مهدی اسدی قالهری؛ محمد ابراهیم غفاری؛ علی صالحی
چکیده
زمینه و هدف: آکریلامید به‌عنوان یک آلاینده نوظهور در اثر واکنش میلارد میان قندهای کاهنده و آسپاراژین در دمای بالا در موادغذایی تشکیل می‌شود. این ترکیب به شکل پلی‌آکریل‌آمیدها در صنایعی مانند تصفیه آب، حفاری و کشاورزی، به یک نگرانی جهانی در حوزه‌ی ایمنی غذایی و آلودگی‌های زیست‌محیطی تبدیل شده است. هدف مطالعه‌ی حاضر ارائه مروری ...
بیشتر
زمینه و هدف: آکریلامید به‌عنوان یک آلاینده نوظهور در اثر واکنش میلارد میان قندهای کاهنده و آسپاراژین در دمای بالا در موادغذایی تشکیل می‌شود. این ترکیب به شکل پلی‌آکریل‌آمیدها در صنایعی مانند تصفیه آب، حفاری و کشاورزی، به یک نگرانی جهانی در حوزه‌ی ایمنی غذایی و آلودگی‌های زیست‌محیطی تبدیل شده است. هدف مطالعه‌ی حاضر ارائه مروری نقلی بر حضور آکریلامید در مواد غذایی، بررسی مخاطرات بالقوه آن برای سلامت انسان و محیط زیست و تحلیل راهکارهای موجود و نوین برای شناسایی، کاهش و کنترل این ترکیب می‌باشد.مواد و روش‌ها: در این مطالعه‌ی مروری، با رویکردی جامع، به بررسی منابع و مکانیسم تشکیل آکریلامید، مسیرهای آلودگی محیطی، اثرات بهداشتی و زیست‌محیطی و روش‌های شناسایی آن پرداخته شد. همچنین فناوری‌ها و راهکارهای کاهش آکریلامید ازجمله جعبه‌ابزار آکریلامید و اصلALARA، مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: آکریلامید دارای پتانسیل سرطان‌زایی، سمیت عصبی، ژنوتوکسیک و اختلال در تولیدمثل است و حضور آن در زنجیره‌ی غذایی و منابع آب، خطری جدی برای سلامت عمومی به‌شمار می‌آید. یافته‌ها نشان می‌دهد برای کنترل اثربخش این آلاینده، نیاز به هماهنگی و مشارکت بین سیاست‌گذاران، صنایع غذایی، محققان و نهادهای نظارتی، تدوین و استقرار استانداردهای به‌روز و بهره‌گیری از جدیدترین دستاوردهای علمی وجود دارد.نتیجه‌گیری: مدیریت مؤثر آکریلامید نیازمند رویکردی چندبعدی مبتنی بر همکاری میان بخش‌های علمی، صنعتی و نظارتی است. استفاده از دانش روز، استقرار استانداردهای بین‌المللی و به‌کارگیری فناوری‌های نوین می‌تواند به کاهش معنادار مواجهه انسانی و حفظ سلامت عمومی کمک کند.
مریم کشائی جهرمی؛ احسان هوشیار
چکیده
زمینه و هدف: ایران یکی از کشورهای دارای نخلستان‌های فراوان است و بایستی به‌دنبال راهکارهای مناسب در جهت استفاده از ضایعات لیگنوسلولزی درخت نخل باشیم. در این راستا پتانسیل تولید بیوگاز از ضایعات برگ درخت نخل به‌عنوان یک منبع در دسترس و بومی کشور بسیار ضروری است.مواد و روش‌ها: اثر ترکیبی درصد اسیدسولفوریک در چهار سطح و زمان پیش‌فرآوری ...
بیشتر
زمینه و هدف: ایران یکی از کشورهای دارای نخلستان‌های فراوان است و بایستی به‌دنبال راهکارهای مناسب در جهت استفاده از ضایعات لیگنوسلولزی درخت نخل باشیم. در این راستا پتانسیل تولید بیوگاز از ضایعات برگ درخت نخل به‌عنوان یک منبع در دسترس و بومی کشور بسیار ضروری است.مواد و روش‌ها: اثر ترکیبی درصد اسیدسولفوریک در چهار سطح و زمان پیش‌فرآوری در دو سطح مورد بررسی قرار گرفت. همچنین اثر ترکیبی زمان ازن‌دهی در سه سطح و میزان رطوبت برگ درخت نخل در دو سطح بررسی گردید. تمامی آزمایشات در میزان بیوگاز و متان تولیدی بر مبنای فاکتوریل انجام شد و اثرات ساده و ترکیبی عوامل با نرم‌افزار SPSS 22 و آزمون دانکن تجزیه و تحلیل گردید. یافته‌ها: حداکثر مقدار تولید روزانه بیوگاز با غلظت 1% اسید 540 میلی‌لیتر در لیتر و با 4 ساعت ازن‌زنی 440 میلی‌لیتر در لیتر به‌دست آمد. بر طبق مقدار متان تجمعی تولیدشده و مقدار مواد جامد فرار کاهش یافته می‌توان گفت که با بهترین پیش‌فرآوری اسیدی می‌توان حدود 374 میلی‌لیتر در گرم VS و 173 میلی‌لیتر در گرم VS بیوگاز و متان خالص تولید کرد. در مقایسه با بهترین پیش‌فرآوری ازن می‌توان حدود 175 میلی‌لیتر در گرم VS و 64 میلی‌لیتر در گرم VS بیوگاز و متان خالص دست یافت. نتیجه‌گیری: از منابع لیگنوسلولزی برگ‌های درخت نخل به‌خوبی می‌توان با پیش‌فرآوری مناسب در جهت تولید انرژی اقدام نمود. تحقیقات بیشتری در جهت ارزیابی روش‌های دیگر پیش‌فرآوری نیز ضروری است تا بهترین روش با بالاترین بازده تولید بیوگاز از این منبع ارزان و در دسترس به‌دست آید.
امیرحسین معنوی؛ مهرداد چراغی؛ علی مهدی‌نیا؛ بهاره لرستانی؛ سهیل سبحان اردکانی
چکیده
زمینه و هدف: فلزات سنگین به‌دلیل سمیت، پایداری زیستی و تجمع‌پذیری در زنجیرهای غذایی، از مهم‌ترین آلاینده‌های موجود در پساب‌های صنعتی هستند. این پژوهش با هدف بررسی کارایی فرآیند الکتروفنتون در حذف عناصر سرب، کادمیوم، نیکل و وانادیوم از پساب نفتی پالایشگاه آبادان انجام شد.مواد و روش‌ها: آزمایش‌ها بر اساس طراحی سطح پاسخ (RSM) و به ...
بیشتر
زمینه و هدف: فلزات سنگین به‌دلیل سمیت، پایداری زیستی و تجمع‌پذیری در زنجیرهای غذایی، از مهم‌ترین آلاینده‌های موجود در پساب‌های صنعتی هستند. این پژوهش با هدف بررسی کارایی فرآیند الکتروفنتون در حذف عناصر سرب، کادمیوم، نیکل و وانادیوم از پساب نفتی پالایشگاه آبادان انجام شد.مواد و روش‌ها: آزمایش‌ها بر اساس طراحی سطح پاسخ (RSM) و به کمک نرم‌افزار Design-Expert انجام گردید. متغیرهای مورد بررسی شامل pH (6-4)، زمان واکنش (20–70 دقیقه)، میزان جریان (20–60 میلی‌آمپر بر سانتی‌مترمربع) و با استفاده از دو الکترود آهن و آلومینیم بود. غلظت نهایی فلزات با روش جذب اتمی (AAS) اندازه‌گیری شد و مدل‌سازی رگرسیونی برای پیش‌بینی عملکرد حذف به کار رفت.یافته‌ها: نتایج نشان داد که کارایی حذف فلزات در شرایط بهینه (6=pH، زمان 30 دقیقه، جریان 60 میلی‌آمپر بر سانتیمتر مربعو استفاده از الکترود آلومینیومی) بیشترین مقدار را داشته است. در این شرایط، نرخ (درصد) حذف برای نیکل، وانادیوم، کادمیوم و سرب به‌ترتیب 81، 81/3، 81/8 و 86/7 به‌دست آمد. تحلیل آماری بیانگر آن بود که pH، زمان واکنش و نوع الکترود بیشترین تأثیر را بر عملکرد فرآیند داشته‌اند و مدل طراحی سطح پاسخ توانست با دقت بالا 0/9≈R² تغییرات را پیش‌بینی کند.نتیجه‌گیری: یافته‌ها نشان می‌دهد که فرآیند الکتروفنتون با الکترود آلومینیومی در شرایط کنترل‌شده، روشی مؤثر برای حذف فلزات سنگین از پساب‌های نفتی است و می‌تواند به‌عنوان یک فناوری کارآمد و زیست‌سازگار در تصفیه پساب‌های صنعتی مورد استفاده قرار گیرد.
زهرا معارفوند؛ معصومه ناظرعلی
چکیده
زمینه و هدف: هدف این مطالعه شناسایی مشکلات اصلی حوزه سلامت، بهداشت محیط و ایمنی در مدارس ابتدایی است که بر اهمیت حفظ محیط آموزشی سالم برای سلامت جسمی و روانی دانش‌آموزان تأکید دارد. شناسایی این مسائل برای توسعه راهکارهای مؤثر در بهبود شرایط بهداشت محیط مدرسه و ارتقای سلامت کلی دانش‌آموزان ضروری است. مواد و روش‌ها: پژوهش از نظر ...
بیشتر
زمینه و هدف: هدف این مطالعه شناسایی مشکلات اصلی حوزه سلامت، بهداشت محیط و ایمنی در مدارس ابتدایی است که بر اهمیت حفظ محیط آموزشی سالم برای سلامت جسمی و روانی دانش‌آموزان تأکید دارد. شناسایی این مسائل برای توسعه راهکارهای مؤثر در بهبود شرایط بهداشت محیط مدرسه و ارتقای سلامت کلی دانش‌آموزان ضروری است. مواد و روش‌ها: پژوهش از نظر هدف کاربردی بود که با رویکرد کیفی و با روش تحلیل مضمون انجام شد. جامعه‌ی آماری پژوهش شامل خبرگان حوزه‌ی بهداشت مدارس (شامل اساتید دانشگاه، مدیران و کارشناسان دفتر سلامت و تندرستی مناطق آموزش و پرورش، مراقبین و مدیران مدارس با سابقه) بودند که با استفاده از نمونه‌گیری غیرتصادفی هدفمند ملاک‌محور 13 نفر از خبرگان به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش مصاحبه‌ی نیمه‌ساختاریافته بود. اعتبار یافته‌های حاصل از مصاحبه‌ها بر اساس شاخص کاپا (0/72) مورد تایید قرار گرفت. جهت تحلیل یافته‌ها از روش تحلیل مضمون استفاده شد.یافته‌ها: برای تعیین مشکلات حوزه‌ی بهداشت محیط و ایمنی مدارس ابتدایی از تحلیل مصاحبه‌ها 1 مضمون فراگیر (مشکلات حوزه‌ی بهداشت محیط و ایمنی در مدارس ابتدایی)، 4 مضمون سازمان‌دهنده (ضعف بهداشت فردی؛ ضعف بهداشت محیطی مدارس؛ ضعف تسهیلات بهداشتی مدارس؛ و ضعف وضعیت ایمنی مدارس)، 8 مضمون پایه و 18 خرده مقوله استخراج و شناسایی شد. برای شناسایی راهکارها نیز 1 مضمون فراگیر (راهکارهای حل مشکلات حوزه‌ی بهداشت محیط و ایمنی در مدارس ابتدایی)، 3 مضمون سازمان‌دهنده (آموزش بهداشت؛ بهبود تسهیلات بهداشتی مدارس؛ و بهبود وضعیت ایمنی مدارس)، 8 مضمون پایه و 22 خرده مقوله به‌دست آمد.نتیجه‌گیری: لازمه‌ی اولیه‌ی توسعه ایمنی، بهداشت و سلامت دانش‌آموزان مدارس ابتدایی برای بازدهی مطلوب تلاش‌های آموزشی و پرورشی معلمان و مربیان به مسائلی هم‌چون بهداشت فردی؛ بهداشت محیطی؛ و وضعیت ایمنی مدارس برمی‌گردد که همواره نیازمند پایش و مراقبت جدی است.
نعیم کاظمیان؛ محمود شمس؛ مجتبی داوودی؛ سجاد رحیمی
چکیده
رنگ‌های سنتزی به دلیل پایداری شیمیایی و سمیت بالا، از مهم‌ترین آلاینده‌های فاضلاب صنعتی به شمار می‌آیند و جذب آن‌ها از محیط‌های آبی اهمیت ویژه‌ای دارد. در میان آن‌ها، مالاشیت گرین یک رنگ کاتیونی پرکاربرد در صنایع نساجی و شیلات است که به دلیل اثرات سمی و تجمع زیستی، تهدیدی جدی برای محیط زیست محسوب می‌شود. ازاین‌رو، هدف اصلی این ...
بیشتر
رنگ‌های سنتزی به دلیل پایداری شیمیایی و سمیت بالا، از مهم‌ترین آلاینده‌های فاضلاب صنعتی به شمار می‌آیند و جذب آن‌ها از محیط‌های آبی اهمیت ویژه‌ای دارد. در میان آن‌ها، مالاشیت گرین یک رنگ کاتیونی پرکاربرد در صنایع نساجی و شیلات است که به دلیل اثرات سمی و تجمع زیستی، تهدیدی جدی برای محیط زیست محسوب می‌شود. ازاین‌رو، هدف اصلی این پژوهش بررسی کارایی چارچوب‌های فلزی–آلی (MOFs) به‌ویژه ZIF-8 در جذب رنگ مالاشیت گرین از محلول‌های آبی بود. در این مطالعه سه نوع چارچوب آلی–فلزی شاملCu-ZIF-8 ، ZIF-8 با ساختار اکتاهدرال (ZIF-8 Octa) و ZIF-8 با ساختار برگ‌مانند (ZIF-8 Leaf) سنتز و کارایی آن‌ها در شرایط یکسان به ترتیب 42، 39 و 50 درصد به‌دست آمد. مطالعات تکمیلی روی ZIF-8 برگ‌مانند انجام شد و بررسی اثر پارامترهایی نظیر pH، دما، زمان تماس، غلظت رنگ و دز جاذب نشان داد که در شرایط بهینه (6pH=، غلظت 15 میلی‌گرم بر لیتر، دز 0.5 گرم بر لیتر و زمان 60 دقیقه (راندمان جذب به بیش از 99 درصد رسید. نتایج سینتیک جذب بیانگر تطابق بهتر داده‌ها با مدل شبه مرتبه دوم و ماهیت شیمیایی فرآیند بود. آزمایش‌ها بر روی نمونه‌های واقعی نیز راندمان جذب 26 تا 55 درصد را نشان داد. همچنین قابلیت احیاء جاذب طی دو سیکل جذب–شستشو تأیید شد، به‌طوری‌که در سیکل دوم راندمان جذب همچنان 82 درصد باقی ماند. در مجموع یافته‌ها نشان دادند که ZIF-8 برگ‌مانند با ظرفیت جذب بالا، پایداری و قابلیت بازیافت، می‌تواند گزینه‌ای مؤثر و پایدار برای تصفیه پساب‌های رنگی باشد.
مجید بنیادی منش؛ علی افخم
چکیده
زمینه و هدف: کیفیت آب یونیت‌های دندانپزشکی اهمیت بالایی در سلامت بیماران و پرسنل دارد، زیرا آب مصرفی این دستگاه‌ها می‌تواند منبع رشد میکروارگانیسم‌ها و بیوفیلم باشد. هدف این مطالعه بررسی آلودگی میکروبی آب مصرفی یونیت‌های دندانپزشکی شهر مشهد بود.مواد و روش‌ها: در یک مطالعه مقطعی - توصیفی، 23 یونیت از 6 کلینیک دندانپزشکی انتخاب ...
بیشتر
زمینه و هدف: کیفیت آب یونیت‌های دندانپزشکی اهمیت بالایی در سلامت بیماران و پرسنل دارد، زیرا آب مصرفی این دستگاه‌ها می‌تواند منبع رشد میکروارگانیسم‌ها و بیوفیلم باشد. هدف این مطالعه بررسی آلودگی میکروبی آب مصرفی یونیت‌های دندانپزشکی شهر مشهد بود.مواد و روش‌ها: در یک مطالعه مقطعی - توصیفی، 23 یونیت از 6 کلینیک دندانپزشکی انتخاب شد. نمونه‌برداری از بخش‌های مختلف یونیت شامل لیوان پرکن، پوآر آب و مجرای سر توربین، قبل و بعد از فلاشینگ، طی سه هفته و در روزهای شنبه، دوشنبه و چهارشنبه انجام شد. حجم نمونه‌ها 50 میلی‌لیتر بود و نمونه‌ها به آزمایشگاه منتقل و با روش HPC و تخمیر چند لوله‌ای جهت شناسایی باکتری‌های هتروتروف و کلی‌فرم بررسی شدند. داده‌ها با نرم‌افزار SPSS نسخه 21 تحلیل شد.یافته‌ها: از 1242 نمونه بررسی‌شده، 78/6 درصد (976 نمونه) دارای آلودگی باکتریایی بودند و 62/4 درصد (615 نمونه) از حد مجاز ADA (200 واحد تشکیل کلنی بر میلی‌لیتر) فراتر رفتند. میانگین شمارش کل باکتریایی 257 ± 54 واحد تشکیل کلنی بر میلی‌لیتر بود. میانگین آلودگی در بخش‌های مختلف یونیت متفاوت بود و بیشترین مقدار در مجرای سر توربین قبل از فلاشینگ مشاهده شد. همچنین آلودگی در ابتدای هفته نسبت به سایر روزها بیشتر بود.نتیجه‌گیری: آلودگی میکروبی آب یونیت‌های دندانپزشکی نسبتا بالا بود و توجه مستمر به اقدامات پیشگیرانه مانند فلاشینگ منظم، استفاده از فیلترها و ضدعفونی دوره‌ای ضروری است. رعایت این اقدامات می‌تواند خطر انتقال عفونت به بیماران و پرسنل را کاهش داده و کیفیت خدمات دندانپزشکی را بهبود دهد.