نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

• ندا فاضل نژاد ¹
• روح اله میرزایی ²
• رسول حیدری ³

¹ کارشناس ارشد، گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران.

² استادیار، گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران.

³ استادیار، گروه جغرافیا و اکوتوریسم ، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران.

چکیده

زمینه و هدف: افزایش روزافزون جمعیت شهری و به‌ دنبال آن پسماندهای شهری، باعث شده تا مسئله دفع و دفن بهداشتی آن­ها مورد توجه جدی بسیاری از کارشناسان مسائل زیست­ محیطی قرار گیرد. در شهرستان خرم­آباد با جمعیتی بالغ ‌بر 348216 نفر، روزانه نزدیک به 458 تن پسماند شهری جمع‌آوری می­شود که با توجه به دفع سنتی و تلنبار شدن، یافتن مکانی مناسب به‌ منظور دفن این حجم عظیم پسماند ضروری است. از این‌ رو مطالعه حاضر با هدف شناسایی و معرفی مکا­ن­های مناسب جهت دفن بهداشتی پسماند در سطح شهرستان خرم­آباد با استفاده از روش­ تصمیم­ گیری چندمعیاره الکتر انجام شد.
مواد و روش‌ها: در مطالعه حاضر 14 معیار مختلف شامل فرسایش‌پذیری، زمین‌شناسی، کاربری اراضی، فاصله از جاده، فاصله از رودخانه، چشمه و قنات، فاصله از گسل، فاصله از مراکز شهری و روستایی، طبقات شیب و ارتفاع، عمق آب زیرزمینی، فاصله از مناطق حفاظت­ شده و اقلیم مورد استفاده قرار گرفت. سه روش کلی بولین، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و ترکیب خطی وزنی برای ترکیب نقشه معیارها استفاده شد. در نهایت به‌ منظور معرفی بهترین پهنه­ ها برای دفن بهداشتی مواد زائد جامد شهری، با توجه به حداقل مساحت مورد نیاز جهت دفن بهداشتی مواد زائد جامد برای دوره 20 ساله، 5 گزینه از نتیجه نهایی روش ترکیب خطی وزنی استخراج گردید و سپس این گزینه­ ها با استفاده از مدل­ الکتر رتبه­ بندی شدند.
یافته‌ها: بر اساس نتایج فرآیند وزن­دهی، بیشترین وزن را معیار عمق آب زیرزمینی، فاصله از گسل و شهر و کمترین وزن را طبقات شیب و ارتفاع به خود گرفتند. نسبت سازگاری برای فرآیند وزن­دهی 0/08 به‌ دست آمد که کمتر از 0/1 بود که نشان از سازگاری و اعتبار فرآیند وزن­دهی دارد. بر اساس روش ترکیب خطی وزنی، قسمت‌های عمده­ای از شمال غرب، غرب و جنوب شهرستان به‌عنوان مناطق مناسب شناسایی شدند. در نهایت بر اساس روش الکتر، لکه­ای با مساحت 694 هکتار واقع در غرب شهرستان به‌عنوان بهترین منطقه پیشنهادی معرفی گردید.
نتیجه­ گیری: روش الکتر به همراه روش­ های معمول ارزیابی چند معیاره جهت مکان­ یابی دفن بهداشتی پسماندهای شهری می­ تواند کارایی بالایی داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

• ارزیابی چندمعیاره
• ترکیب خطی وزنی
• خرم‌آباد
• روش الکتر
• لندفیل

عنوان مقاله [English]

Application of Electre model in locating of municipal solid waste landfill (case study: the city of Khorramabad)

نویسندگان [English]

• Neda Fazelnejad ¹
• Rouhollah Mirzaei ²
• Rasool Heidari ³

¹ M.Sc. Student in Environment, Faculty of Natural Resources and Earth Sciences, University of Kashan, Kashan, Iran.

² Assistant Professor, Department of Environment, Faculty of Natural Resources and Earth Sciences, University of Kashan, Kashan, Iran.

³ Assistant Professor, Department of Geography and Urban Planning, Faculty of Natural Resources and Earth Sciences, University of Kashan, Kashan, Iran.

چکیده [English]

Introduction: Nowadays, increasing the urban population, followed increasing in waste production has attracted the attention of environmental researchers towards the sanitary waste disposal. It is estimated that in Khorramabad city with a population of over than 348,216 people, about 458 tones of urban waste are daily produced which are dumped in open lands. Therefore, finding a suitable site for waste disposal is necessary. The purpose of this study is to identify and introduce suitable locations for the sanitary waste disposal across the city using Electre as a Multi Criteria Decision Analysis.
Material and methods: For this purpose, 14 criteria including soil erosion, geology, land use, distance to roads, distance to rivers, springs and kanats, distance to faults, distance to cities and villages, slope, elevation, groundwater depth, distance to protected areas and climate were used. Three common methods including Boolean, Analytic Hierarchy Process (AHP) and Linear Combination Weighted (WLC) were used to combine the criteria maps. Considering the minimum area required for landfill sitting for a period of 20 years, five candidate sites were ultimately extracted from the final resulting map of WLC in order to introduce the best site for urban landfill. Then, these five candidates were ranked using Electre model.
Results: Results of weighting process showed that the groundwater depth, distance to faults and cities had the highest weights whereas elevation and slope criteria had the lowest weights. The consistency ratio for the weighting process was 0.08, which was less than 0.1, presenting the consistency and credibility of the weighting process. According to the WLC method, major parts of north-west, west and north of the area under study were identified as optimal sites. According to the results of Electre model, a site with an area of 694 hectares located in the west of city was identified as the best alternative.
Conclusion: The results showed that the Electre method along with multi-criteria evaluation methods can have high performance in locating sanitary municipal solid waste disposal. 

کلیدواژه‌ها [English]

• Multi criteria evaluation
• weighted linear combination
• Khorramabad
• Electre
• Landfill