رضا زاهدی؛ حسین غفوریان؛ یحیی زمانی؛ شهرزاد خرم نژادیان؛ رضا دباغ
چکیده
زمینه و هدف: مونوکسید کربن ترکیب مهمی است که قابلیت تبدیل به مواد شیمیایی مختلف و آسیب رساندن به محیط زیست و انسان را دارد. انتخاب مکانیزم و جاذب جهت جذب گازهای آلاینده از لجاظ کارایی و هزینه اهمیت بسزایی دارد. در مطالعه حاضر بهینه سازی غربال های مولکولی کربن ساخته شده با هدف جذب بیشتر مونو‌کسید‌کربن انجام شد.مواد و روش ها: در این تحقیق ...
بیشتر
زمینه و هدف: مونوکسید کربن ترکیب مهمی است که قابلیت تبدیل به مواد شیمیایی مختلف و آسیب رساندن به محیط زیست و انسان را دارد. انتخاب مکانیزم و جاذب جهت جذب گازهای آلاینده از لجاظ کارایی و هزینه اهمیت بسزایی دارد. در مطالعه حاضر بهینه سازی غربال های مولکولی کربن ساخته شده با هدف جذب بیشتر مونو‌کسید‌کربن انجام شد.مواد و روش ها: در این تحقیق از پوست گردو برای ساخت غربال مولکولی کربن و از روش فیزیکی برای فعال‌سازی کربن استفاده شد.. بهینه سازی جاذب ها دانه بندی شده طی دو فرآیند فرآوری و لایه گذاری انجام شد. جاذب ها در pH=4.5-6.5-9 فرآوری و با مخلوط های روغن– نفت و روغن–تینر (نسبت 1:1) لایه گذاری شدند. ظرفیت جذب مونو‌کسید‌کربن توسط جاذب ها در شرایط یکسان(2 گرم جاذب ، دمای °C 25 و فشار 2 بار) به روش حجمی اندازه گیری شد.یافته ها: بیشترین راندمان در میان جاذب های فرآوری نشده برای CMS (Ac) با 281/0 میلی مول مونو‌کسید‌کربن بر گرم و در میان جاذب های فرآوری شده و لایه گذاری شده با روغن – نفت برای CMS (Al-K) با 591/0 میلی مول مونو‌کسید‌کربن بر گرم و در میان جاذب های فرآوری شده و لایه گذاری شده با روغن - تینر و در میان تمام جاذب ها برای CMS (Al-T) با 858/0 میلی مول مونو‌کسید‌کربن بر گرم بدست آمد. نتیجه گیری: غربال مولکولی کربن توانایی جذب و کاهش غلظت مونو‌کسید‌کربن که از آلاینده های محیط زیست محسوب می شود را دارد. بهینه سازی راندمان جذب را افزایش می دهد.
پیمان قلمکاری؛ مژگان احمدی ندوشن
چکیده
زمینه و هدف: با توجه به اهمیت مبحث آلودگی هوا به ویژه در کلان شهر اصفهان، هدف اصلی این مطالعه ارزیابی وضعیت کیفیت هوای شهر اصفهان از نظر ذرات معلق و یافتن رابطه بین الگوی سیمای سرزمین و ذرات معلق است.مواد و روش ها: برای اندازه گیری غلظت ذرات معلق با استفاده از دستگاه غبارسنج مِت وان در 52 نقطه شهر به طور تصادفی نمونه برداری صورت گرفت. نقشه ...
بیشتر
زمینه و هدف: با توجه به اهمیت مبحث آلودگی هوا به ویژه در کلان شهر اصفهان، هدف اصلی این مطالعه ارزیابی وضعیت کیفیت هوای شهر اصفهان از نظر ذرات معلق و یافتن رابطه بین الگوی سیمای سرزمین و ذرات معلق است.مواد و روش ها: برای اندازه گیری غلظت ذرات معلق با استفاده از دستگاه غبارسنج مِت وان در 52 نقطه شهر به طور تصادفی نمونه برداری صورت گرفت. نقشه کاربری اراضی شهر اصفهان با روش طبقه بندی حداکثر احتمال در نرم افزار Terrset تولید شد. به منظور ایجاد نقشه ی پراکنش ذرات معلق، از روش وزن دهی معکوس فاصله در نرم افزار ArcGIS استفاده شد. از متریکهای (آنتروپی نرمال، تراکم حاشیه، مساحت لکه، غنای نسبی و فشردگی لکه) و شاخص نرمال‌شده تفاوت پوشش گیاهی (NDVI) برای کمی سازی وضعیت سیمای سرزمین استفاده شد. این متریک‌ها با استفاده از نرم افزار FRAGSTATS کمی شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که پوشش گیاهی اثر کاهشی بر میزان آلودگی هوا دارد، به طوری که همبستگی منفی و معنی داری بین PM2.5 و NDVI مشاهده شد، بدین معنی که با افزایش تراکم پوشش گیاهی، میزان ذرات معلق کاهش یافته است. نتیجه گیری: به طور کلی در این تحقیق با محاسبۀ غلظت ذرات معلق در شهر اصفهان مشخص شد که مناطق جنوب غرب، جنوب، و جنوب شرق اصفهان در معرض تماس با ذرات معلق بیشتری قرار دارند. تراکم بالای سیمای سرزمین از نوع فضای سبز منجر به کاهش آلاینده ذرات معلق می‌شود. از تحلیل تغییرات ذرات معلق منطقه این طور استنباط شد که هر چه به سمت مناطقی که پوشش گیاهی ضعیفتری دارند پیش برویم، میزان بالاتری از غلظت ذرات معلق مشاهده می‌شود.
سید رضا کریمی؛ نبی اله منصوری؛ لعبت تقوی؛ مظاهر معین الدینی
چکیده
زمینه و هدف: مطالعه حاضر باهدف سنجش غلظت فلزات سنگین موجود در ذرات معلق و مقایسه آن در پنج نوع کاربری متفاوت در منطقه 21 شهر تهران انجام شد.مواد و روش‌ها: روش کار طبق استاندارد ASTM D4096 و EPA اجرایی شد. نمونه‌برداری با استفاده از پمپ حجم بالا و طی مدت‌زمان 20 دقیقه صورت گرفت. نمونه‌برداری‌ها در هر شش روز یک‌بار از پنج ایستگاه منطقه 21 در بهار ...
بیشتر
زمینه و هدف: مطالعه حاضر باهدف سنجش غلظت فلزات سنگین موجود در ذرات معلق و مقایسه آن در پنج نوع کاربری متفاوت در منطقه 21 شهر تهران انجام شد.مواد و روش‌ها: روش کار طبق استاندارد ASTM D4096 و EPA اجرایی شد. نمونه‌برداری با استفاده از پمپ حجم بالا و طی مدت‌زمان 20 دقیقه صورت گرفت. نمونه‌برداری‌ها در هر شش روز یک‌بار از پنج ایستگاه منطقه 21 در بهار 1400 انجام شد. تعداد 20 نمونه فعال از کل ذرات معلق هوا از ایستگاه‌های مسکونی، نیمه مسکونی، صنعتی، نیمه‌صنعتی و پارک برداشت شد. غلظت ذرات معلق هوا با روش گراویمتری و فلزات سنگین متصل به ذرات با استفاده از دستگاه ICP-OES آنالیز شد. جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از آزمون‌های توصیفی نرم‌افزار آماری SPSS استفاده شد.یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد که کمترین غلظت TSP در ایستگاه مسکونی با 34/42 µg/m³ و بیشترین غلظت در ایستگاه صنعتی با 30/253 µg/m3 می‌باشد. در همه کاربری‌ها به‌جز ایستگاه پارک عنصر آلومینیوم بیشترین غلظت و عنصر لیتیم کمترین غلظت را دارد. میانگین غلظت فلزات سنگین در منطقه 21 به ترتیب روند افزایشی Al>Cr>Zn>Fe>Mg>Sr>Ti>W>Pb>Li می‌باشد. نتیجه‌گیری: فلزات سنگین موجود در ذرات معلق هوای منطقه 21 از غلظت و تنوع بالایی برخوردار است. از عوامل موثر بر آلایندگی منطقه مورد مطالعه می توان به منابعی از قبیل صنایع، فرودگاه و وسایل نقلیه سبک اشاره کرد.
مهدی آل احمد؛ عبدالرضا کرباسی؛ امیرحسین دوامی؛ رضا جلیل زاده ینگجه
چکیده
زمینه و هدف: تصمیم‌گیری صحیح در مدیریت آلودگی هوا نیازمند داشتن برآوردی درست از وضعیت کیفیت هوا و شرایط هواشناسی است. لذا بررسی داده‌های ایستگاه‌های پایش، یک بخش اجتناب‌ناپذیر در مطالعات آلودگی هوا است. برای این منظور، همگنی داده‌های ایستگاه‌های هواشناسی و کیفیت هوا شهرستان ماهشهر، با استفاده از آزمون‌های آماری مورد ارزیابی ...
بیشتر
زمینه و هدف: تصمیم‌گیری صحیح در مدیریت آلودگی هوا نیازمند داشتن برآوردی درست از وضعیت کیفیت هوا و شرایط هواشناسی است. لذا بررسی داده‌های ایستگاه‌های پایش، یک بخش اجتناب‌ناپذیر در مطالعات آلودگی هوا است. برای این منظور، همگنی داده‌های ایستگاه‌های هواشناسی و کیفیت هوا شهرستان ماهشهر، با استفاده از آزمون‌های آماری مورد ارزیابی قرارگرفته است.مواد و روش‌ها: در ابتدا ده سال داده‌های ایستگاه‌های هواشناسی و داده‌های سال‌های 2016 الی 2019 کیفیت هوا شهرستان ماهشهر جمع‌آوری گردید. سپس میزان بیشینه و کمینه، انحراف معیار، واریانس، چولگی و کشیدگی برای تمامی پارامترها محاسبه و با استفاده از آزمون‌های آماری ناهمگنی‌ها و نوسانات نامحتمل داده‌ها مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته‌ها: بررسی نتایج نشان داد که به‌طور متوسط 12% از کل داده‌ها در ایستگاه هواشناسی منطقه ویژه نامعتبر بوده و داده‌ها این ایستگاه نرمال نیستند. همچنین پارامترهای هواشناسی فرودگاه ماهشهر بیش از 98% داده معتبر داشته و توزیع داده‌ها در این ایستگاه نرمال بوده است. از بررسی آماری داده‌های غلظت آلودگی در ایستگاه‌های کیفیت هوا، می‌توان بیان نمود که از 21 آلاینده مورد بررسی در 4 ایستگاه کیفیت هوا موجود در منطقه، تنها آلاینده‌های PM2.5 در ایستگاه ماهشهر، NO2 در ایستگاه سیار منطقه ویژه و CO ، O3 در ایستگاه منطقه ویژه از داده‌های نرمالی برخوردار بوده است.نتیجه‌گیری: درنتیجه ایستگاه ثابت کیفیت هوای منطقه ویژه و ایستگاه هواشناسی شهر ماهشهر به ترتیب با متوسط 4/16% و0/48% داده نامعتبر، اعتبار بیشتری نسبت به سایر ایستگاه‌ها موجود در منطقه برخوردار بوده‌اند. در آخر پیشنهاد میگردد داده‌های سایر ایستگاه‌ها جهت استفاده در بازه زمانی موردنیاز می‌بایست به توزیع نرمال نزدیک گردند.
جیران عسکری؛ اصلان اگدرنژاد
چکیده
زمینه و هدف: آب زیرزمینی یک منبع مهم آب در جهان به‌شمار می‌رود و مطالعه سطح آب زیرزمینی و شوری آب ریرزمینی برای حفاظت و برنامه‌ریزی در خصوص منابع آب، به‌خصوص در مناطق خشک و نیمه‌خشک مانند ایران اهمیت به‌سزایی دارد. انجام آزمایش‌های کمی و کیفی، زمان‌بر و پرهزینه است. بنابراین، استفاده از مدل‌ها برای شبیه‌سازی کمیت وکیفیت آب زیرزمینی ...
بیشتر
زمینه و هدف: آب زیرزمینی یک منبع مهم آب در جهان به‌شمار می‌رود و مطالعه سطح آب زیرزمینی و شوری آب ریرزمینی برای حفاظت و برنامه‌ریزی در خصوص منابع آب، به‌خصوص در مناطق خشک و نیمه‌خشک مانند ایران اهمیت به‌سزایی دارد. انجام آزمایش‌های کمی و کیفی، زمان‌بر و پرهزینه است. بنابراین، استفاده از مدل‌ها برای شبیه‌سازی کمیت وکیفیت آب زیرزمینی متداول شده است. در دهه‌های اخیر به سبب پیچیدگی و خصوصیات غیر خطی سیستم-های آب زیرزمینی، مدلهای هوش مصنوعی برای شبیه‌سازی آبخوان‌ها مورد آزمایش قرار گرفته‌اند.مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر به منظور شبیه‌سازی پارامترهای سطح آب زیرزمینی و شوری آب زیرزمینی دشت دزفول- اندیمشک با استفاده از مدلهای ANN و ANN+GA و درنهایت مقایسه نتایج آنها با داده‌های اندازه‌گیری شده، انجام گرفته است. اطلاعات جمع‌آوری شده برای ورودی به دو مدل شامل داده‌های هواشناسی و پارامترهای کیفی آب زیرزمینی طی سال‌های 1390 تا 1397 به‌صورت ماهانه از 76 چاه می‌باشد.یافته‌ها: نتایج نشان داد، مدل بهینه برای شبیه‌سازی سطح آب زیرزمینی ANN+GA با تابع محرک تانژانت سیگموئید و مدل بهینه برای شبیه‌سازی شوری آب زیرزمینی ANN+GA با تابع محرک لگاریتم سیگموئید می‌باشد. به‌طوریکه مقدار آماره‌های RMSE و MAE کمترین مقدار و بیشترین مقدار را برای مدلهای مذکور دارد (در مرحله آزمون، برای پارامتر سطح آب زیرزمینی مقدار 47/7RMSE=، 5/9 MAE=و 979/0= R2و برای پارامتر شوری آب زیرزمینی مقدار 8/6RMSE=، 47/7 MAE= و 99/0= R2محاسبه گردید).نتیجه‌گیری: بنابراین بهینه‌سازی مدل شبکه عصبی مصنوعی با استفاده از الگوریتم ژنتیک بسیار مفید، موثر و همچنین باعث کاهش خطا و صرفه‌جویی در زمان و هزینه میگردد.
الهه خیامی؛ مهدی پهلوانی؛ ابراهیم اسماعیل زاده
چکیده
زمینه و هدف: این پژوهش با هدف ارزیابی عملکرد تصفیه فرآیند بیولوژیکی (Modified Ludzack Ettinger) تصفیه خانه فاضلاب شهری شماره 4 مشهد_ التیمور صورت گرفت. مواد و روش ها: ارزیابی عملکرد تصفیه خانه در یک دوره 12 ماهه از فروردین 1399 تا اسفند1399 انجام شد. نمونه برداری از فاضلاب خام ورودی و پساب خروجی به صورت مرکب براساس تغییرات دبی انجام شده است. همچنین پارامتر ...
بیشتر
زمینه و هدف: این پژوهش با هدف ارزیابی عملکرد تصفیه فرآیند بیولوژیکی (Modified Ludzack Ettinger) تصفیه خانه فاضلاب شهری شماره 4 مشهد_ التیمور صورت گرفت. مواد و روش ها: ارزیابی عملکرد تصفیه خانه در یک دوره 12 ماهه از فروردین 1399 تا اسفند1399 انجام شد. نمونه برداری از فاضلاب خام ورودی و پساب خروجی به صورت مرکب براساس تغییرات دبی انجام شده است. همچنین پارامتر های مورد بررسی شامل BOD5 ، COD، TSS،TDS ،EC ،pH ، کلیفرم کل، کلیفرم مدفوعی مطابق روش‌های ارائه شده در کتاب استاندارد متد برای آزمایشات آب و فاضلاب اندازه گیری شده اند. جهت تجزیه وتحلیل داده ها و مقایسه آنها از آزمون آماری ANOVA استفاده گردید. یافته ها: براساس نتایج بیشترین راندمان حذف به ترتیب مربوط به پارامترهایT.C ،F.C ،TSS ، BOD5،COD ،TDS وEC به ترتیب با درصد 100،100، 98/48، 97/88، 96/48، 25/97 و 25/88 بوده است. راندمان حذف قابل توجه پارامترهای اندازه گیری شده در پساب خروجى از تصفیه خانه فاضلاب شماره 4 مشهد (التیمور) نشان دهنده عملکرد مناسب سیستم فرایند MLE می باشد. نتایج آزمون ANOVA برای مقایسه راندمان حذف پارامترها در فصول مختلف نشان داد عملکرد تصفیه خانه تحت تأثیر تغییر فصل نبوده است. نتیجه گیری: مقادیر آلاینده ها با استاندارد سازمان حفاظت محیط زیست ایران جهت تخلیه به محیطزیست و استفاده از پساب مقایسه گردید. طبق بررسی های انجام شده در خصوص پارامترهای مورد آزمایش پساب خروجی با استاندارد های سازمان حفاظت محیط زیست جهت مصارف آبیاری و کشاورزی، آبهای سطحی و چاه جاذب هم خوانی دارد، اما برای سایر مصارف و بهره وری مناسب از پساب باید تمام جنبه های آن در نظر گرفته شود.کلید واژه ها: اثرات محیط زیستی، استفاده مجدد، پساب، راندمان حذف
سکینه رستمی طرزم؛ فرید غلامرضا فهیمی؛ رضا امیرنژاد؛ آپتین راهنورد؛ احمد توانا
چکیده
مقدمه و هدف: کارخانجات استحصال طلا از جمله صنایعی می‌باشند که اگر به صورت صحیح و اصولی ومطابق با اهداف توسعه پایدار فعالیت ننمایند، آلودگی‌های زیست محیطی زیادی را در محیط زیست ایجاد خواهند نمود. در این کارخانجات، سدهای باطله مکان‌هایی برای جمع‌آوری و نگهداری پساب‌ها و مواد باطله حاصل از کارخانجات استحصال طلا می‌باشند و در صورتی ...
بیشتر
مقدمه و هدف: کارخانجات استحصال طلا از جمله صنایعی می‌باشند که اگر به صورت صحیح و اصولی ومطابق با اهداف توسعه پایدار فعالیت ننمایند، آلودگی‌های زیست محیطی زیادی را در محیط زیست ایجاد خواهند نمود. در این کارخانجات، سدهای باطله مکان‌هایی برای جمع‌آوری و نگهداری پساب‌ها و مواد باطله حاصل از کارخانجات استحصال طلا می‌باشند و در صورتی که کنترل و پایش مناسبی بر روی آنها انجام نشود، می‌توانند به عنوان منبع مهم آلودگی به سیانید و فلزات سنگین محیط باشند. در این مطالعه، آلودگی به سیانید و فلزات سنگین آبهای زیرزمینی، خاک و پسماندهای باطله کارخانه استحصال طلای کانی کاران تکاب مورد مطالعه قرارگرفت.روش کار: در این مطالعه توصیفی-مقطعی، نمونه‌برداری از چاه‌های پیزومتری، خاک‌های اطراف کارخانه کانی کاران و سد باطله کارخانه مذکور در یک دوره یکساله (19 ایستگاه نمونه‌برداری) انجام شد. نمونه‌های آب پس از تثبیت در دمای چهار درجه سانتی گراد به آزمایشگاه منتقل شدند و فلزات سنگین در نمونه های آب، خاک و باطله به روش اسپکتروفتومتری جذب اتمی اندازه گیری شدند.یافته‌ها: میزان سیانید، جیوه و آرسنیک در نمونه‌های آب به ترتیب در محدوده‌ی ) 0-106(، (7/83 -0) و (4/120–0) میلی‌گرم در لیتر مشاهده شد. همچنین میزان این آلاینده‌ها در نمونه‌های خاک به ترتیب در محدوده‌ی (58 –02/37)، (6/25 – 0) و ( 420 – 6/27) میلی‌گرم بر کیلوگرم بود. نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که از نظر میزان آرسنیک تفاوت معنی‌داری در میانگین غلظت در آب چاه‌های مورد بررسی وجود ندارد. اما در خصوص جیوه و سیانید، چاه‌های مورد بررسی دارای تفاوت معنی‌داری هستند. نمونه‌های خاک مربوط به کیک باطله دارای بیشترین غلظت سیانید و فلزات سنگین بوده و تفاوت معنی‌داری با سایر نمونه‌ها داشتند.
سعید متصدی زرندی؛ رسول نصیری؛ مهتاب احمدی
چکیده
زمینه و هدف : پایداری محیط زیست یک الزام برای سیستم های حمل و نقل شهری مدرن است. انتخاب گزینه ی مناسب حمل و نقل عمـومی در هر سیستم شهری نه تنها منجر به توسعه ی پایدار حمـل و نقل شهری میگردد، بلکه همچنین فرآینـد برنامـه ریزی را با خصوصیات افراد آن جامعه تطبیـق داده و ســبب تشــویق افــراد بــه اســتفاده از آن و در نتیجــه افزایش بهره وری ...
بیشتر
زمینه و هدف : پایداری محیط زیست یک الزام برای سیستم های حمل و نقل شهری مدرن است. انتخاب گزینه ی مناسب حمل و نقل عمـومی در هر سیستم شهری نه تنها منجر به توسعه ی پایدار حمـل و نقل شهری میگردد، بلکه همچنین فرآینـد برنامـه ریزی را با خصوصیات افراد آن جامعه تطبیـق داده و ســبب تشــویق افــراد بــه اســتفاده از آن و در نتیجــه افزایش بهره وری آن می گردد. از این رو هدف از انجام پژوهش حاضر ارزیابی اثرات زیست محیطی توسعه سیستم حمل و نقل عمومی برقی در شهر تهران می باشد.مواد و روش ها: در این مطالعه پس از اخذ داده های مستند و منتشر شده شامل (کتب ، مقالات حمل و نقلی و اخذ آمارهای حمل و نقل شهر تهران از شرکت های اتوبوس رانی و سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری)، از روش AHP-TOPSSIS برای انتخاب بهترین گزینه جهت توسعه حمل و نقل عمومی در شهر تهران بهره گرفته شده است.یافته ها: نتایج نشان داد که گزینه اجرای سیستم حمل و نقل برقی با سرمایه گزاری بخش خصوصی و اعطای تسهیلات دولتی (0.5798)، استفاده از سیستم حمل و نقل برقی در هسته مرکزی شهر (0.3972)، تبدیل BRT ها به برقی (0.2886) و گزینه عدم اجرا (0.2672) به ترتیب بالاترین و پایین ترین اولویت را در بین روش های توسعه سیستم حمل و نقل عمومی برقی شهر تهران داشته اند.نتیجه گیری: برای نیل به هدف حذف استفاده از سوخت های فسیلی در آینده ای نه چندان دور برای جلوگیری از تغییرات آب و هوایی و حذف آلودگی های محیطی حاصل از سوخت های فسیلی، سیستم حمل و نقل شهری تهران باید در جهت حذف سوخت های فسیلی، توسعه و تبدیل ناوگان خود به سیستم های برقی روی آورد.