مریم چرم زن؛ رضا اسماعیلی؛ میترا محمدی؛ وحید مرادنژادحصاری
چکیده
زمینه و هدف: آلودگی هوا از مهم ترین مشکلات زیست محیطی در قرن اخیر است که سلامت انسانها را تهدید می نماید و ذرات معلق از مرگبارترین انواع آلودگی هوا محسوب می شوند. لذا مطالعه حاضر با هدف انتخاب بهترین الگوریتم درون‌یابی در توزیع مکانی ذرات معلق PM2.5 شهر مشهد در سال 1395 توسط مدلهای مختلف فضایی انجام شد.مواد و روشها: غلظت ذرات معلق PM2.5 ...
بیشتر
زمینه و هدف: آلودگی هوا از مهم ترین مشکلات زیست محیطی در قرن اخیر است که سلامت انسانها را تهدید می نماید و ذرات معلق از مرگبارترین انواع آلودگی هوا محسوب می شوند. لذا مطالعه حاضر با هدف انتخاب بهترین الگوریتم درون‌یابی در توزیع مکانی ذرات معلق PM2.5 شهر مشهد در سال 1395 توسط مدلهای مختلف فضایی انجام شد.مواد و روشها: غلظت ذرات معلق PM2.5 از تعداد 21 ایستگاه فعال سنجش کیفیت هوا در نقاط مختلف شهر مشهد جمع‌آوری و مدلهای درون‌یابی کریجینگ معمولی،کریجینگ جهانی و تابع فاصله معکوس وزن دار به‌منظور بررسی فضایی وضعیت آلودگی هوای کلان‌شهر مشهد مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای مقایسه مدلها و انتخاب بهترین مدل از ریشه میانگین مربعات خطا(RMSE ) و برای انتخاب بهینه‌ترین شرایط اجرای دو مدل کریجینگ معمولی و کریجینگ جهانی از ریشه میانگین خطای استاندارد(Standardized RMSE)استفاده گردید.یافتهها: بر اساس نتایج، بیشترین میانگین فصلی آلاینده PM2.5 در سال 1395 مربوط به فصل پاییز (40/84 میکروگرم بر متر مکعب) و کمترین آن مربوط به فصل بهار (27/78 میکروگرم بر مترمکعب) بود. همچنین منطقه شرق تا شمال شهر مشهد در وضعیت نامناسب‌تری از نظر غلظت آلاینده نسبت به نواحی غربی این شهر قرار داشت. مقایسه مدلها با استفاده از شاخص ریشه میانگین مربعات خطا نیز نشان داد که مدل کریجینگ معمولی به‌علت دارا بودن کمترین میزان RMSE برای میانگین فصلی و سالیانه غلظت ذرات معلق PM2.5 دارای میزان خطای کمتر در مقادیر پیش‌بینی نسبت به اندازهگیری است، لذا دارای شرایط بهتر در میان‌یابی است.نتیجه‌گیری: این پژوهش در نهایت منجر به تولید نقشههایی از وضعیت آلاینده PM2.5 بر روی کل شهر مشهد شد که به‌منظور شناخت مناطق پرریسک در شهر و بکارگیری اقدامات مفید به‌منظور کاهش آلودگی هوا در آن مناطق بسیار سودمند میباشد.
محمد ابراهیم فاضل ولی پور
چکیده
زمینه وهدف : امروزه آلودگی خاک به فلزات سنگین بهعنوان یکی از مهمترین آلاینده ها محسوب میشود و از نظر سمیت و پایداری جز خطرناکترین گروه طبقه بندی شدهاند و بهدلیل خصوصیات آلایندگی شان در خاک، سمی بودن، زمان ماندگاری بالا و تجمع آنها در بافت جانداران، از اهمیت اکولوژیکی و بیولوژیکی زیادی برخوردارند. مطالعه حاضر ...
بیشتر
زمینه وهدف : امروزه آلودگی خاک به فلزات سنگین بهعنوان یکی از مهمترین آلاینده ها محسوب میشود و از نظر سمیت و پایداری جز خطرناکترین گروه طبقه بندی شدهاند و بهدلیل خصوصیات آلایندگی شان در خاک، سمی بودن، زمان ماندگاری بالا و تجمع آنها در بافت جانداران، از اهمیت اکولوژیکی و بیولوژیکی زیادی برخوردارند. مطالعه حاضر با هدف بررسی نحوه پراکنش و توزیع فلزات سنگین در خاک منطقه دهنو شاندیز (شمال غرب مشهد) انجام شد.مواد و روشها: در این تحقیق 20 نمونه خاک از عمق صفر تا 30 سانتیمتری جمع آوری گردید و غلظت کل عناصر آرسنیک، کادمیوم، کبالت، کروم و نیکل با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر جذب اتمی اندازهگیری شد. برخی از ویژگیهای خاک شامل PH، درصد کربن، ظرفیت تبادل کاتیونی و بافت خاک نیز در نمونهها اندازهگیری گردید. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرم افزار آماری spss ، ورژن 7/2 انجام شد.یافتهها: بر اساس نتایج حاصل از اندازهگیری میزان غلظت فلزاتسنگین، میانگین غلظت آرسنیک، کادمیوم، کبالت، کروم و نیکل در منطقه مورد مطالعه بهترتیب 10/87، 0/26، 14/8، 56/6 و 2/68میلی گرم بر کیلوگرم بود. همچنین براساس نتایج حاصل از آنالیز آماری انحرافمعیار و میانگین فلزات آرسنیک، کادمیوم، کبالت، کروم و نیکل در منطقه مورد مطالعه بهترتیب 1/97، 0/16، 1/32، 19/47 و 17/39 بود.نتیجه گیری: غلظت نیکل در خاکهای منطقه نسبت به میانگین استاندارد سازمان حفاظت محیطزیست ایران بالاتر و غلظت کروم، کبالت، کادمیوم و آرسنیک نسبت به میانگین این استاندارد پایینتر است. وجود خاک های سرپانتینیتی، سبب افزایش غلظت عنصر نیکل در منطقه شده است.
سیدامیر حسینی لرگانی؛ شاهین رفیعی؛ سید سعید محتسبی
چکیده
زمینه و هدف: تأثیر تنوع انواع پسماند تولید شده در سامانه، حمل‌و‌نقل و تیمار پسماند، تنوع آلایندگی ناشی از جمع‌آوری زباله و غیره مشکلات استانداردی هستند که جوامع از جمله ایران با آن سروکار دارند. شهر تهران بهعنوان پایتخت ایران، روزانه بیش از ۷۰۰۰ تن پسماند تولید میکند و در صورت عدم مدیریت صحیح این حجم از پسماند، انتشاراتی بیش ...
بیشتر
زمینه و هدف: تأثیر تنوع انواع پسماند تولید شده در سامانه، حمل‌و‌نقل و تیمار پسماند، تنوع آلایندگی ناشی از جمع‌آوری زباله و غیره مشکلات استانداردی هستند که جوامع از جمله ایران با آن سروکار دارند. شهر تهران بهعنوان پایتخت ایران، روزانه بیش از ۷۰۰۰ تن پسماند تولید میکند و در صورت عدم مدیریت صحیح این حجم از پسماند، انتشاراتی بیش از حد مجاز به محیط زیست وارد میکند. مطالعه حاضر با هدف کمینه کردن انتشارات تولیدی ناشی از پسماند در شهر تهران انجام شد.مواد و روشها: در این پژوهش، یک مدل ابرساختار برای مدیریت پسماند جامد ارائه شد که رویکرد آن، رسیدن به حداکثر انتشارات اجتناب شده میباشد. بهینهسازی با نرمال‌سازی خروجی مربوط به انتشارات و سپس دسته‌بندی و مرتب کردن دادهها انجام شد.یافتهها: با بررسی 31250 سناریوی مختلف و بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، بهترین سناریو از نظر بهینهسازی انتشارات، سناریو 21303 بود و حالتی است که مواد آلی، کاغذ و چوب وارد هضم بی‌هوازی و پلاستیک، شیشه و آهن وارد فرآیند بازیافت شوند. در این حالت میزان انتشارات اجتناب شده برابر 837027- کیلوگرم کربن دی اکسید معادل در هر روز است.نتیجه‌گیری: میتوان هضم بی‌هوازی مواد آلی، کاغذ و چوب و بازیافت پلاستیک، شیشه و آهن را بهعنوان یک الگوی پایدار برای سیستم فعلی مدیریت پسماند شهر تهران انتخاب کرد. در این حالت میزان اجتناب شده انتشارات نیز افزایش زیادی مییابد و میتوان آن را بهعنوان بهترین گزینه دوست‌دار محیط زیست در نظر گرفت.
سیده فاطمه موسوی؛ فتح اله غلامی
چکیده
زمینه و هدف: با توجه به اثرات سوء لجن تصفیه‌خانه فاضلاب و مشکلات زیستمحیطی زائدات آلی، امروزه کمپوست همزمان بهعنوان روشی جدید برای استفاده مجدد از لجن مطرح شده است تا منجر به دفع ایمن لجن و زائدات آلی شود. مطالعه مروری حاضر با هدف بررسی کمپوست همزمان لجن تصفیه‌خانة فاضلاب و انواع زائدات آلی جهت راهبردی برای کاهش آلودگی محیط زیست ...
بیشتر
زمینه و هدف: با توجه به اثرات سوء لجن تصفیه‌خانه فاضلاب و مشکلات زیستمحیطی زائدات آلی، امروزه کمپوست همزمان بهعنوان روشی جدید برای استفاده مجدد از لجن مطرح شده است تا منجر به دفع ایمن لجن و زائدات آلی شود. مطالعه مروری حاضر با هدف بررسی کمپوست همزمان لجن تصفیه‌خانة فاضلاب و انواع زائدات آلی جهت راهبردی برای کاهش آلودگی محیط زیست و کشاورزی انجام شد.مواد و روشها: در مطالعه مروری حاضر مقالات پایگاه‌های داده Scopus، Springer، Web of Sciences و PubMed به زبان انگلیسی و google scholar به زبان فارسی جستجو شد و پارامترهایی نظیر pH، نسبت کربن به نیتروژن، درصد رطوبت و زمان انجام فرآیند مورد مطالعه قرار گرفت. بدین‌منظور از کلیدواژه‌های Co-compost، wastewater treatment sludge، organic wastes، environmental pollution و agricultural و همچنین کمپوست همزمان، لجن تصفیه‌خانة فاضلاب، زائدات آلی، آلودگی محیطزیست و کشاورزی استفاده شد.یافتهها: در بازه زمانی 2020-2011، از مجموع 38 مقاله دریافت شده ، تعداد 14 مقاله با واژه‌های مذکور یافت شد و 24 مورد از مقالات بهدلیل اینکه فاقد واژة لجن تصفیه‌خانه بودند، 5 کتاب و 6 مقاله که در رابطه با فاضلاب بودنداز مطالعه حذف شدند. بررسی مقالات نهایی نشان داد، برای بهبود فرآیند کمپوست میتوان با کاهش اندازه مواد خام اولیه و استفاده از مواد حجیم کننده به‌منظور کاهش زمان فرآیند و همچنین اندازهگیری و کنترل pH، نسبت کربن به ازت و درصد رطوبت به‌صورت روزانه، به افزایش کیفیت محصول اشاره کرد.نتیجه‌گیری: در اکثر مطالعات گذشته از مواد حجیم کننده و کاهش اندازه ذرات به‌منظور افزایش هوادهی کمپوست و کاهش زمان استفاده شده بود. مهمترین پارامترهای تأثیرگذار در فرآیند کمپوست همزمان، تنظیم pH و درجه حرارت بود. فرآیند کمپوست همزمان با کاهش اثرات سوء زیستمحیطی لجن تولیدی تصفیه‌خانه و زائدات آلی، بهعنوان یک فرآیند دوست‌دار محیطزیست سبب افزایش بهداشت و سلامت افراد جامعه میشود.
نرجس باقری؛ گیتی کاشی؛ حمید رضا تشیعی
چکیده
زمینه و هدف: هلیکوباکتر پیلوری، شایع‌ترین پاتوژن گوارشی است که بیش از نیمی از مردم دنیا آلوده به این باکتری می‌باشند. هلیکوباکتر پیلوری باکتری، عامل زخم گوارشی (گاستریت مزمن)، سرطان معده، لمفوم و آدنوکارسینوم میباشد. مطالعه حاضر با هدف کاربرد روش واکنش زنجیره‌ای پلیمرازی (PCR) برای حضور هلیکوباکتر پیلوری شیر آب مصرفی و آب چاه بیمارستان‌های ...
بیشتر
زمینه و هدف: هلیکوباکتر پیلوری، شایع‌ترین پاتوژن گوارشی است که بیش از نیمی از مردم دنیا آلوده به این باکتری می‌باشند. هلیکوباکتر پیلوری باکتری، عامل زخم گوارشی (گاستریت مزمن)، سرطان معده، لمفوم و آدنوکارسینوم میباشد. مطالعه حاضر با هدف کاربرد روش واکنش زنجیره‌ای پلیمرازی (PCR) برای حضور هلیکوباکتر پیلوری شیر آب مصرفی و آب چاه بیمارستان‌های منتخب شهر تهران سال 1399 انجام گرفت. مواد و روشها: در این مطالعه توصیفی- تحلیلی خوشه‌ای تصادفی، نمونهها از شیر آب مصرفی سیستم توزیع آب آشامیدنی ۲۲ نمونه و آب چاه ۶ نمونه از بیمارستان‌های منتخب در نواحی مختلف شهر تهران از تاریخ 15 شهریور تا 30 آبان 1399 تهیه شد. نمونهها در ظروف استریل بر اساس دستورالعمل روشهای استاندارد ملی جمع‌آوری شد. هلیکوباکتر پیلوری در این تحقیق با استفاده از روش واکنش زنجیره‌ای پلیمرازی (PCR) و کشت سطحی ارزیابی شد. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS، ورژن 18 انجام گرفت. یافتهها: در این مطالعه شیوع هلیوباکتر پیلوری با روش PCR، 2 مورد (10/3 درصد) گزارش شد. میانگین تعداد هلیوباکتر پیلوری در میلی‌لیتر نمونه‌های شیر آب مصرفی و آب چاه بهترتیب 0/18±0/85 و 0/67±1/63 بود. میانگین تعداد باکتری‌های بشقابی هترتروفی در میلی‌لیتر نمونه‌های شیر آب مصرفی و آب چاه بیمارستان‌های منتخب شهر تهران بهترتیب 0/0±0/0 و 2/10±7/83 بود. میانگین تعداد باکتری‌های کلیفرم، اشرشیا کلی، پسودوموناس آئروژینوزا، کلستریدیوم پرفرینژینس و استرپتوکوکوس فکالیس در 100 میلی‌لیتر نمونه‌های شیر آب مصرفی 0/0±0/0 بود. نتیجه‌گیری: هلیکوباکتر پیلوری به‌علت مقاومت تحت شرایط نامساعد محیطی ماندگاری بالایی در محیط آبی دارد و حذف آن شاخصی از بهداشت محیط مناسب خواهد بود. کنترل آلودگی و استراتژی‌های پیشگیری به‌منظور کاهش خطر حضور هلیکوباکتر پیلوری برای تهیه منابع آب سالم به مقامات بهداشت عمومی پیشنهاد میشود. بررسی کیفیت بیولوژیکی (باکتری هتروتروفی، کلیفرم، اشرشیا کلی، پسودوموناس آئروژینوزا، کلستریدیوم پرفرینژینس، استرپتوکوکوس فکالیس)، کیفیت فیزیکی- شیمیایی آب و هلیکوباکتر پیلوری، از جمله نقاط قوت و نوآوری این تحقیق محسوب می‌شوند.
محمدحسن یزدانی؛ مریم جامی اودولو؛ ژیلا فرزانه سادات زارنجی
چکیده
زمینه و هدف: با ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺸﮑﻼت زﯾﺴﺖﻣﺤﯿﻄﯽ روزﺑﻪروز در ﺣﺎل اﻓﺰاﯾﺶ اﺳﺖ، ﺣﻔﻆ ﻣﺤﯿﻂزﯾﺴﺖ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ رﻓﺘﺎر زﯾﺴﺖﻣﺤﯿﻄﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. در این میان زبالهپراکنی و تجمع زباله در طبیعت و محیط، بهعنوان یک مسأله زیستمحیطی و انسانی کاملاً شناخته شده است که علاوه بر مسائل زیباییشناختی محیط، تهدیدی برای ...
بیشتر
زمینه و هدف: با ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺸﮑﻼت زﯾﺴﺖﻣﺤﯿﻄﯽ روزﺑﻪروز در ﺣﺎل اﻓﺰاﯾﺶ اﺳﺖ، ﺣﻔﻆ ﻣﺤﯿﻂزﯾﺴﺖ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ رﻓﺘﺎر زﯾﺴﺖﻣﺤﯿﻄﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. در این میان زبالهپراکنی و تجمع زباله در طبیعت و محیط، بهعنوان یک مسأله زیستمحیطی و انسانی کاملاً شناخته شده است که علاوه بر مسائل زیباییشناختی محیط، تهدیدی برای بهداشت و سلامتی روحی، روانی و جسمی شهروندان است. علی‌رغم تأثیرات مثبت شیوع ویروس کووید-19 در محیط زیست، تأثیرات منفی نیز بر محیط زیست داشته است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل آسیبشناسانه رفتار زیستمحیطی شهروندان در منطقه 3 شهر اردبیل با تأکید بر زبالهپراکنی در دوران پاندومی کووید-19 و با در نظر گرفتن 4 معیار (فقدان امکانات، محیط کثیف، گمنامی و عادت به زبالهپراکنی) صورت گرفت.مواد و روشها: در این مطالعه توصیفی تحلیلی و پیمایشی، جهت سنجش رفتارهای زیستمحیطی شهروندان محلات مورد مطالعه، شاخص‌های مرتبط زبالهپراکنی با استفاده از روش آنتروپی وزندهی و محلات هدف با بهره‌گیری از روشهای تصمیم‌گیری رتبه‌بندی و برای دستیابی به اولویتبندی نهایی از روش ادغامی کپ‌لند استفاده شد. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرم‌افزار آماری25 SPSS، و اکسل جهت برآورد میانگین پاسخهای پرسشنامه انجام شد.یافته ها: بر اساس یافتههای حاصل از روشهای مختلف تصمیم‌گیری، محله ملایوسف و ملاباشی با کمترین امتیاز در نامطلوبترین وضعیت و رتبه نخست به لحاظ زبالهپراکنی قرار داشتند و محله رضوان با کسب بیشترین امتیاز در رتبه آخر و دارای بهترین وضعیت بود.نتیجه گیری: از آنجایی که بسیاری از شهروندان فقدان یا ضعف خدمات مربوط به دفع زباله را یکی از دلائل مهم رفتار زبالهپراکنی دانستهاند، از این رو فراهم نمودن زیرساختهای بهداشتی- مراقبتی و آموزشی در سطح شهر بسیار حائز اهمیت میباشد تا بتوان افراد جامعه را به رفتارهای زیستمحیطی مسئولانه تشویق نمود.
مهدی عابدینی؛ تورج کریمی؛ عادل آذر؛ فرزانه خسروانی
چکیده
زمینه و هدف: پسماندهای بیمارستانی بعد از رادیواکتیو، بهعنوان دومین پسماندهای خطرناک مطرح هستند. اگرچه این موضوع، سلامت شهروندان و محیطزیست را تهدید میکند، ولی اختلاف‌نظر بین نهادهای متولی، مدیریت پسماندهای بیمارستان را با مشکل جدی مواجه کرده است. مدیریت نامناسب از یک‌سو و افزایش حجم این پسماندها به سبب شیوع ویروس کرونا از ...
بیشتر
زمینه و هدف: پسماندهای بیمارستانی بعد از رادیواکتیو، بهعنوان دومین پسماندهای خطرناک مطرح هستند. اگرچه این موضوع، سلامت شهروندان و محیطزیست را تهدید میکند، ولی اختلاف‌نظر بین نهادهای متولی، مدیریت پسماندهای بیمارستان را با مشکل جدی مواجه کرده است. مدیریت نامناسب از یک‌سو و افزایش حجم این پسماندها به سبب شیوع ویروس کرونا از سوی دیگر، ضرورت پرداختن به این موضوع را دوچندان نموده است. ، لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی و ساختاردهی تعارضات و تناقضات میان ذی‌نفعان این مسئله انجام شد.مواد و روشها: در این مطالعه، ابتدا با استفاده از رویکرد استراتژی مذاکره و بازتاب مفاهمه، مشارکت‌کنندگان مسئله شناسایی شدند. سپس با ترسیم نمودار قدرت-علاقه بازیگران اصلی تعیین و در نهایت با استفاده از تئوری درام، تقابل و تعارض بازیگران در این مسئله ساختاردهی گردید.یافتهها: با توجه به اولویت‌ها و گزینههای تصمیم 5 بازیگر اصلی در میز مذاکره، عدم همکاری و کشمکش زیادی بین آنها وجود داردشت. بیشترین کشمکش میان سازمان‌های پسماند و بیمارستانها شکل گرفت و مهمترین نوع معضل بین سازمان‌ها، معضل رد گزینههای یکدیگر بود.نتیجه‌گیری: تعارضات ناشی از معضل رد گزینهها را میتوان به‌نوعی بهترین نوع از تعارض دانست که با مصالحه و همکاری سازمان‌ها با یکدیگر میتوانند بهبود در مسئله را ایجاد کنند. در این حالت با مذاکره، اندکی انعطاف‌پذیری و سازش در مورد گزینههای موجود و یا با اندکی تغییر و نوآوری در ارائه گزینههای جدیدتر، میتوان این تعارضات را به همکاری تبدیل نمود.
مرجان تیموری یگانه؛ لیلا تیموری یگانه
چکیده
زمینه و هدف: .از آنجا که تهیه و توزیع مواد غذایی بهداشتی در مراکز خدمات غذایی مهم ترین نقش را در پیشگیری و ابتلای بیماری های منتقله از مواد غذایی دارد. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی آگاهی، عملکرد و نگرش بهداشت و ایمنی مواد غذایی مراکز خدمات غذایی استان کرمانشاه در زمان شیوع همه‌گیری بیماری کووید-19 انجام شد.مواد و روشها: در این مطالعه ...
بیشتر
زمینه و هدف: .از آنجا که تهیه و توزیع مواد غذایی بهداشتی در مراکز خدمات غذایی مهم ترین نقش را در پیشگیری و ابتلای بیماری های منتقله از مواد غذایی دارد. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی آگاهی، عملکرد و نگرش بهداشت و ایمنی مواد غذایی مراکز خدمات غذایی استان کرمانشاه در زمان شیوع همه‌گیری بیماری کووید-19 انجام شد.مواد و روشها: در این مطالعه مقطعی جهت جمع‌آوری دادهها از پرسشنامه استاندارد شامل اطلاعات دموگرافیک،عملکرد آگاهی ودانش استفاده شد. پرسشنامه در 4 بخش شامل اطلاعات دموگرافیک، بخش آگاهی، نگرش و عملکرد تنظیم شد. در بخش اول اطلاعات دموگرافیک شامل جنسیت، سن، میزان تحصیلات، میزان درآمد، میزان سلامتی و رضایت‌مندی، بخش دوم آگاهی به‌صورت 7 سؤال 2 گزینه‌ای، بخش سوم نگرش 12 سؤال 5 گزینه‌ای و بخش عملکرد شامل 10 سؤال 5 گزینه‌ای بود. ابزار پرسش نامه استاندارد نگرش ، عملکرد و آگاهی مواد غذایی وروش کار تجزیه و تحلیل داده در دو بخش توصیفی و استنباطی با نرم افزار spss صورت گرفت.یافتهها: رعایت اصول بهداشتی و ایمنی مواد غذایی میتواند احتمال آلودگی غذاها با هرگونه پاتوژنی به‌ویژه کرونا ویروس جدید را به‌حداقل برساند. در این راستا میانگین نمره نگرش پاسخ‌دهندگان 5/3±51/67 برآورد شد. این میانگین در بخش بهداشت 7/3±48/51 و در بخش ایمنی 7/6±19/58 برآورد گردید، بنابراین نمره بخش ایمنی بالاتر از بخش بهداشت بود. میانگین نمره عملکرد پاسخ‌دهندگان 1/4±45/72 برآورد شد. این میانگین در بخش بهداشت 1/2±31/49 و در بخش ایمنی 7/2±07/65 برآورد گردید. بنابراین نمره بخش ایمنی بالاتر از بخش بهداشت بود. میانگین نمره آگاهی پاسخ‌دهندگان 8/6±71/54 برآورد شد. این میانگین در بخش بهداشت 1/2±31/49 و در بخش ایمنی 7/5±11/35 برآورد گردید، بنابراین نمره بخش بهداشت بالاتر از بخش ایمنی بود.نتیجه‌گیری: ارزیابی آگاهی، عملکرد و نگرش بهداشت و ایمنی مواد غذایی در مراکز خدمات غذایی استان کرمانشاه در زمان شیوع همه‌گیری بیماری کووید-19، از وضعیت نسبتاً ضعیفی برخوردار است. با این‌حال اکثر پاسخ‌دهندگان از میکروارگانیسم موجود در دست و بینی، اهمیت بهداشت دستها قبل و حین تهیه غذا و سرو آن، درجه حرارت نگهداری غذای گرم و وضعیت میکروارگانیسمها در سردخانه آگاهی کافی نداشتند. این عدم آگاهی میتواند شرایط را برای آلودگی متقابل و افزایش رشد میکروارگانیسمهای غذازاد در زمان شیوع ویروس کرونا فراهم نماید.