مریم بحیرایی
چکیده
زمینه و هدف : شیرابه زباله شهری به دلیل داشتن مواد آلی، مواد معدنی و فلزات سنگین بعنوان یکی از مشکلات محیط زیست بشمار می رود که نیاز به تصفیه دارد. جذب سطحی یکی از روش های مورد استفاده در جذب آلاینده ها توسط مواد جاذب می باشد. در این مطالعه به بررسی کارایی حذف فلز روی از شیرابه محل دفن زباله شهر همدان توسط جاذب پوست موز اصلاح شده توسط محلول ...
بیشتر
زمینه و هدف : شیرابه زباله شهری به دلیل داشتن مواد آلی، مواد معدنی و فلزات سنگین بعنوان یکی از مشکلات محیط زیست بشمار می رود که نیاز به تصفیه دارد. جذب سطحی یکی از روش های مورد استفاده در جذب آلاینده ها توسط مواد جاذب می باشد. در این مطالعه به بررسی کارایی حذف فلز روی از شیرابه محل دفن زباله شهر همدان توسط جاذب پوست موز اصلاح شده توسط محلول اسیدی پرداخته شده است. مواد و روش ها: در مطالعه توصیفی- تحلیلی حاضر اثر متغیرهای زمان تماس، مقدار جاذب، pH و غلظت بر کارایی حذف فلز روی از شیرابه انجام گرفته است. جهت بررسی چگونگی فعل و انفعال بین جاذب و جسم جذب شونده از مدل های جذب ایزوترم لانگمویر و فروندلیچ و بررسی سرعت فرایند جذب از سینتیک جذب شبه مرتبه اول و دوم استفاده شد. یافته ها : بیشترین کارایی حذف فلز روی (92%) توسط جاذب پوست میوه موز اصلاح شده در pH بهینه 7، زمان تماس 70 دقیقه، مقدار جاذب g/l 6 و غلظت mg/l 1 رخ داد. حداکثر ظرفیت جذب جاذب نیز mg/g 34 تعیین گردید. نتایج نشان داد که رفتار فرایند موردنظر از مدل ایزوترمی جذب لانگمیر تبعیت کرده و سینتیک آن بر واکنش شبه مرتبه دوم منطبق می شود. نتیجه گیری : استفاده از جاذب طبیعی پوست موز اصلاح شده با محلول اسید نیتریک توانایی بالایی در حذف فلز روی از شیرابه را دارد و می تواند به عنوان جایگزینی مناسب برای کاهش مشکلات ناشی از جاذب‌های متداول شیمیایی استفاده گردد.
کیوان شایسته؛ مهران خجسته؛ نیایش شایسته؛ محمدجواد خانی؛ فرزاد زحمتی؛ وحید وحیدفرد
چکیده
زمینه و هدف: رودخانه بالخلی‌چای که به سد یامچی می‌ریزد تامین-کننده آب شرب اردبیل می‌باشد. در این تحقیق، مطالعه اثرگذاری چشمه قینرجه بر روی رودخانه بالخلی‌چای براساس شاخص‌های کیفیت آب‌های سطحی مدنظر می‌باشد.مواد و روش: ابتدا اقدام به پایش ماهانه و آنالیز چشمه آبگرم قینرجه ( ایستگاه 1)، رودخانه قبل پذیرش و بعد از پذیرش آب چشمه ( ایستگاههای ...
بیشتر
زمینه و هدف: رودخانه بالخلی‌چای که به سد یامچی می‌ریزد تامین-کننده آب شرب اردبیل می‌باشد. در این تحقیق، مطالعه اثرگذاری چشمه قینرجه بر روی رودخانه بالخلی‌چای براساس شاخص‌های کیفیت آب‌های سطحی مدنظر می‌باشد.مواد و روش: ابتدا اقدام به پایش ماهانه و آنالیز چشمه آبگرم قینرجه ( ایستگاه 1)، رودخانه قبل پذیرش و بعد از پذیرش آب چشمه ( ایستگاههای 2 و 3) به‌مدت یک‌سال شد. علیرغم دبی پایین چشمه نسبت به رودخانه، غلظت برخی کاتیون‌ها و آنیون‌ها در رودخانه به‌شدت افزایش یافت. در این مقاله، با تعیین IRWQISC به-عنوان شاخص کیفیت آب‌های سطحی ایران و NSFWQI به‌عنوان شاخصی بین-المللی، کیفیت آب برای سه ایستگاه، تعیین شد.یافته‌ها: نتایج بیانگر آن بود که آب رودخانه، بعد از ورود آب چشمه از لحاظ کیفیت، تنزل رده پیدا کرد؛ به-عبارتی دیگر، شاخص IRWQISC کیفیت آب رودخانه از رده نسبتا خوب به متوسط تنزل یافت. به‌دلیل وجود حدود ppb2000 آرسنیک، حدود ppb7000 آهن و حدود ppb2500 منگنز در چشمه قینرجه، به‌نظر می‌رسد که شاخص‌های متداول جهت مطالعه کیفیت واقعی رودخانه بالخلی‌چای کافی نباشد؛ لذا شاخص IRWQISTهم در این تحقیق مورد توجه قرار گرفت. در اثر ورود چشمه به رودخانه، شاخص سمیت رودخانه از وضعیت نسبتا خوب به نسبتا بد، دو رده تنزل یافت.نتیجه‌گیری: با توجه به تاثیرگذاری بالای چشمه قینرجه بر روی کیفیت رودخانه بالخلی‌چای از منظر شاخص‌های IRWQISC و خصوصا IRWQIST و با توجه به اهمیت رودخانه بالخی‌چای در تامین آب‌شرب اردبیل، ضرورت تصفیه آب چشمه قبل از ورود به رودخانه بالخلی‌چای کاملا مشهود است
مریم نامداری؛ محمد رضا اتابکی
چکیده
چکیدهزمینه و هدف: امروزه روش‌های دفع لجن فاضلاب شامل خشک شدن، سوزاندن و استفاده در زمین است، اما هر یک از این روشها آسیب‌پذیری خود را دارد. مدیریت لجن فاضلاب نه تنها به دلیل مقادیر بالای تولید بلکه به خاطر غلظت بالای فلزات سنگین و عوامل بیماری‌زا در آن دشوار است. تحقیقات نشان داده تبدیل لجن فاضلاب به کودهای آلی از جمله کود مایع آلی ...
بیشتر
چکیدهزمینه و هدف: امروزه روش‌های دفع لجن فاضلاب شامل خشک شدن، سوزاندن و استفاده در زمین است، اما هر یک از این روشها آسیب‌پذیری خود را دارد. مدیریت لجن فاضلاب نه تنها به دلیل مقادیر بالای تولید بلکه به خاطر غلظت بالای فلزات سنگین و عوامل بیماری‌زا در آن دشوار است. تحقیقات نشان داده تبدیل لجن فاضلاب به کودهای آلی از جمله کود مایع آلی به خاطر مزیت‌های فراوانی که دارد از جمله میزان فلزات سنگین کمتر، قابلیت استفاده آسان همراه با سیستم آبیاری، قابلیت جذب سریع‌تر به‌وسیله‌ی گیاهان و افزایش بازدهی رشد آنها و غیره بسیار مورد توجه قرار گرفته است. هدف از مطالعه حاضر بررسی ویژگی‌های لجن بیولوژیک فاضلاب و کود مایع آلی حاصل از آن می‌باشد.مواد و روشها: در این تحقیق لجن بیولوژیک با استفاده از محلول سود 25/0 مولار طی سه مرحله استخراج به کود مایع تبدیل شد. مشخصه یابی لجن و کود مایع تولیدی با انجام آزمایش‌های تعیین غلظت فلزات سنگین (روی، سرب، کادمیوم، کروم، نیکل، آهن و مس)، درصد نیتروژن کل، فسفر قابل جذب، پتاسیم محلول، غلظت سدیم کل، میزان هدایت الکتریکی و pH انجام شد.یافته‌ها: نتایج حاصل نشان داد میزان نیتروژن کل، پتاسیم محلول، غلظت فلزات سنگین با افزایش مراحل استخراج کود مایع آلی از لجن کاهش یافت. درصورتی‌که میزان فسفر قابل‌جذب، میزان سدیم کل، هدایت الکتریکی و pH افزایش یافت.نتیجه‌گیری: نتایج به‌دست آمده نشان داد که کود مایع حاصل از لجن فاضلاب به دلیل ویژگی‌های که دارد می‌تواند به عنوان اصلاح کننده خاک در بخش کشاورزی مورد استفاده قرار گیرد.نوع مقاله: پژوهشی
سمیرا عبدالرحیمی؛ علی اکبر صفری
چکیده
زمینه و هدف: جایگاه‌های خاکسپاری پسماندهای شهری و بیمارستانی که دارای آلودگی‌های گوناگون بویژه دارویی هستند، زیستگاه شایسته‌ای را برای باکتریهای پایدار در برابر آلاینده‌ها فراهم می‌کنند و بنابراین نخش ویژه‌ای در ترابری ژن‌های پایداری دارند. از اینرو، فراوانی ریزجانداران و پایداری پادزیستی باکتری‌ها در نمونه‌های خاک و شیرابه ...
بیشتر
زمینه و هدف: جایگاه‌های خاکسپاری پسماندهای شهری و بیمارستانی که دارای آلودگی‌های گوناگون بویژه دارویی هستند، زیستگاه شایسته‌ای را برای باکتریهای پایدار در برابر آلاینده‌ها فراهم می‌کنند و بنابراین نخش ویژه‌ای در ترابری ژن‌های پایداری دارند. از اینرو، فراوانی ریزجانداران و پایداری پادزیستی باکتری‌ها در نمونه‌های خاک و شیرابه جایگاه‌های خاکسپاری پسماند شهری و بیمارستانی شهر همدان بررسی گردید. مواد و روشها: ویژگی‌های خاک و شیرابه و همچنین فراوانی ریزجانداران آنها شمارش و آزمون گردید. همچنین درسد باکتری-های پایدار در برابر ده پادزیست پرکاربرد آمپی سیلین، آموکسی سیلین، سفکسیم، جنتامایسین، استرپتومایسین، تتراسایکلین، داکسی سایکلین، کلرامفنیکل، لینکومایسین و مترونیدازول بررسی شد. افزون بر آن پاسخ باکتریهای دو خاک دستنخورده و خاکچال پسماند نوین شهری به غلظت‌های گوناگونی از سه پادزیست آمپی‌سیلین، جنتامایسین و تتراسایکلین سنجیده شد. یافته‌ها: بالاترین لگاریتم فراوانی قارچ‌ها، اکتینومیست‌ها، سودوموناس‌ها و انتروباکتر‌ها بترتیب با اندازه 35/5، 28/5، 13/6 و 98/5 در خاکچال نوین پسماند شهری بدست آمد. درسد باکتریهای پایدار در برابر هر ده پادزیست در نمونه‌های خاکچال نوین پسماند شهری بیشتر از جایگاه‌های دیگر و در خاک دستنخورده کمتر از جایگاه‌های دیگر بود. این یافته در بررسی پاسخ به دوز پادزیست‌های آمپی سیلین، جنتامایسین و تتراسایکلین نیز دیده شد و غلظت کشنده این پادزیست‌ها برای باکتریهای خاکچال نوین پسماند شهری به ترتیب 1500، 1000 و 100 ppm بود. ولی برای خاک دستنخورده بسیار کمتر و به ترتیب 10، 18 و 50 ppm بود.نتیجه گیری: روهمرفته، این پژوهش نشان داد که جایگاه‌های خاکسپاری پسماندهای شهری و بیمارستانی، زیستگاه شایسته‌ای برای باکتریهای پایدار در برابر پادزیست‌ها فراهم می‌کند که مایه افزایش ترابری ژن‌های پایداری در میان باکتری‌ها می‌شود. از این دیدگاه باکتری‌هایی که از راه پسماندها به خاک می‌رسند، می‌توانند زیانبارتر هم باشند.
حامد رمضانی اول ریابی؛ سید علیرضا حاجی سید میرزاحسینی؛ علی فیروزی چاهک؛ علیرضا محمدزاده؛ جلیل ایمانی هرسینی
چکیده
زمینه و هدف: پلاستیک های پلی اتیلن امروزه به معظل بزرگ بهداشت محیط یعنی تولید بی رویه پسماند تبدیل شده است و محیط زیست را به خطر انداخته است. ولی حشرات به کمک محیط زیست آمده است و در این میان شب پره بزرگ موم خوار( Galleria mellonella) قادر است به کمک میکروبیوم معده در مرحله لاروی خود، پلاستیک پلی اتیلن، پلی استر، فویل آلومنیوم و حتی ماسک های پارچه ...
بیشتر
زمینه و هدف: پلاستیک های پلی اتیلن امروزه به معظل بزرگ بهداشت محیط یعنی تولید بی رویه پسماند تبدیل شده است و محیط زیست را به خطر انداخته است. ولی حشرات به کمک محیط زیست آمده است و در این میان شب پره بزرگ موم خوار( Galleria mellonella) قادر است به کمک میکروبیوم معده در مرحله لاروی خود، پلاستیک پلی اتیلن، پلی استر، فویل آلومنیوم و حتی ماسک های پارچه ای را هضم کند. این مطالعه نیز با هدف بررسی توانایی لاروهای گالریا ملونلا در حذف پلاستیک پلی -اتیلن طراحی شد.مواد و روشها: ابتدا لاروهای گالریا ملونلا از خرداد ماه 1401 از زنبورستانهای عسل شهرستان گناباد- خراسان رضوی، جمع آوری شد. لاروها در آزمایشگاه حشره شناسی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی گناباد با غذای موم و مصنوعی در باکس های پلاستیکی و در اتاقک های تاریک ( دما 2±25 و رطوبت 33%)پرورش یافتند. برای تغذیه لاروها از پلاستیک های فریزری، زباله و فروشگاهی(اصطلاحاً دسته دار) قطعات فیلم پلاستیک به قطر (10×10 سانتیمتر) برش زده شد و بر روی 10 پتری دیش به قطر( 8×8 سانتیمتر) حاوی 10 لارو گذاشته شد و روی فیلم های پلی اتیلن یک پتری دیش دیگر(دارای سوراخ جهت تنفس لاروها) قرار گرفت. بیوماس تولید شده لاروهای مربوط به هر نوع پلاستیک جداگانه با دستگاه اسپکترومتری مادون قرمز تبدیل فوریه(FT-IR) آنالیز شدند.یافته ها: آنالیز 8 نوع زیست توده تولیدی تغذیه لاروها از موم(کنترل) در مقایسه با پلاستیک های پلی اتیلن( مورد هدف) با FT-IRگروه های عاملی C-CL، C=O، C=C، R-OH، CH2، -C-C- که نشانه تخریب پلاستیک پلی اتیلن است را آشکار کرد. همچنین مقایسه میزان حذف پلاستیک در بین لاروهای تغذیه شده بر روی انواع فیلم پلی اتیلن اختلاف معنی داری(P<0.05) را مشخص کرد.نتیجه گیری: لارو گالریا ملونلا به عنوان یک روش بیولوژیک، در آینده می تواند در حذف پلاستیک از طبیعت موثر باشد.
نیره السادات حسینی؛ سهیل سبحان اردکانی
چکیده
زمینه و هدف: حمل و نقل جاده‌ای یکی از مهم‌ترین و بزرگترین منابع آلودگی فلزی است که بوم‌سازگان حاشیه جاده را به مناطقی آلوده تبدیل کرده است. از اینرو، این پژوهش با هدف ارزیابی آلودگی و منشأیابى عناصر روی، سرب، کادمیم، کبالت، کروم، مس، منگنز و نیکل در خاک سطحی حاشیه برخی جاده‌های همدان در سال 1398 انجام یافت.مواد و روشها: ...
بیشتر
زمینه و هدف: حمل و نقل جاده‌ای یکی از مهم‌ترین و بزرگترین منابع آلودگی فلزی است که بوم‌سازگان حاشیه جاده را به مناطقی آلوده تبدیل کرده است. از اینرو، این پژوهش با هدف ارزیابی آلودگی و منشأیابى عناصر روی، سرب، کادمیم، کبالت، کروم، مس، منگنز و نیکل در خاک سطحی حاشیه برخی جاده‌های همدان در سال 1398 انجام یافت.مواد و روشها: در این مطالعه توصیفی-مقطعی، 63 نمونه خاک سطحی در طول 700 متر از یک قطعه 9 کیلومتری از جاده‌های مواصلاتی گلتپه، رزن و کرمانشاه در استان همدان جمعآوری و پس از آماده‌سازی نمونه‌ها، محتوی عناصر در آنها به‌روش طیف سنجی نوری پلاسمای جفت شده القایی (ICP-OES) خوانده شد. همچنین، نسبت به محاسبه شاخص شدت آلودگی (CSI) نیز اقدام شد. پردازش آماری نتایج نیز با استفاده از نرم‌افزار SPSSانجام یافت.یافته ها: بیشینه میانگین محتوی عناصر روی، کادمیم، کبالت، کروم، منگنز و نیکل به‌ترتیب با 122، 0.320، 1.92، 17.3، 334 و 22.2 میلیگرم در کیلوگرم مربوط به ایستگاه رزن و بیشینه میانگین محتوی عناصر سرب و مس به‌ترتیب با 26.4 و 25.0 میلیگرم در کیلوگرم مربوط به خاک حاشیه جاده کرمانشاه (ایستگاههای پر ترافیک) و بیانگر تأثیر تراکم ترافیک بود. نتایج محاسبه شاخص CSI بیانگر کیفیت قابل قبول خاک در ایستگاههای مورد مطالعه بود. همچنین، نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل های آماری چند متغیره (PCC، PCA و HCA) نشان داد که منگنز در خاکهای کنار جاده احتمالاً از مواد اولیه خاک و انتشارات اگزوزی نشات گرفته است. در حالی که انتشار روی، سرب، کادمیم، کبالت، کروم، مس و نیکل عمدتاً به منابع غیر اگزوزی (مانند فرسودگی ترمزها، لاستیک‌ها، موتورها و روغن روان‌کننده) مربوط بود. نتیجه‌گیری: با توجه به اثبات تأثیر فعالیت‌های ترافیکی بر آلودگی فلزات سنگین خاک کناره جاده‌ای، نسبت به پایش منظم و دورهای نمونه‌های خاک برای کنترل منابع به‌منظور حفظ سلامت بوم‌سازگان و انسان توصیه می‌شود.
بتول ظریف قرائتی افتاده؛ نجمه افشارکهن؛ محمد زنگویی؛ محمد رشیدی؛ رضا براتی؛ صدیقه مجیدیان؛ علی اکبر دهقان کنگ
چکیده
زمینه و هدف: بیمارى کرونا (-19COVID )بیمارى عفونى است که تنها چند ماه پس از اعلام رسمى اولین گزارشات، بهسرعت در جهان منتشر و تبدیل به پاندمى شد. مطالعه حاضر با هدف تعیین عوامل تأثیرگذار بر رعایت مسائل بهداشتى کارکنان بر اساس الگوى اعتقاد بهداشتى انجام شد.
مواد وروش ها: این مطالعه توصیفى تحلیلى (مقطعى) در سال 1399 بر روى 65 نفر از کارکنان شرکت ...
بیشتر
زمینه و هدف: بیمارى کرونا (-19COVID )بیمارى عفونى است که تنها چند ماه پس از اعلام رسمى اولین گزارشات، بهسرعت در جهان منتشر و تبدیل به پاندمى شد. مطالعه حاضر با هدف تعیین عوامل تأثیرگذار بر رعایت مسائل بهداشتى کارکنان بر اساس الگوى اعتقاد بهداشتى انجام شد.
مواد وروش ها: این مطالعه توصیفى تحلیلى (مقطعى) در سال 1399 بر روى 65 نفر از کارکنان شرکت آب منطقه اى خراسان رضوى انجام شد. به منظور جمع آورى داده ها، پرسشنامه اى توسط محقق شامل 11 ، 24 و 18 سؤال در زمینه آگاهى، نگرش و عملکرد کارکنان با کمک مطالعات مشابه طراحى گردید. اطلاعات با استفاده از پرسشنامه آنلاین جمع آورى و با استفاده از نرم افزار آمارى SPSS، نسخه 25 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافته ها: در بررسى ارتباط متغیرهاى کیفى دموگرافیک با سازه هاى آگاهى، نگرش و رفتار، میانگین نمره آگاهى، نگرش و رفتار در هیچ یک از گروههاى جنسیتى، تحصیلى و شغلى تفاوت معنى دارى نداشت(0/05>p). بین متغیرهاى آگاهى و نگرش (0/01>p )و آگاهى و رفتار (0/02=p )ارتباط مثبت و معنى دارى وجود داشت. سایر متغیرها با یکدیگر ارتباط معنى دارى را نشان ندادند (0/05>p). همچنین سازه آگاهى، تأثیر آمارى معنى دارى بر رفتار افراد مورد مطالعه داشت (0/01=p). بهطور کلى میزان آگاهى و نگرش کارکنان در پیشگیرى از کرونا در سطح مطلوبى قرار داشت.
نتیجه گیرى: میزان آگاهى و نگرش افراد، تأثیر بسزایى بر عملکرد آنها در پیشگیرى از بیمارى کووید19دارد. بنابراین، اجراى برنامه هاى آموزشى به عنوان ابزارى مؤثر در جهت افزایش آگاهى و نگرش کارکنان شرکت آب منطقهاى خراسان رضوى توصیه مىگردد.
اکرم قربانی؛ محمدجواد علیپور علیپور؛ محمد غفوری
چکیده
زمینه وهدف : پراکندگی فلزات سنگین در انواع رسوبات از مباحث مهم و نوین در رسوب شناسی محیطی است. این پژوهش با هدف بررسی میزان فاکتورآلودگی ، غلظت فلزات کادمیوم و سرب، شاخص انباشت ژئوشیمیایی و رده ریسک اکولوژیکی در خاک پایین دست لندفیل تایباد انجام شد.مواد وروشها : 15 ایستگاه به فاصله 100 متری از یکدیگر و در امتداد آبراهه خروجی از سایت از ...
بیشتر
زمینه وهدف : پراکندگی فلزات سنگین در انواع رسوبات از مباحث مهم و نوین در رسوب شناسی محیطی است. این پژوهش با هدف بررسی میزان فاکتورآلودگی ، غلظت فلزات کادمیوم و سرب، شاخص انباشت ژئوشیمیایی و رده ریسک اکولوژیکی در خاک پایین دست لندفیل تایباد انجام شد.مواد وروشها : 15 ایستگاه به فاصله 100 متری از یکدیگر و در امتداد آبراهه خروجی از سایت از فاصله 100 تا 1500 متری انتخاب شدند. بعد از نمونه برداری به تعداد 5 نمونه و تکرار 3 بار از هر ایستگاه، نمونه ها جهت آنالیز به آزمایشگاه منتقل شدند.یافته ها : در ایستگاه 2و6 چون فاکتورهای آلودگی(CF) بین 1 تا 3 هستند بنابراین میزان آلودگی در این ایستگاه ها متوسط، در ایستگاه 10 بسیار زیاد و برای بقیه ایستگاه ها چون فاکتورهای آلودگی بین 3 تا 6 هستند میزان آلودگی زیاد است. برای فلز کادمیوم فاکتور آلودگی(CF) در تمامی ایستگاهها بین 3 تا 6 و آلودگی زیاد است. بر اساس نتایج میزان فلزات سرب و کادمیوم در رده ریسک اکولوژیکی متوسط قرار دارند. نتیجه گیری : میزان آلودگی فلز سرب درایستگاه 2و6 متوسط ، ایستگاه 3 بسیارزیاد و در بقیه ایستگاهها زیاد است . آلودگی فلز کادمیوم درتمام ایستگاهها زیاد گزارش شد. هردو فلز از نظر ریسک اکولوژیکی دررده متوسط قراردارند. غلظت فلزات مذکور در خاک پایین دست لندفیل از میانگین خاک جهانی و پوسته زمین بطور معنی داری بیشتر است. به نظر می رسد این آلودگی ناشی از لندفیل باشد که توسط رواناب های فصلی به اراضی پایین دست انتشار یافته است.