخانه‌ای یکی از گلخانه‌های شهرستان کرمانشاه انجام شد. مواد و روشها: نمونه‌برداری از گلخانه کشت بامیه شهرستان کرمانشاه و طی سه مرحله ...
بیشتر
زمینه و هدف: با توجه به اهمیت مصرف بامیه، کنترل غلظت فلزات سنگین در مواد غذایی برای اطمینان از ایمنی سلامت فرد ضروری است، لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی غلظت فلزات سنگین و نیترات در بامیه گلخانه‌ای یکی از گلخانه‌های شهرستان کرمانشاه انجام شد. مواد و روشها: نمونه‌برداری از گلخانه کشت بامیه شهرستان کرمانشاه و طی سه مرحله با فاصله زمانی 2 هفته‌‌ای و در مجموع با 9 نمونه انجام گرفت. غلظت فلزات سنگین با طیفسنج جذب اتمی و میزان نیترات با دستگاه اسپکتروفتومتر در طول موج 410 نانومتر اندازه‌گیری شدند. برای ارزیابی خطر مصرف سبزیجات برای سلامت انسان از شاخص ریسک بهداشتی بیماری‌های غیرسرطانی استفاده گردید.یافتهها: تفاوت معنیداری بین سه تاریخ برداشت بامیه با غلظت نیکل، مس، روی، آهن، کادمیوم، سرب و نیترات مشاهده شد و با افزایش میزان رشد گیاه و تعداد برداشت، غلظت فلزات سنگین مورد مطالعه و نیترات کاهش یافت. بیشترین میزان نیکل (386/1 میلیگرم بر کیلوگرم)، مس (393/16 میلیگرم بر کیلوگرم)، روی (500/54 میلیگرم بر کیلوگرم)، سرب (880/1 میلیگرم بر کیلوگرم)، آهن (887/105 میلیگرم بر کیلوگرم)، کادمیوم (0710/0 میلیگرم بر کیلوگرم) و نیترات (000/31 میلیگرم بر کیلوگرم) در برداشت اول مشاهده گردید. غلظت تمام فلزات سنگین مورد مطالعه به‌جز سرب، کمتر از حد استاندارد سازمان جهانی بهداشت بود. شاخص ریسک بهداشتی برای بیماری‌های غیرسرطانی برای فلزات مورد مطالعه و نیترات کمتر از 1 بود.نتیجهگیری: هیچ نگرانی در مورد بیماری‌های غیرسرطانی و خطر سرطان‌زایی مصرف فلزات سنگین در بامیه وجود ندارد. بنابراین برای مدیریت بهینه و جلوگیری از آلودگی بیشتر، مطالعه منشأ و تعیین مقادیر فلزات سنگین برای آلودگی احتمالی مواد غذایی از خاک، آب و گردوغبار منطقه توصیه میشود.
حسین علیدادی؛ زهرا کریمی؛ علی اکبر دهقان؛ حامد محمدی؛ مریم پایدار
چکیده
زمینه و هدف: عناصر سنگین به دلیل پایداری و قابلیت تجمع در بافت‌های زنده و زنجیره غذایی، از مهمترین آلاینده‌های آب-های آشامیدنی به حساب می‌آیند. از این رو مطالعه حاضر با هدف تعیین شاخص‌های ارزیابی ریسک سرطان‌زایی و غیر سرطان-زایی عناصر سنگین در منابع آب شهر تربت جام در سال 1401 انجام شد.مواد و روشها: نمونه‌برداری از 16 منبع آب زیرزمینی ...
بیشتر
زمینه و هدف: عناصر سنگین به دلیل پایداری و قابلیت تجمع در بافت‌های زنده و زنجیره غذایی، از مهمترین آلاینده‌های آب-های آشامیدنی به حساب می‌آیند. از این رو مطالعه حاضر با هدف تعیین شاخص‌های ارزیابی ریسک سرطان‌زایی و غیر سرطان-زایی عناصر سنگین در منابع آب شهر تربت جام در سال 1401 انجام شد.مواد و روشها: نمونه‌برداری از 16 منبع آب زیرزمینی و خاک اطراف منابع آب شهر تربت‌جام در دو فصل تابستان و پاییز سال 1401 صورت گرفت. غلظت 5 عنصر سنگین آرسنیک، جیوه، سرب، کادمیوم و مس با استفاده از دستگاه جذب اتمی Varian مورد سنجش قرار گرفت و در نهایت میزان خطر بهداشتی برای سه گروه مختلف با کمک شاخص‌های آژانس حفاظت از محیط زیست آمریکا محاسبه شد.یافتهها: میانگین غلظت عناصر سنگین در آب در تابستان به ترتیب برای آرسنیک:0/0027 ± 0/0035، جیوه: 0/00019 ± 0/00035، سرب: 0/0011 ± 0/0023، کادمیوم: 0/0002 ± 0/0002و مس: 0/0046± 0/0078 در پاییز آرسنیک: 0/0082 ± 0/0081، جیوه: 0/0018 ± 0/0008، سرب: 0/0056 ± 0/0058، کادمیوم: 0/00084 ± 0/00083و مس: 0/0091 ± 0/0068 و در خاک آرسنیک: 0/011 ± 0/053، جیوه: 0/0086 ± 0/0068، سرب: 0/131 ± 186/ 0، کادمیوم: 0/0002± 00047/ 0 و مس: 0/12± 0/24 میلیگرم بر لیتر بدست آمد. همچنین میزان ریسک غیرسرطان‌زایی عناصر سنگین مورد بررسی پایین بود. در حالی که میزان ریسک سرطان‌زایی برای آرسنیک در هر دو فصل خیلی بالا، برای کادمیوم در فصل پاییز در حد متوسط و برای سایر عناصر در محدوده تعیین شده استاندارد بدست آمد.نتیجهگیری: با توجه به بالا بودن میزان ریسک سرطان‌زایی آرسنیک در هر سه گروه زنان، مردان و کودکان در دو فصل تابستان و پاییز، پایش آرسنیک باید بطور مستمر در دستور کار واحدهای نظارتی قرار گیرد.
علیرضا رعنایی؛ مهدی مختاری؛ حسین علیدادی؛ محمد حسن احرام پوش
چکیده
زمینه و هدف: توسعه صنعت پرورش قارچ خوراکی در ایران مورد توجه قرار گرفته و میزان تولید آن به 90 هزار تن در سال رسیده است. با تولید هر کیلوگرم قارچ خوراکی دکمه ای، حدود 5 کیلوگرم پسماند بر جای می ماند که با استفاده از تکنولوژی ورمی کمپوست می توان ضمن تصفیه این پسماندها، آن را به کود آلی با ارزشی تبدیل کرد و میزان استفاده کودهای شیمیایی را ...
بیشتر
زمینه و هدف: توسعه صنعت پرورش قارچ خوراکی در ایران مورد توجه قرار گرفته و میزان تولید آن به 90 هزار تن در سال رسیده است. با تولید هر کیلوگرم قارچ خوراکی دکمه ای، حدود 5 کیلوگرم پسماند بر جای می ماند که با استفاده از تکنولوژی ورمی کمپوست می توان ضمن تصفیه این پسماندها، آن را به کود آلی با ارزشی تبدیل کرد و میزان استفاده کودهای شیمیایی را کاهش داد و در جهت توسعه پایدار گام برداشت. مطالعه حاضر با هدف تبدیل پسماندهای فرآیند تولید قارچ دکمه ای به کود ورمی و بررسی خصوصیات شیمیایی و کیفیت این کود انجام شد. مواد و روش ها: مطالعه حاضر در سال92 در واحد ورمی کمپوست کارخانه کمپوست شهر مشهد انجام گرفت. در این تحقیق ضمن انجام فرآیند ورمی کمپوست بر روی پسماندهای کمپوست قارچ مصرف شده یا SMC در شرایط بهینه با تیمارهای چیپس چوب، ضایعات قارچ، برگ و تفاله هویج، شاخص های کمی و کیفی و تغییرات آن طی فرآیند شش هفته ای مورد بررسی قرار گرفت و نتایج به دست آمده با استاندارد ملی ورمی کمپوست مقایسه و درجه کیفیت محصول نهایی تعیین شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS نسخه 16 و آزمون های همبستگی پیرسون و آزمون رگرسیون لینیر در سطح معنی داری 05/0 انجام شد. یافته ها: در این مطالعه کل کربن آلی (TOC)، پتاسیم و نیتروژن کل در تمام تیمارها با گذشت زمان افزایش یافت اما میزان pH و EC طی فرآیند ورمی کمپوست کاهش یافت. همچنین افزایش معنی داری در نسبت C/N در تمام تیمارها در انتهای فرآیند شش هفته ای مشاهده شد و تمامی کودهای نهایی در ردیف کودهای درجه یک قرار گرفتند. نتیجه گیری: ورمی کمپوست منجر به بهبود شاخص های کود آلی در بسترهای تحت فرآیند ورمی کمپوست شده و یکی از روش های مناسب مدیریت برای پسماندهای کارگاه های تولید قارچ دکمه ای می باشد که راهی در جهت نیل به کشاورزی پایدار محسوب می شود.
احمد رضا یزدان بخش؛ انوشیروان محسنی بندپی؛ ابوطالب بای؛ مهدی صادقی
چکیده
زمینه و هدف: استخرهای شنا و جکوزی‌ها از جمله مراکز ورزشی و تفریحی هستند که افراد زیادی در سنین و قشرهای گوناگون از آن استفاده می‌کنند.با توجه به اهمیت حفظ بهداشت و سلامتی شناگران، مطالعه حاضر با هدف بررسی ارتباط بین مشخصه‌های فیزیکوشیمیایی و آلودگی میکروبی در آب جکوزی و استخرهای شنا در استان گلستان انجام شد. روش‌کار:در این مطالعه ...
بیشتر
زمینه و هدف: استخرهای شنا و جکوزی‌ها از جمله مراکز ورزشی و تفریحی هستند که افراد زیادی در سنین و قشرهای گوناگون از آن استفاده می‌کنند.با توجه به اهمیت حفظ بهداشت و سلامتی شناگران، مطالعه حاضر با هدف بررسی ارتباط بین مشخصه‌های فیزیکوشیمیایی و آلودگی میکروبی در آب جکوزی و استخرهای شنا در استان گلستان انجام شد. روش‌کار:در این مطالعه مقطعی با رویکرد توصیفی - تحلیلی، جامعه مورد مطالعه شامل 8 استخر فعال سرپوشیده دارای جکوزی در سطح استان گلستان بود. بررسی پارامترهای میکروبی(کلکلیفرم،اشرشیاکلی،استرپتوکوک مدفوعی و سودوموناس) و فیزیکوشیمیایی(دما،pH، کدورت، کلر باقی‌مانده آزاد)بر اساس استاندارد متد انجام شد. تجزیه و تحلیل داده‌هابا استفاده از نرمافزار آماریSPSS(نسخه 18) و آزمون‌های کروسکال والیس، ضریب همبستگی اسپیرمن و شاخهای مرکزی انجام شد. یافتهها:با توجه به نتایج مطالعه، در استخرهای شنا بین کدورت و سودوموناس همبستگی مثبت و معنیداری وجود داشت( p=0/017)،اما بین کدورت و سایر میکروارگانیسم‌ها ارتباطی مشاهده نشد(P<0/05).در جکوزی‌ها بین کل کلیفرم‌ها(0/002=p) و استرپتوکوک‌های مدفوعی(0/035=p) همبستگی مثبت و معنیداری مشاهده شد.بین میزان کلر آزاد باقی‌مانده و ارگانیسم‌های شاخص در استخرها وجکوزی‌هاارتباط عکس وجود داشت؛ به طوریکه هرچه میزان کل باقی‌مانده بیشتر بود، تعداد این میکروارگانیسم‌ها کمتر بود. نتیجهگیری:پراکندگی زیادی در آلودگی میکروبی استخرها و جکوزی‌ها و همچنین متغیرهای فیزیکوشیمیایی وجود دارد. به‌عبارت دیگر استخرها و جکوزی‌ها در برخی روزها بسیار تمیز و در برخی روزها دارای آلودگی بسیار زیاد از نظر وجود این میکروارگانیسم‌ها، کدورت و میزان کلر باقی‌مانده هستند؛که این نشان‌دهنده عدم راهبری مناسب استخرها و جکوزی‌ها به تناسب تعداد شناگران و میزان گندزدایی میباشد.
اسماعیل جوادی؛ یوسف محمدیان؛ بهزاد هیبتی؛ سیما الیاسی
چکیده
زمینه و هدف: با افزایش تعداد خودروها و به مراتب آن، افزایش تولید و عرضه بنزین و گاز، کیفیت هوا به مرور زمان وخیم تر شده است. از مهم ترین آلاینده‌های فرار که هم از بنزین و گاز خام و هم از احتراق آنها متصاعد میشود، ترکیبات بنزن، تولوئن، زایلن و اتیلبنزن(BTEX) میباشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی غلظت BTEX در هوای جایگاه های سوخت ...
بیشتر
زمینه و هدف: با افزایش تعداد خودروها و به مراتب آن، افزایش تولید و عرضه بنزین و گاز، کیفیت هوا به مرور زمان وخیم تر شده است. از مهم ترین آلاینده‌های فرار که هم از بنزین و گاز خام و هم از احتراق آنها متصاعد میشود، ترکیبات بنزن، تولوئن، زایلن و اتیلبنزن(BTEX) میباشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی غلظت BTEX در هوای جایگاه های سوخت شهرستان شاهیندژ و حومه انجام شد. مواد و روشها: در این مطالعه مقطعی، نمونه هوای منطقه تنفسی از 24 کارگر 12 جایگاه پمپ بنزین و گاز تهیه شد. نمونه ها بر اساس روش NIOSH1501 توسط دستگاه GC-FID آنالیز شدند. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرمافزار آماری SPSS (نسخه 16) و آزمون‌های t-test و Linear Regression انجام شد p<0.05). یافته ها: میانگین غلظت BTEX در جایگاه های بنزین برابر 327±1787، 141±914، 183±973/4 و 123±476/1 µg/m3 و در جایگاه CNG برابر 863±1142/9، 458±507/6، 514±694/9 و 245/6±296 µg/m3 بود. ارتباط بین میانگین غلظت فردی و محیطی بنزن تنها در جایگاههای CNG معنی دار بود (0/05>p). خطر سرطان کارکنان جایگاههای CNG که با بنزن در تماس بودند، برابر4-10×15/8 و حداکثر مقدار شاخص HQ مربوط به گزیلن و برابر 8/656 بود. این مقادیر برای جایگاه بنزین به ترتیب برابر 4-10×21/6 و 16/19 بود. نتیجهگیری:میانگین تراکم بنزن در جایگاه پمپ بنزین حداکثر بوده که بالاتر از حد مجاز کشوری میباشد. خطر ابتلاء به سرطان و شرایط غیر سرطان، بسیار بالا میباشد که نیازمند اتخاذ تصمیمات کنترلی می باشد. بهبود کیفیت سوخت، نصب سیستم های بازگردانی بخارات بنزین به مخزن، هوشمند کردن سیستم های سوختگیری، استفاده از پوشش های گیاهی تصفیه کننده ترکیبات BTEX و همچنین استفاده از لوازم حفاظت فردی، جهت بهبود شرایط پیشنهاد می شود.
ساناز اسمعیلی زاده؛ حسن تقی‌پور
چکیده
زمینه و هدف: جهت انجام صحیح مدیریت پسماند، عناصر متعددی دخیل می باشد. یکی از مهمترین مؤلفه های تأثیرگذار، توان علمی و تخصصی مدیران و کارشناسان شاغل در حوزه مدیریت پسماند می باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی سطح تحصیلات و تخصص مدیران و کارشناسان مسئول در مدیریت پسماند شهرهای ایران انجام گرفت. مواد و روشها: جهت انجام این مطالعه، ...
بیشتر
زمینه و هدف: جهت انجام صحیح مدیریت پسماند، عناصر متعددی دخیل می باشد. یکی از مهمترین مؤلفه های تأثیرگذار، توان علمی و تخصصی مدیران و کارشناسان شاغل در حوزه مدیریت پسماند می باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی سطح تحصیلات و تخصص مدیران و کارشناسان مسئول در مدیریت پسماند شهرهای ایران انجام گرفت. مواد و روشها: جهت انجام این مطالعه، چکلیست ویژه ای طراحی و پس از هماهنگی طی نامه رسمی به سازمان‌های مدیریت پسماند 31 مرکز استان کشور ارسال گردید. اطلاعات حاصل از 15 سازمان پسماند استان‌های مختلف کشور دریافت و توسط نرمافزار اس پی اس اس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافتهها: نتایج نشان دادند که حدود 29 عنوان رشته تحصیلی غیرمرتبط، 6 عنوان رشته تحصیلی نیمه‌مرتبط و 2 عنوان رشته تحصیلی کاملاً مرتبط (شامل مهندسی بهداشت محیط و مهندسی محیط زیست) در پست‌های مختلف سازمان‌های مدیریت پسماند مشغول به‌کار هستند. تنها 8/14% مدیران و کارشناسان دارای تخصص در رشته های کاملاً مرتبط بوده و 33/22% فارغ‌التحصیل رشته های نیمه‌مرتبط و 58/64% فارغ‌التحصیل رشته های کاملاً غیرمرتبط در سازمان‌های پسماند استان‌های مورد مطالعه مشغول به‌کار می باشند. نتیجهگیری: با توجه به نتایج مطالعه و همچنین ماده 28 آیین‌نامه اجرایی قانون مدیریت پسماندها، ضرورت بازنگری و اصلاح فرآیند جذب نیروی انسانی و بکارگیری مدیران و کارشناسان با تخصص مرتبط در سازمان‌های مدیریت پسماند، بهعنوان یکی از عوامل مؤثر در ارتقای وضعیت نامطلوب موجود مدیریت پسماند، ضروری به‌نظر میرسد. نوع مقاله: پژوهشی
ریحانه شاه محمدی؛ طیبه رسوله وندی؛ حسین آذرپیرا
چکیده
چکیدهزمینه و هدف : تغذیه سالم، در دستیابی به توسعه پایدار و غلبه بر بیماری همهگیر کووید-19 نقش کلیدی دارد. در بیشتر کشورهای با درآمد کم و متوسط، شرکتهای کوچک و مخصوصاً تهیه‌کنندگان سنتی مواد غذایی نقش اساسی در زنجیرههای تأمین غذا و در نتیجه تأمین امنیت غذایی و تغذیهای دارند.مواد و روش ها: چک‌لیستی با 113 سؤال که شامل 57 سؤال ...
بیشتر
چکیدهزمینه و هدف : تغذیه سالم، در دستیابی به توسعه پایدار و غلبه بر بیماری همهگیر کووید-19 نقش کلیدی دارد. در بیشتر کشورهای با درآمد کم و متوسط، شرکتهای کوچک و مخصوصاً تهیه‌کنندگان سنتی مواد غذایی نقش اساسی در زنجیرههای تأمین غذا و در نتیجه تأمین امنیت غذایی و تغذیهای دارند.مواد و روش ها: چک‌لیستی با 113 سؤال که شامل 57 سؤال مختص شرایط کرونا برگرفته از دستورالعمل گام دوم مبارزه با کرونا و 56 سؤال از آیین‌نامه 111/920318طراحی گردید. تعداد کل نانواییها 158 و جواب سؤالات به صورت بله، خیر و مصداق ندارد، ثبت و آنالیز گردید.یافته ها : در این مطالعه بر اساس نتایج به‌دست آمده از آنالیز چک‌لیستها، مطابقت وضعیت بهداشتی انواع نانوایی با آیین‌نامه 111/920318 در نانوایی های سنگک، بربری، تافتون، لواش و نان فانتزی بهترتیب 73%، 79%، 87%، 76% و 81% بود. همچنین درصد مطابقت با گام دوم مبارزه با کووید 19 به ترتیب 65%، 71%، 69%، 73% و 84% و مطابقت وضعیت بهداشتی با چکلیست نهایی در این نانواییها بهترتیب 69%، 75%، 78%، 5/74% و 5/82% بود.نتیجه گیری : در نانواییهای سنگک آموزش بهداشت و بهداشت ابزار تجهیزات کمترین مطلوبیت، در نانواییهای بربری آموزش بهداشت و بهداشت مواد غذایی کمترین مطلوبیت، در نانواییهای تافتون آموزش بهداشت و بهداشت مواد غذایی کمترین مطلوبیت و در نانواییهای لواش رعایت بهداشت فردی، بهداشت مواد غذایی و همچنین آموزش بهداشت کمترین مطلوبیت داشتند، اما در نانواییهای فانتزی شرایط بهداشتی بهصورت محسوسی بهتر از نانواییهای سنتی بود.نوع مقاله: پژوهشیکلمات کلیدی: بهداشت، چکلیست، کووید-19، نانوایی، همه‌گیری
فهیمه رنجبر؛ حجت الاه جعفریان؛ محمد قلی زاده؛ محمد هرسیج
چکیده
زمینه و هدف: در سال‌های اخیر احداث مزارع پرورش ماهی در حاشیه رودخانه محمدآباد کتول افزایش چشمگیری یافته‌است. هدف از این مطالعه بررسی اثرات پساب این مزارع بر برخی از فاکتورهای کیفی آب رودخانه میباشد. مواد و روشها: در این مطالعه برای ارزیابی کیفیت آب رودخانه محمدآباد کتول 5 ایستگاه نمونه برداری از 3 استخر پرورش ماهی قزل‌آلای رنگین ...
بیشتر
زمینه و هدف: در سال‌های اخیر احداث مزارع پرورش ماهی در حاشیه رودخانه محمدآباد کتول افزایش چشمگیری یافته‌است. هدف از این مطالعه بررسی اثرات پساب این مزارع بر برخی از فاکتورهای کیفی آب رودخانه میباشد. مواد و روشها: در این مطالعه برای ارزیابی کیفیت آب رودخانه محمدآباد کتول 5 ایستگاه نمونه برداری از 3 استخر پرورش ماهی قزل‌آلای رنگین کمان در سال 1396 به صورت فصلی با 3 تکرار، 12 پارامتر کیفی آب شامل اکسیژن محلول، کلیفرم مدفوعی، pH، اکسیژن خواهی بیوشیمیایی، اکسیژن خواهی شیمیایی، درجه حرارت، فسفات آلی، نیترات، آمونیوم، کدورت، کل مواد جامد محلول و هدایت الکتریکی انتخاب شد. سپس با استفاده از آزمون معنی داری اثرات ثابت دادهها مورد آنالیز قرار گرفتند و در ادامه کیفیت آب بر اساس شاخص کیفی آبهای سطحی ایران (IRWQISC) مورد ارزیابی قرار گرفت. یافتهها: نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که آب حوضه محمدآبادکتول دارای کیفیت متوسط تا نسبتاً خوب میباشد که بهترین کیفیت آب در فصل پاییز با ارزش عددی 5/70 و بدترین کیفیت آب در فصل تابستان با ارزش عددی 3/43 میباشد. از دلایل قرارگیری کیفیت آب نسبتاً بد در فصل تابستان میتوان علاوه بر فعالیت بالای پساب حاصل از استخر پرورش ماهی به عواملی چون کاهش دبی رودخانه، همچنین افزایش فعالیتهای تفریحی و تفرجی در محدوده رودخانه، پسابهای کشاورزی، تخلیه فاضلاب‌های روستایی، و تراکم بالای دام در منطقه اشاره کرد. نتیجهگیری: در همه فصل‌ها در طول دوره نمونه برداری ایستگاه 1 که قبل از مزارع پرورش ماهی قرار دارد نسبت به بقیه ایستگاه‌ها کیفیت آب بالاتری دارد. با توجه به شاخص به دست آمده مشخص شد، به طور کلی میتوان نتیجهگیری کرد که کیفیت آب رودخانه با توجه به فعالیت آبزی‌پروری، مناسب است.
مهران ملکی روشتی؛ زهرا قلیچی؛ سمیه برزنونی؛ مریم فیض عارفی؛ جواد حسینی؛ محسن پورصادقیان
چکیده
مقدمه و هدف: امروزه، همه‌گیری بیماری کرونا (Covid-19) به یکی از مشکلات ویژه و حائز اهمیت در جوامع انسانی تبدیل گشته است. متاسفانه این بیماری منجر به خسارت و آسیب‌های گسترده‌ای شده است. مطالعه حاضر با هدف بررسی و مقایسه بازخوردهای حاصل از سطح رفتارهای پیشگیرانه ایرانیان از ابتلا به کووید-19 در سال 1399 و 1400 انجام گرفت.روش کار: در پژوهش توصیفی- ...
بیشتر
مقدمه و هدف: امروزه، همه‌گیری بیماری کرونا (Covid-19) به یکی از مشکلات ویژه و حائز اهمیت در جوامع انسانی تبدیل گشته است. متاسفانه این بیماری منجر به خسارت و آسیب‌های گسترده‌ای شده است. مطالعه حاضر با هدف بررسی و مقایسه بازخوردهای حاصل از سطح رفتارهای پیشگیرانه ایرانیان از ابتلا به کووید-19 در سال 1399 و 1400 انجام گرفت.روش کار: در پژوهش توصیفی- مقطعی حاضر، در مجموع 744 نفر از شرکت‌کنندگان در سال‌های 1399 و 1400 به روش نمونه‌گیری در دسترس وارد مطالعه شدند. ابزار گردآوری دادهها پرسشنامه الکترونیکی بود که از طریق اینترنت در دسترس کاربران قرار گرفت. برای توصیف دادههای کمی یافتهها به صورت، انحراف معیار ± میانگین (Mean ± SD) بیان شد و برای توصیف دادههای کیفی از فراوانی استفاده شد. ثبت و تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرم افزار Excel نسخه 2016 انجام گرفت.یافته ها: در این مطالعه افراد اظهار داشتند که در سال 1400 شخصا بهداشت فردی و عمومی را به میزان متوسط (18%) و کمتر (21%) رعایت کرده‌اند. اما در مطالعه سال 1399 میزان افرادی که بهداشت فردی و عمومی را متوسط و کمتر رعایت کرده‌اند به ترتیب حدود 8% و 13% بوده است. همچنین میزان مراجعات به بانک نیز در سال 1400 به نسبت سال 1399 رشد چشمگیری داشته است. به طور کلی رعایت سایر رفتارهای پیشگیرانه مثل رعایت فاصله اجتماعی، شستشوی مرتب دست‌ها و عدم برگزاری میهمانی و مراسمات نسبت به سال 1399 کمتر شده ست. نتیجه گیری: نتایج حاصل از یافتههای پژوهش میتواند اطلاعات مفیدی برای تدوین سیاست‌ها و خط مشی‌های نظام سلامت ایران برای نشان دادن وضعیت رفتار پیشگیرانۀ عموم مردم ارائه کند. بطور کلی مطالعه بیانگر این موضوع است که افراد جامعه در سال 1400 دستورالعمل‌های بهداشتی را به میزان پایین‌تری به نسبت سال 1399 رعایت کرده‌اند.